Pharsalus Muharebesi

Pharsalus savaşı MÖ 48 yılında Jül Sezar ile Pompey arasında Farsala'da (bugünkü Yunanistan) olmuştur. Pompeius savaşı kaybetmiş ve Mısır'a kaçmıştır.

Pharsalus Muharebesi, MÖ 9 Ağustos 48 günü Yunanistan'ın Farsala bölgesinde olmuştur. Sezar İç Savaşı'nın belirleyici muharebesidir. Jül Sezar ve müttefikleri ile Pompey komutasındaki^[1] Roma Cumhuriyeti ordusu arasında geçen savaşı kaybeden Pompey, Romalı senatörlerin çoğunluğunun desteğine sahipti ve lejyon ordusu Sezar'ın lejyonlarından önemli ölçüde üstündü.

Ezici bir yenilgiye uğrayan Pompey sıradan bir vatandaş kılığına girerek kamptan ve adamlarından kaçtı. Sonunda Mısır'a giderken Mısır Kralı XIII. Ptolemy'in emriyle suikast düzenlendi ve öldürüldü.^[2]

Öncesi

İç Savaş'ın başlamasının ardından Sezar, Roma'yı ele geçirmiş, Pompey ve müttefiklerini İtalya'dan çekilmeye zorlamış ve Pompey'in İspanya'daki elçilerini yenmişti. MÖ 48 sefer sezonunda Sezar, Adriyatik'i geçti ve Dyrrachium'a doğru ilerledi. Orayı kuşattı ancak başarısız oldu.^[3]

Sezar daha sonra Metellus Scipio'nun Suriye'den gelen güçlerinin saldırısından kurtarmak için doğuya, Tesalya'ya çekildi. Kendisine direndikten sonra Gomphi'yi kuşattı. Pompey, Sezar'ın Metellus Scipio'nun Suriye'den gelen güçlerini yenmesini engellemek için Yunan topraklarındaki savaşı sonlandırarak İtalya'yı işgalden kurtarmaya çalışırken müttefiklerinin baskısı ile takip etti.

Savaş

Sezar'a göre iki ordu arasında önemli bir mesafe vardı. Pompey, askerlerine saldırmamalarını ve Sezar'ın lejyonlarının yakın mesafeye gelene kadar beklemelerini emretti ancak Gaius Triarius, Sezar'ın piyadelerinin, bir savaş yürüyüşünün beklenen mesafesini iki kat fazla yürümeleri halinde yorulacaklarına ve düzensizliğe düşeceklerine inanıyordu. Pompey'in ordusunun ilerlemediğini gören Sezar'ın Mark Antony ve Gnaeus Domitius Calvinus komutasındaki piyadeleri ilerlemeye başladı. Sezar'ın adamları emir almadan atış mesafesine yaklaşırken, hücuma devam etmeden önce dinlenmek ve yeniden toplanmak için durdular; iki ordu çarpışırken Pompey'in sağ ve orta çizgisi tutuldu.

Pompey'in piyadeleri savaşırken, Labienus sol kanadındaki Pompei süvarilerine Sezar'ın süvarilerine saldırmalarını emretti; beklendiği gibi Sezar'ın süvarilerini başarıyla geri püskürttüler. Sezar daha sonra gizli dördüncü piyade hattını ortaya çıkardı ve Pompey'in süvari hücumunu şaşırttı; askerlere saldırmak için zıplamaları ve pilalarını kullanmaları emredildi. Pompey'in süvarileri paniğe kapıldı ve Sezar'ın süvarileri gelip peşlerinden hücum ederken yüzlerce kayıp verdi ve tepelere çekildi.^[4] Sezar daha sonra en deneyimli askerlerini içeren üçüncü hattına saldırma emri verdi ve bu Pompey'in savaş alanından kaçan sol kanat birliklerini kırdı.

Pompey'in süvarilerini bozguna uğrattıktan sonra Sezar, son yedek kuvvetini savaşa sürdü. Pompey, hem süvarileri hem de lejyonları izlerken morali bozuldu, komutası düzeni bozuldu ve birliklerinin geri kalanını merkezde ve sağ kanatta kendi haline bırakarak kampına çekildi.

Ailesini toparlayıp hazinesini yanına alırken, garnizondaki yardımcı askerlere kampı savunmalarını emretti. Pompey'in ordusunun geri kalanının kafası karışmış haldeyken, Sezar adamlarını Pompey'in birliklerinin geri kalanını bozguna uğratarak ve Pompei kampını ele geçirdi ve savaşı bitirdi. Kampta kalan Trakyalılar ve diğer yardımcılar, cesurca savundular, ancak saldırıyı önleyemdiler ve kaybettiler.^[5] En büyük zaferlerinden birini kazanan Sezar yaklaşık 200 asker ve 30 yüzbaşı kaybettiğini iddia etmiş, düşman kayıplarını ise 6.000 olarak belirlemişti.^[6]

Kaynakça

^ Cartwright, Mark. "The Battle of Pharsalus". World History Encyclopedia (İngilizce). 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
^ Goldsworthy, Adrian Keith (2006). Caesar : the life of a colossus. Londra: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-84620-8. OCLC 63396522.
^ The Cambridge ancient history. I. E. S. Edwards, C. J. Gadd, N. G. L. Hammond, John Boardman, David M. Lewis, F. W. Walbank, A. E. Astin, J. A. Crook, A. W. Lintott, Elizabeth Rawson, Alan K. Bowman, Edward Champlin, Peter Garnsey, Dominic Rathbone, Averil Cameron, Bryan Ward-Perkins, Michael Whitby, Edmond Sollberger, Cambridge University Press (3. bas.). Cambridge [England]. 1970. ISBN 0-521-85073-8. OCLC 121060. 8 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
^ "Roman Armageddon at Pharsalus". Warfare History Network (İngilizce). 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
^ James, Steven. "48 BC: The Battle of Pharsalus". 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
^ Caesar, BC III 99,1.

Muharebe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Cartwright, Mark. "The Battle of Pharsalus". World History Encyclopedia (İngilizce). 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.

[2] Goldsworthy, Adrian Keith (2006). Caesar : the life of a colossus. Londra: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-84620-8. OCLC 63396522.

[3] The Cambridge ancient history. I. E. S. Edwards, C. J. Gadd, N. G. L. Hammond, John Boardman, David M. Lewis, F. W. Walbank, A. E. Astin, J. A. Crook, A. W. Lintott, Elizabeth Rawson, Alan K. Bowman, Edward Champlin, Peter Garnsey, Dominic Rathbone, Averil Cameron, Bryan Ward-Perkins, Michael Whitby, Edmond Sollberger, Cambridge University Press (3. bas.). Cambridge [England]. 1970. ISBN 0-521-85073-8. OCLC 121060. 8 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.

[4] "Roman Armageddon at Pharsalus". Warfare History Network (İngilizce). 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.

[5] James, Steven. "48 BC: The Battle of Pharsalus". 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.

[6] Caesar, BC III 99,1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]