Van otlu peyniri
| Van otlu peyniri | |
|---|---|
 Van Özalp otlu peyniri | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Türü | Peynir |
| Ana malzemeler | koyun, keçi, inek sütü |
Van otlu peyniri Van yöresine ait, Anadolu'nun otlu küp peynirlerindendir.[1] Van otlu peyniri Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[2]
Van’da hala geleneksel olarak devam eden peynir saklama yöntemlerinden bir tanesi küplerin içerisine bırakılıp toprağa gömülmesidir. Hoşap Kalesi kazılarında 200-250 yıl öncesinden, içerisinde kireçleşmiş ve tortulaşmış peynir ile birlikte peynir küpleri bulunmuştur.[3]
Van peyniri diğer adıyla Otlu Van peyniri toprak küplere yaz aylarında cacık(yabani otlar) ile basılarak toprağa gömülür. Kış aylarında çıkarılarak tüketilir.[4]
Yapımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Van'ın geleneksel otlu peyniri ilkbaharda, hem sütün hem de otun bol olduğu dönemde, genellikle koyun sütünden üretilir. Ancak, koyun sütüne inek ve keçi sütü de karıştırıldığı olur. Sütler çiğ olarak ya da çok az ısıtılarak mayalanır. Mayalama sıcaklığı yaklaşık 30 derecedir. Süt 1-2 saatte pıhtılaşır. Daha sonra bir kat pıhtı, bir kat önceden doğranıp hazırlanmış çeşitli yabani otlar olmak üzere bez bir torbaya alınır. Torbaya aktarım işlemi bittiğinde torbanın ağzı kapatılır ve iki taş arasına sıkıştırılarak ya da üstüne tahtadan ağırlık konarak süzülmeye bırakılır. Süzülme 5-6 saat sürer. Elde edilen teleme, ya "kelle" olarak bırakılır ya da tezgâh üstünde el büyüklüğünde, yaklaşıl 2–3 cm kalınlığında dilimlere bölünür. daha sonra kuru şekilde tuzlanır veya salamuraya atılır.
Pampişikle yenilir.
Salamura tuzlama usulü
[değiştir | kaynağı değiştir]Salamura tuzlama usulünde, peynir dilimleri salamura suyunda bir süre bekletilir ve sonra teneke veya plastik kaplara yerleştirilir. Bu kaplar serin bir yerde muhafaza edilerek sonbahara kadar olgunlaşmaya bırakılır.
Kuru tuzlama usulü
[değiştir | kaynağı değiştir]Dilimler üzerine göz kararı kalın mutfak tuzu serpilir, 3-4 gün beklemeye bırakılır. Dilimler daha sonra bol tuz ile yıkanır. Bir kat peynir, bir kat cacık olacak biçimde peynir küpüne ya da plastik kaplara yerleştirilir. İşin püf noktalarından biri de peynirlerin kaplara geçirilirken, hiç boşluk kalmayacak şekilde iyice yerleştirilmelidir. Doldurma işi tamamlandıktan sonra sıra kapların ağzına üzüm yaprağı konması ve çamurla sıvanmasına gelir. Kaplar serin bir yere kabın ağzı toprağa gelecek şekilde konur ve üzeri gevşek bir toprakla ya da kumla örtülür. Peynirler, 2-3 ay dinlenmeye bırakılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Otlu peynirin marka değeri kadınların eliyle artırılacak". Anadolu Ajansı. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021.
- ^ IHA. "Hoşap Kalesi'nde 250 Yıllık Peynir Bulundu". Hürriyet. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021.
- ^ Aksiyon, Project Manager and Developer Web. "Van'da toprak çanak çömleğe yoğun ilgi". www.vansesigazetesi.com. 16 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2021.
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Süt Uyuyunca, Artun Ünsal YKY.