Centaurea macrocephala
| Centaurea macrocephala | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Centaurea macrocephala Muss.Puschk. ex Willd., Sp. Pl., ed. 4, 3: 2298 (1803). | |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
| Grossheimia macrocephala | |||||||||||||||||
Sarıbaş veya bilimsel adıyla Centaurea macrocephala, papatyagiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür.[1][2]
Kafkasya ve Artvin'e endemik olan bitki, 2000 ila 2300 metre yükseklikteki subalpin çayırlarda yetişmektedir.[2] Dünyanın birçok yerinde egzotik tür olarak yetişen sarıbaş, bazen zararlı ot olarak sınıflandırılır.[2] Popüler bir bahçe bitkisi olan Centaurea macrocephala, süs bitkisi olarak yetiştirilir.[2] Temmuz ve Ağustos aylarında çiçeklenir.[3]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]170 cm uzunluğa ulaşabilen sarıbaş, çoğunlukla dalsız gövdelere sahiptir. Yapraklar şekil ve boyut olarak değişkendir. Tabana yakın yapraklar ovalımsı bıçak şeklindedir. Yaprak sapları ve yukarıdaki yapraklar daha ince ve keskin bıçak şeklindedir. Çiçek başları, sapların üzerinde yalnızdır ve tabanların etrafında küçük yaprak dizileri vardır. Bitki başı 2.5 ila 3.5 cm genişliğindedir. Biraz yuvarlak olan bitki başı, püsküllü uçlara ve bazen dikenlere sahiptir. Bitki başında birçok sarı çiçek vardır. Meyveler bir santimetreden uzun olabilir.[4]
Kullanımları
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünyanın birçok yerinde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. 19. yüzyılın başlarında Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'ne tanıtılan bitki, 200 yılı aşkın süredir bahçe çiçeği olarak kullanılmaktadır. 3. ABD Başkanı Thomas Jefferson fidancı Bernard McMahon'dan sarıbaş tohumları aldı ve tohumları Monticello'ya dikti.[2]
Bahçelerde, kümeler oluşturacağı kenar veya köşelere yerleştirilebilir. Uzun sarı çiçekler dekoratif kuru çiçek olarak kullanılabilir. Centaurea cinsinden en büyük bitki türüdür.[2]
Ekoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitki süs amaçlı olarak dünya çapında yetiştirildiğinden, çeşitli alanlarda egzotik tür olarak yetiştirilmektedir. Avrupa ve Kuzey Amerika'nın bazı bölgelerinde sıradan bir bahçe kaçağıdır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Washington eyaletinin de dahil olduğu birkaç bölgede sarıbaşın satın alınması veya satılması istilacı tür olduğundan yasaklanmıştır.[2]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Biçim -
Tomurcuk -
Bitki başı -
-
Çizimi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021.
- ^ a b c d e f g Centaurea macrocephala. 30 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Invasive Species Compendium. CABI.
- ^ http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=1&tax_id=5440 [yalın URL]
- ^ Centaurea macrocephala. 24 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Flora of North America. eFloras.org
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Centaurea macrocephala ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.