Mad (dergi)
 Mad Dergisi'nin Ekim-Kasım 1952 tarihli ilk sayısının ön kapağı | |
| Editör | Harvey Kurtzman |
|---|---|
| Kategoriler | Dergi, süreli yayın |
| Yayımcı | EC Comics |
| İlk sayı | 1952 Ekim-Kasım sayısı |
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Website | https://www.madmagazine.com/ |
| ISSN | 0024-9319 |
Mad 1952 yılından beri yayımlanmakta olan popüler bir Amerikan mizah dergisidir.
Mad dergisi 1940'lı yıllardan beri faaliyette olan ve özellikle bilimkurgu, korku ve suç türlerinde dergileri ile ünlü çizgi roman yayımcısı EC Comics'in bünyesinde şirketin sahibi William Gaines ve editör Harvey Kurtzman tarafından çıkartılmaya başlandı. Yayımladığı diğer türler yüzünden sık sık sansürün baskısı altında olan EC Comics bütün gücünü bu gelecek vadeden yeni mizah dergisine kanalize etti. Böylelikle dünyanın en çok satan mizah dergisi ortaya çıkmış oldu. Mad Amerikan hayatı ve pop kültürü üzerine hiciv yapan aylık bir dergidir, ancak her ay yayımlanmamıştır. İlk çıktığı yıl 2 sayı basılmış bazı yıllar 10 sayı bazı yıllar da 4 sayı çıkmıştır. Genellikle yılda 8 sayı yayımlanmaktadır. Ekim 2011'de çıkan dergi ile 511. sayıya erişmiştir. Standart aylık sayılarının yanı sıra çok sayıda özel albüm ve kitap da yayınlanmıştır. "Dünyanın en çok satan mizah dergisi" ünvanı ile anılan Mad'in tirajı zaman içinde 200000 ila 2100000 arasında değişiklikler göstermiştir.
Türkiye'de 1970'li yıllarda yayın hayatına başlayan ve yüksek tirajlara ulaşan Gırgır dergisi reklamını yaparken bu dergi ile kıyaslanmış ve "Mad ve Krokodil (Rus."Крокодил" SSCB'de yayınlanıyordu) dergilerinden sonra dünyada en çok satan üçüncü mizah dergisi" şeklinde sloganlar kullanılmıştı. Derginin ilk 23 sayısı kitap formatında renkli basılıyordu, Temmuz 1955 yılında çıkan 24. sayıyla birlikte dergi formatına çevrilerek siyah beyaz basılmaya başlanmıştır. Aralık 2000 yılında 400. sayısı ile birlikte tekrar renkli baskıya geçilmiştir.
Mad kelime olarak Türkçede "deli, çılgın, sinirli" anlamlarına gelmektedir. Derginin hatırı sayılır bir hayran kitlesi vardır. Eski sayıları oldukça yüksek fiyatlardan el değiştirmektedir. Bir örnek vermek gerekirse Mad'in yıpranmamış (Nearly mint condition) orijinal bir ilk nüshası 7000 ABD dolarına kadar müşteri bulabilmektedir.[1]
Diğer dillerde Mad
[değiştir | kaynağı değiştir]
Mad, ABD dışında ilk kez 1959 yılında Birleşik Krallık'ta, 1960 yılında da İsveç'te yayımlanmaya başlandı. Bu sürümlerinde Mad'in ABD'de daha önce yayımlanmış materyallerinin yanı sıra yöresel espri ve çizgilere de yer veriliyordu. ABD kültürüne ve diline dayalı espriler başka dillere çevrildiklerinde anlamlarını büyük ölçüde yitirmesinden dolayı bu ülkelerde tam anlamıyla benimsenmedi. Başta ilk yayımlananlar olan İngiltere ve İsveç Mad'leri olmak üzere, aralarında Türkçe Mad'in de olduğu onlarca lokal Mad zaman içerisinde yayımlarına son vermek zorunda kaldılar. Üstelik bu ülkelerden ikisinin resmi dilleri de İngilizceydi. Yayımına son verilen yöresel Mad dergilerinden bazıları zaman içinde tekrar yayımlanmaya başlasa da kaçınılmaz bir şekilde tekrar kapandılar. Kapanan diğer ülke Mad'lerinin sayısı 18 kadarken halen ABD dışında 5 ülkede bu dergi o ülkenin diliyle yayımını sürdürmektedir.
Halen yayımlananlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Almanya, 1968–1995, 1998-günümüze;
- Brezilya, 1974–1983, 1984–2000, 2000–2006, 2008–günümüze;
- Avustralya, 1980-günümüze;
- Güney Afrika, 1985-günümüze;
- İspanya, 2006–-günümüze;
Yayımına son vermiş olanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Birleşik Krallık, 1959–1994
- İsveç, 1960–1993, 1997–2002;
- Macaristan, 1994–2009;
- Danimarka, 1962–1971, 1979–1997, 1998–2002;
- Hollanda, 1964–1996;
- Fransa, 1965, 1992;
- Kanada (Quebec), 1991–1992;
- Arjantin, 1977–1982;
- Norveç, 1971–1972, 1981–1993, 1995, 2002–2003;
- Finlandiya, 1970–1972, 1982–2008
- İtalya, 1971, 1984, 1992;
- Meksika, 1977–1983, 1984–1986, 1993–1998; 2004–2010
- Karayipler, 1977–1983;
- Yunanistan, 1978–1985, 1995–1999;
- İzlanda, 1985; 1987–1988
- Tayvan, 1990;
- İsrail, 1994–1995;
- Türkiye, 2000–2001.
Türkçe Mad
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok ülkede farklı dillerde yayımlanan Mad dergisi Türkiye'de 2000 yılının Ağustos ayında Aksoy Yayınları'ndan Orhan Alev editörlüğünde Türkçe olarak ve aylık periodlarla yayımlanmaya başladı. Dergi yeterli tirajı alamadığı için Haziran 2001 yılında çıkan 11. sayısıyla birlikte yayın hayatına son verdi. Bu arada Türkçe Mad'in özel bir sayısı, iki de kitabı yayımlandı. Dergideki çoğunluğu orijinal Amerikan Mad dergilerinden tercüme materyallerin yanısıra, yerel sanatçıların yazıp çizimleri de yer alıyordu.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2008.
- ^ "Turkish Mad" (İngilizce). MadTrash.com. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Derginin resmi sitesi30 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- dergi ile ilgili linkleri barındıran bir blog24 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Madcoversite.com'da Mad Dergisi kapakları5 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Worldwide MAD Magazines: Turkey18 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Coverbrowser.com'da Mad Dergisi kapakları7 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Derginin kapaklarının bir arada görülebildiği bir site
- Mad (magazine) Wikipedia'da Mad
- Krokodil SSCB mizah dergisi ile ilgili bilgi
- [1]1 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mad Türkiye Editörü müteveffa Orhan Alev'le ilgili yazılar
