[go: up one dir, main page]
Эчтәлеккә күчү

Эритрея

Сылтамалар өстәү
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Эритрея latin yazuında])
Эритрея
гарәп. دولة إريتريا‎[1]
гарәп. إريتريا‎
тигринья ኤርትራ
гарәп. دولة إرتريا‎
гарәп. إرتريا‎
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 24 май 1993
Рәсми исем دولة إريتريا[1], إريتريا, ሃገረ ኤርትራ, دولة إريتري, État d'Érythrée[2], إرتريا һәм دولة إرتريا
Кыскача исем 🇪🇷
ХФӘ билгесе ɛɾɪ'tɾeːɑ
Гомер озынлыгы 65,092 ел[3]
... хөрмәтенә аталган Кызыл диңгез
Демоним Eritrean, eritreai, eritreer, Eritreano, Lerütränan, إريتري, إريترية, إريتريون, אריתריאי, אריתריאית, ইরিত্রিয়, Érythréen[2], Érythréenne[2], eritreo, eritrea, eritrei, eritree, ertri, eritréu, eritrea, Eritreano, ኤርትራዊ, eritrea, eritree, eritrei, eritreo, إريتري, إريترية, إريتريين һәм إريتريات
Рәсми тел тигринья теле[4], гарәп теле[4] һәм инглиз теле[4]
Гимн Эритрея гимны[d]
Мәдәният Эритрея мәдәнияте[d]
Дөнья кисәге Африка
Дәүләт  Эритрея
Башкала Асмэра[d]
Сәгать поясы UTC+03:00 һәм Африка/Аддис-Абеба[d][5]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Көнчыгыш Африка
Иң көнчыгыш ноктасы 12°42′49″ т. к. 43°08′13″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы 18°01′14″ т. к. 38°34′57″ кч. о.
Иң көньяк ноктасы 12°21′17″ т. к. 42°42′03″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы 15°10′03″ т. к. 36°26′00″ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Eritrea.map
Иң югары ноктасы Соира[d]
Иң түбән ноктасы Lake Kulul[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Эритрея президенты[d]
Ил башлыгы Исайяс Афеворк[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Эритрея президенты[d]
Хөкүмәт башлыгы Исайяс Афеворк[d]
Канунбирү органы Эритрея парламенты[d]
Үзәк банкы Эритрея банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Германия, Согуд Гарәбстаны, Исраил, Йәмән, Кытай Җөмһүрияте, Дания, Җибути, Америка Кушма Штатлары, Кытай, Гөрҗистан һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[6]
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, АБ, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Африка үсеш банкы[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Интерпол[7][8], ХКТО[d][9][10], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[11], Бөтендөнья почта берлеге[12][13], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][14], Бөтендөнья метеорология оешмасы[15], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[16] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][17]
Рәсми бәйрәм Эритрея бәйсезлек көне[d]
Никахка керү яше 18 яшь
Халык саны 3 497 000 (2019)[18]
Административ бүленеше Ансеба вилаяте[d], Маэкель[d], Гаш-Барка[d], Дэбуб-Кэй-Бахри[d], Сэмиэн-Кэй-Бахри[d] һәм Дэбуб[d]
Акча берәмлеге Эритрея накфасы[d]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,492[19]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече 7,9[20]
Эшсезлек дәрәҗәсе 7 ± 1 процент[21]
Нәрсә белән чиктәш Судан, Җибути, Хәбәшстан һәм Гарәп Лигасы
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d][22]
Челтәр көчәнеше 230 вольт[23]
Электр аергычы төре Europlug[d][23] һәм L төре[d][23]
Кулланылган тел заманча әдәби гарәп теле[d], Билин[d], инглиз теле, кунама теле[d], сахо теле[d], Нара[d], афар теле[d], беджа теле[d], дахлик[d], тигринья теле, Тигре теле һәм малай теле
Кайда өйрәнелә Eritrean studies[d]
Мәйдан 117 600 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт shabait.com/index.php
Һәштәге Eritrea һәм State-of-Eritrea
Югары дәрәҗәле Интернет домены .er
Харита сурәте
Тематик география Эритрея географиясе[d]
Феноменның икътисады Эритрея икътисады[d]
Феноменның демографиясе Эритрея халкы[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 968 035[24]
Тулаем туулар коэффициенты 4,284[25]
Демократия индексы 2,15[26]
BTI Governance Index 2,19[27], 2,07[27], 2,27[27], 1,78[27], 1,34[27], 1,13[27], 1,2[27] һәм 1,12[28]
BTI Status Index 2,94[27], 2,37[27], 2,68[27], 1,82[27], 1,76[27], 1,71[27], 1,84[27], 1,7[27] һәм 1,68[28]
Илнең мобиль коды 657
Илнең телефон коды +291
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 114[d][29], 113[d][29] һәм 116[d][29]
Номер тамгасы коды ER
Диңгездәге идентификацияләү номеры 625
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Эритреядә төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Эритрея Викиҗыентыкта

Эритрея – Африка кыйтгасына керүче дәүләт. Кызыл диңгез ярында урнашкан.

География

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ил территориясе күбесенчә таулы. Климат субэкваториал. Җирнең иң кызу җирләренең берсе.

Дәүләт төзелеше

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Дәүләт башлыгы-Президент
  • Канун чыгару органы – Милли Ассамблея

Эритрея Африка Берлеге, Берләшкән Милләтләр әгъзасы һәм Гарәп Лигасында Бразилия, Венесуэла, Һиндстан һәм Төркия белән беррәттән күзәтүче булып тора.

Халык

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Милли состав

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • тигринья – 50 %,
  • тигре һәм кунама – 40 %,
  • афарлар – 4 %,
  • сахо – 3 %,
  • башкалар 3 %.

Диннәр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Христиан-монофистлар һәм мөселманнар. Шулай ук католиклар һәм протестантлар бар.

Илнең 1997 елда кабул ителгән Конституциясе буенча Эритреяда дини ирек гарантияләнергә тиеш булса да, 2002 елда хөкүмәт дүрт төп диннән (ислам, Эритрея Православие Чиркәве, Эритрея Евангелие (Лютеран) чиркәве һәм Рим—католик чиркәве) башка дини төркемнәрне теркәүне таләп итә. Теркәлү үтмәгән дини төркемнәр законнан тыш дип игълан ителә, эзәрлекләнә, активистлары төрмәгә озатылган һәм җәзаларга дучар ителгән [30][31][32].

АКШ Дәүләт департаменты мәгълүматы буенча, 2011 елда ил халкының чама белән яртысы ― ислам дине тарафдары [33], яртысы ― христианнар (Эритрея православие чиркәве тарафдарлары 30 %, католиклар 13 %, протестантлар 5 %).

Ил башкаласы Асмара(ингл.)татар. шәһәрендәге Хулафа әл-Рәшидун Зур мәчете. 1938 елда төзелгән. Манарасы Рим колоннасын хәтерләтә
  1. ↑ 1,0 1,1 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Emblem_of_Eritrea_(or_argent_azur).svg
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  3. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://www.eritrean-embassy.se/about-eritrea/people-and-languages/
  5. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2020f/africa
  6. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  7. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  8. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/ERITREA
  9. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  10. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/eritrea
  11. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  12. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  13. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=109
  14. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  15. ↑ https://public.wmo.int/en/members/eritrea
  16. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  17. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  18. ↑ World Population Prospects 2019 — БМО икътисади һәм социаль мәсьәләләр департаменты.
  19. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  20. ↑ https://apps.who.int/gho/athena/data/xmart.csv?target=GHO/SDGSUICIDE,SDG_SH_STA_SCIDEN&profile=crosstable&filter=COUNTRY:*;REGION:*;AGEGROUP:-&x-sideaxis=COUNTRY;SEX&x-topaxis=GHO;YEAR
  21. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  22. ↑ http://chartsbin.com/view/edr
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  24. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  25. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  26. ↑ 2020 Democracy Index
  27. ↑ 27,00 27,01 27,02 27,03 27,04 27,05 27,06 27,07 27,08 27,09 27,10 27,11 27,12 27,13 27,14 https://www.bti-project.org
  28. ↑ 28,0 28,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/ERI
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
  30. ↑ Jehovah's Witnesses — Eritrea Country Profile – October 2008.
  31. ↑ Twenty Years of Imprisonment in Eritrea—Will It Ever End?. jw.org.
  32. ↑ UN Report on Eritrea's Human Rights Violations.
  33. ↑ Eritrea. U.S. State Department.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Эритрея&oldid=4247226