Chieti

Chieti
Komün
Comune di Chieti
Bayrak
Chieti
Ülke	İtalya
Bölge	Abruzzo
İl	Chieti ili (CH)
İdare
• Belediye Başkanı	Diego Ferrara (PD)
Yüzölçümü
• Toplam	58,55 km²
Rakım	330 m
Nüfus  (31 Aralık 2018)
• Toplam	50.646
• Yoğunluk	870/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	66100
Alan kodu	0871
Resmî site www.comune.chieti.it

Chieti (Napolice: Chiete), Orta İtalya'daki Abruzzo bölgesinin ve Chieti ili'nin merkezi olan şehir. Şehrin antik Grekçe ismi Theate (Yunanca: Θεατη) olup şehirde oturanlar "Theatine" olarak anılırlar.

Coğrafi konum

Chieti beldesinin Chieti ili içindeki konumu

Chieti şehri Roma'nın 200 km kuzeybatısında, merkezi-doğu Abruzzo'da, 330m rakımlı olan, kuzeyinde "Pescara Nehri" vadisi ve güneyde "Alento Nehri" vadisi bulunan bir tepe üzerinde kurulmuştur. Hem Adriyatik Denizi sahillerine yakınlığı; hem "Majella Masifi" ve "Gran Sasso Masifi"'ne yakınlığı ile çok zengin ve değişik dağlık manzaraları olduğu; hem de İtalya'nın ana ulaşım ağı üzerinde olması dolayısıyla şehrin coğrafi konumu çok uygun bir mevkidedir. Şehir Adriyatik Denizi ve Apeninler'deki kuzey-güney yönlü önemli tren hatları ve merkezi İtalya'da Adryiyatik tarafında bulunan A14 ve A25 otoyolları üzerindedir.

Şehir iki bölümden oluşmaktadır: "Yukarı Chieti (Alta Chieti)" ve Chieti Scalo. "Yukarı Chieti" şehrin en eski mahallelerinden oluşup şehrin orijinal olarak kurulduğu tepenin üzerinde bulunup birçok yüzlerce yıllık tarihsel kalıntıları ve tarihsel yapıları ihtiva etmektedir. "Chieti Scalo" şehrin yeni mahallelerini kapsamakta ve şehrin ticari merkezi ve üniversitesi bu bölümde bulunmaktadır.

İklim

Chieti şehrinin iklimi ılıman Akdeniz iklimidir. Şehir iklimi bir taraftan 20 km uzaklıkta olan Adriyatik Denizi, diğer taraftan 25–30 km uzaklıkta olan "Majella Masifi" dagları tarafından etkilenmektedir. Bu özellik dolayısıyla şehir maksimum ve minimum ısıları arasında çok büyük fark bulunmamakta ve yine gündüz ve gece ısıları çok değişik olmamaktadır.

En soğuk ay olan Ocak ayı sıcaklık ortalaması 6-7 °C; en yüksek 10,9 °C ve en düşük 4-5 °C olur. En sıcak ay olan Temmuzda ortalama ısı 20-21 °C olur. Kuzey Afrika'dan gelen rüzgâr tesriyle gece ısısı 20-21 °C olmaktadır. Yazın 45-50 gün ısı maksimum 30 °C olmakta ve bu sıcaklık yüksek nem ilke çok daha fazal hissedilmektedir. Fakat bazen sıcak ve kuru "Fon" rüzgârları şehrin yazlarına tesir yapmakta ve yazları "fon" estiği zamanlar ısı artmakta ve nisbi nem oranı düşmektedir.

Yağışlar Abruzzo'nun deniz sahillerinde bulunan bölgelerine kıyasla çok daha fazladır ve Chieti'de yağışlar güz ve kış (Ekim ve Kasim) aylarındadır. Bu aylarda şehirdeki yağışlar 80-100 gün gibi kısa bir zaman aralığında olduğu için bu yağışlarla birlikte büyük şimşekli ve gök gürültülü fırtınalar da çok görülmektedir. Yazın ise şehir genellikle kuru ve yağışsız geçmektedir. Fakat zaman zaman, özellikle Ağustos sonlarında, Kuzey Atlantikten Alpleri aşan siklonik basınç düşüklükleri dolayısıyla öğleden sonraları hava birden değişip şimşekli ve gök gürültülü fırtınalar ve yağmur görülmektedir.

Chieti	Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haz.	Tem.	Ağus.	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık
En yüksek ısı (°C)	10,0	13,1	15,2	18,3	23,2	27,3	31,2	30,4	25,6	19,8	17,0	12,8
En düşük ısı (°C)	4,0	5,2	6,5	9,8	13,9	17,0	20,4	19,3	15,7	11,4	8,9	4,2
Toplam aylik yağış ortalaması (mm)	17.5	38.6	36.6	30.2	34.5	50.8	44.4	14.2	94.0	61.7	71.9	29.0

Demografi

Chieti'nin nüfusu (31.12.2009 tahminleri itibarıyla) 51.010 kişi olup nüfus yoğunluğu 945 kişi/km² olur. 19. ve 20. yüzyıl/da şehir nüfusunun gelişimi şu gösterimde incelenebilir:

Kişi

Komşu komünler

Chieti komunünün şu komünlerle ortak sınırları bulunur: Bucchianico, Casalincontrada, Cepagatti (PE), Francavilla al Mare, Manoppello (PE), Pescara (PE), Ripa Teatina, Rosciano (PE), San Giovanni Teatino, Torrevecchia Teatina

Görülecek yerler

• Katedral: İlk yapımı 1069 Gotik mimari stilinde ama bu yapımdan ancak mahzende bir kısmı kalmıştır. 14. yüzyılda katedral yeniden yapılmış ve çan kulesi büyültülmüştür. Fakat depremlerden dolayı bu binadan da küçük kısımları kalmış ve 17.-18. yüzyıl/ sonlarında yeniden Barok mimari stilinde yapılmıştır.
• Sacro Monte dei Morti
• San Francesco al Corso Kilisesi: yapımı 1239. Fakat ön cephesinde tamamlanmamış barok-stili ekler bulunmaktadır.
• Santa Chiara.
• Antik kalınıtılar: SS Pietro e Paolo kilisesi ve etrafında bulunan evlerin bodrum ve alt katları MÖ 1. yüzyılda yapılmış M. Vectius Marcellus tarafından yapılmış olan (ve ünlü Yasli Pliny eserinde adı geçen) büyük bir binadan kalan kalın antik tuğla duvarlar üzerindedir. Şehirde eski amfitiyatro kalıntısı da bulunur. Antik şehrin büyük su sarnıçlarının bulunduğu eski şehirde açıkça görülebilir. Antik Romalı "Campo Sportivo (Spor alani)"'nda günümüzde arkeolojik kazılar yapılmaktadır.
• Abruzzi Milli Arkeoloji Müzesi: "Villa Frigerii"
• "Costantino Barbella" Guzel Sanatlar Müzesi:
• "La Civitella" Arkeoloji Müzesi:
• Piskoposluk Theatine Müzesi

Yüksek eğitim

Chieti ve Pescara G. d'Annunzio Üniversitesi: Chieti ve Pescara'da 1965'te kurulmuştur ve yaklaşık 35.000 öğrenicisi vardır. Üniversitenin Chieti Kampüsü "Chieti Scala" bölgesinde kuruludur. Rektörluk ve üniversite merkezi idare bölümleri binaları ile üniversitenin 12 fakültesinden 8 tanesi (Eczacılık; Tıp ve Cerrahi; Psikoloji; Beden Eğitimi; Fen Eğitimi; Matematik, Fizik ve Biyoloji ve Sosyal Bilimler) Chieti kampüsünde konumludur.

Resimler

Chieti

Chieti panoraması

• 
  Chieti - Yukari Chieti merkezi
• 
  Chieti - Katedral Can kulesi
• 
  Chieti - kilise
• 
  Chieti - kilise
• 
  Chieti - sokak
• 
  Chieti - kışın fiskiye-cesme

Ayrıca bakınız

• Abruzzo
• Chieti ili

Kaynakça

• İtalyanca Wikipedia "Chieti" maddesi 24 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Dış bağlantılar

• Chieti Belediyesi resmi websitesi 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)