Deniz yüzeyi sıcaklığı

Deniz yüzeyi sıcaklığı bir okyanusun yüzeyine yakın bir noktada ölçülen sıcaklık değeridir. Yüzeye yakınlık ölçüm yöntemine göre farklılık göstermekte ve 1 milimetre (0,04 in) ile 20 metre (70 ft) arasında olmaktadır. Dünya atmosferindeki hava kütleleri deniz yüzeyi sıcaklığından yoğun biçimde etkilenmektedir.^[1]

Küresel ortalama deniz yüzeyi sıcaklığının 1850-1900 ve 2011-2020 yılları arasında küresel ısınma nedeniyle 0,88 °C artmış; bu ısınmanın çoğu (0,60 °C) 1980 ve 2020 yılları arasında meydana gelmiştir.^[2]^:1228 Okyanus, iklim değişikliği nedeniyle üretilen aşırı ısının yaklaşık %92'sini emdiği için kara yüzeyi sıcaklıkları okyanus sıcaklıklarından daha hızlı artmıştır.^[3]

Dünya atmosferi için önemi

Kore Yarımadası yakınlarında deniz etkisiyle oluşan kar şeritleri

Deniz yüzeyi sıcaklığı Dünya atmosferinin davranışını etkiler. Deniz yüzeyi sıcaklığı tropikal siklojenez için önemli olmakla birlikte, deniz sisi ve deniz meltemlerinin oluşumunu belirlemede de önemlidir.^[4] Altta yatan sıcak sulardan gelen ısı, 35 kilometre (22 mi) ile 40 kilometre (25 mi) gibi kısa mesafelerde bir hava kütlesini önemli ölçüde değiştirebilir.^[5] Örneğin, Kuzey Yarımküre ekstratropikal siklonlarının güneybatısında, nispeten sıcak su kütleleri boyunca soğuk hava getiren kavisli siklonik akış, dar göl etkisi kar (veya deniz etkisi) bantlarına yol açabilir. Göller gibi büyük su kütleleri ısıyı verimli bir şekilde depoladığından, bu bantlar genellikle kar şeklinde güçlü yerel yağışlar getirir; bu da su yüzeyi ile yukarıdaki hava arasında 13 °C (23 °F)'den daha büyük önemli sıcaklık farklılıklarına neden olur.^[6] Bu sıcaklık farkı nedeniyle, sıcaklık ve nem yukarı doğru taşınır ve dikey olarak yönlendirilmiş bulutlarda yoğunlaşarak kar sağanakları oluşturur. Yükseklikle birlikte sıcaklık düşüşü ve bulut derinliği hem su sıcaklığından hem de büyük ölçekli ortamdan doğrudan etkilenir. Yükseklikle birlikte sıcaklık düşüşü ne kadar güçlü olursa, bulutlar o kadar uzar ve yağış oranı da o kadar artar.^[7]

Kaynakça

^ McCarthy, Gerard; Haigh, Ivan D.; Hirschi, Joël J.-M.; Grist, Jeremy P.; Smeed, David A. (28 Mayıs 2015). "Ocean impact on decadal Atlantic climate variability revealed by sea-level observations" (PDF). 521 (7553). Nature: 508-510. Bibcode:2015Natur.521..508M. doi:10.1038/nature14491. ISSN 1476-4687. PMID 26017453. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2024.
^ Fox-Kemper, B., H.T. Hewitt, C. Xiao, G. Aðalgeirsdóttir, S.S. Drijfhout, T.L. Edwards, N.R. Golledge, M. Hemer, R.E. Kopp, G. Krinner, A. Mix, D. Notz, S. Nowicki, I.S. Nurhati, L. Ruiz, J.-B. Sallée, A.B.A. Slangen, and Y. Yu, 2021: Chapter 9: Ocean, Cryosphere and Sea Level Change 24 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change 26 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu ve B. Zhou (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, New York, USA, ss. 1211–1362, doi:10.1017/9781009157896.011.
^ "The Oceans Are Heating Up Faster Than Expected". scientific american. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2020.
^ Vittorio Barale (2010). Oceanography from Space: Revisited. Springer. s. 263. ISBN 978-90-481-8680-8. 17 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2024.
^ Jun Inoue, Masayuki Kawashima, Yasushi Fujiyoshi ve Masaaki Wakatsuchi (Ekim 2005). "Aircraft Observations of Air-mass Modification Over the Sea of Okhotsk during Sea-ice Growth". 117 (1). Boundary-Layer Meteorology: 111-129. Bibcode:2005BoLMe.117..111I. doi:10.1007/s10546-004-3407-y. ISSN 0006-8314.
^ B. Geerts (1998). "Lake Effect Snow". University of Wyoming. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2008.
^ Greg Byrd (3 Haziran 1998). "Lake Effect Snow". University Corporation for Atmospheric Research. 17 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2009.

Meteoroloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] McCarthy, Gerard; Haigh, Ivan D.; Hirschi, Joël J.-M.; Grist, Jeremy P.; Smeed, David A. (28 Mayıs 2015). "Ocean impact on decadal Atlantic climate variability revealed by sea-level observations" (PDF). 521 (7553). Nature: 508-510. Bibcode:2015Natur.521..508M. doi:10.1038/nature14491. ISSN 1476-4687. PMID 26017453. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2024.

[AR6_WG1_Chapter9-2] Fox-Kemper, B., H.T. Hewitt, C. Xiao, G. Aðalgeirsdóttir, S.S. Drijfhout, T.L. Edwards, N.R. Golledge, M. Hemer, R.E. Kopp, G. Krinner, A. Mix, D. Notz, S. Nowicki, I.S. Nurhati, L. Ruiz, J.-B. Sallée, A.B.A. Slangen, and Y. Yu, 2021: Chapter 9: Ocean, Cryosphere and Sea Level Change 24 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change 26 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu ve B. Zhou (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, New York, USA, ss. 1211–1362, doi:10.1017/9781009157896.011.

[ocean_heat_92-3] "The Oceans Are Heating Up Faster Than Expected". scientific american. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2020.

[space-4] Vittorio Barale (2010). Oceanography from Space: Revisited. Springer. s. 263. ISBN 978-90-481-8680-8. 17 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2024.

[5] Jun Inoue, Masayuki Kawashima, Yasushi Fujiyoshi ve Masaaki Wakatsuchi (Ekim 2005). "Aircraft Observations of Air-mass Modification Over the Sea of Okhotsk during Sea-ice Growth". 117 (1). Boundary-Layer Meteorology: 111-129. Bibcode:2005BoLMe.117..111I. doi:10.1007/s10546-004-3407-y. ISSN 0006-8314.

[6] B. Geerts (1998). "Lake Effect Snow". University of Wyoming. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2008.

[7] Greg Byrd (3 Haziran 1998). "Lake Effect Snow". University Corporation for Atmospheric Research. 17 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]