Jacob van Heemskerck
Jacob van Heemskerck | |
|---|---|
 Jacob van Heemskerck | |
| Doğum | 3 March 1567 Amsterdam, İspanya Hollandası |
| Ölüm | 25 Nisan 1607 (40 yaşında) Cebelitarık |
| Milliyet | Hollandalılar |
| Meslek | Amiral |
| Tanınma nedeni | Arktik keşif seferleri |
Jacob van Heemskerck (3 Mart 1567)– 25 Nisan 1607) Hollandalı bir kaşif ve deniz amiraliydi. Sonunda öleceği Cebelitarık Muharebesi'nde İspanyollara karşı kazandığı zaferle tanınır.
Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Jacob van Heemskerck, 1567'de Amsterdam'da[1] doğdu. Narin yüz hatlarına, iri kahverengi gözlere, ince yüksek bir buruna, sarı saçlara ve sakala ve yumuşak, nazik bir ifadeye sahip olarak tanımlanıyor. Sessiz dış görünüşünün ve sade kıyafetinin altında cesur bir doğa ve askeriye ve denizcilik konusunda yılmaz bir hırs vardı.[2]
Kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Arktik keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]
Heemskerck'in ilk ünü, Avrupa'dan Çin'e giden Kuzeydoğu geçidini keşfetme girişiminden kaynaklandı. İki gemi Heemskerck ve Jan Rijp'in komutası altında 10 Mayıs 1596'da Amsterdam'dan yola çıktı. Willem Barentsz, Heemskerck'e dümenci olarak eşlik etti ve yolculuğun tarihçisi Gerrit de Veer ikinci kaptan olarak gemideydi.[3]
Kara Denizi'ne giden boğazlardaki buz kütleleri ve Novaya Zemlya yakınlarındaki yığının geçilemez doğası, karadan kaçınmanın ve kuzeye doğru rotayı izleyerek açık denizde bir geçit aramanın tavsiye edilebilir olduğunu gösteriyordu. Kuzeye doğru yelken açtılar ve 9 Haziran'da, Barents Denizi'ndeki Ayı Adası'nı keşfetti. Aynı rotaya devam ederek yaklaşık 80° N enleminde karla kaplı dağlık bir arazi gördüler, kısa süre sonra bir kutup buzul kütlesi tarafından durduruldular. Bu önemli keşfe Spitsbergen adı verildi ve yanlış bir şekilde Grönland'ın bir parçası olduğuna inanılıyordu.[3]
1 Temmuz'da Ayı Adası'na tekrar ulaştılar, Rijp seferden ayrılırken Heemskerck ve Barents, Novaya Zemlya'nın kuzey ucundan geçmek amacıyla doğuya doğru ilerledi. 26 Ağustos'ta, arazinin kuzey ucunu dolaştıktan sonra buz sığınağına ulaştılar. Burada gemileri buza demirlediler ve geminin arka güvertelerinden ve kasarasından dalgaların karaya attığı odun ve kalaslarla inşa edilmiş bir evde kışı geçirdiler.[1]
13 Haziran'da iki açık tekneyle Laponya kıyılarına doğru yola çıktılar; ancak Barents yolculuk sırasında 20 Haziran'da öldü. Bu, kutup kışının başarılı bir şekilde karşılandığı ilk seferdi; yolculuk, 16. yüzyılın kutup girişimleri arasında ilk sırada yer alıyor ve Hollanda'yı zenginleştiren balina ve fok balıkçılığının gelişmesine yol açtı.[3]
Doğu Hint Adaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Heemskerck daha sonra koramiral olarak görev yaptı, Çin ve Hollanda Doğu Hint Adaları'na yapılan yolculuklarda Hollanda ticaret gemilerini korudu ve Hollanda'nın Endonezya'ya yaptığı ikinci sefere katıldı.[1] 1 Mayıs 1598'de Heemskerck, Doğu'ya gitmek üzere sekiz gemiden oluşan bir filoyla Texel'den yola çıktı ve 19 Mayıs 1600'de Texel'e döndü. Ertesi yıl Amiral Wolphert Harmensz ile on üç gemiden oluşan birleşik bir filoyla tekrar yola çıktı. Filo, Harmensz'in Mauritius'a gitmesi ve Heemskerck'in doğrudan Maluku'ya gitmesiyle Azorlar'da bölündü.[4]
25 Şubat 1603'te Heemskerck'in komutasındaki üç Hollandalı gemi, Singapur'un doğu kıyısı açıklarında Portekizli bir tüccar karağı Santa Catarina'ya saldırdı ve ele geçirdi. Amsterdam Amiralliği'nin Portekiz'in taleplerine rağmen gemiyi ve yükünü ganimet olarak alma kararı, 1663'e kadar süren Hollanda-Portekiz Savaşı'nın savaş nedeni oldu.[3]
J. K. J. de Jonge, Heemskerck'i "kaba bir denizcidense daha çok bir Drake veya Cavendish, bir beyefendi maceracı, biraz gururlu ve kibirli, ancak nazik ve başarısızlıktan korkan" olarak tanımladı.[4] Madura'daki bir ticari temsilci tarafından şirketin mülkünü riske attığı için kınandığında Heemskerck, "Bizim hayatlarımızı riske attığımız yerde, Şirketin beyleri gemilerini ve yüklerini riske atmalıdır." diye yanıtladı.[4] Kendisine olan kör güvenini adamlarına nasıl aşılayacağını biliyordu. Heemskerck bir gemiye bindiğinde denizciler kendilerini güvende hissediyordu. Savaşa "Heemskerck dövüşü" adını verdiler.[4]
Cebelitarık
[değiştir | kaynağı değiştir]Heemskerck, 21 gemiden oluşan İspanyol donanmasının tamamen yok edildiği Cebelitarık Muharebesi sırasında bir top mermisinin bacağını yaralaması sonucu öldü.[2] Cenazesi Amsterdam'daki Oude Kerk'te tam bir onurla gömülmek üzere Amsterdam'a geri gönderildi. Heemskerck'in zırh takımı (ölümcül gülleyle parçalanan uyluk plakası hariç) Amsterdam'daki Rijksmuseum'da sergileniyor.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "'Jacob van Heemskerck (1567–1607), survivor and accomplished admiral', Rijksmuseum". 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "rijks" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Motley, John Lothrop. History of the United Netherlands, Vol. IV, John Murray, London, 1867
- ^ a b c d e Johan Carel Marinus Warnsinck, Twaalf Doorluchtige Zeehelden (1941), pp. 93–101 (in Dutch)
- ^ a b c d Van Spilbergen, Joris and Le Maire, Jacques. The East and West Indian mirror, Intro., (John Abraham Jacob De Villiers, trans.) Hakluyt Society, 1906