Blasted
| Blasted | |
|---|---|
Blasted | |
 Özgün dildeki Methuen baskısının kapağı | |
| Yazar | Sarah Kane |
| Karakterler | Ian Cate Asker |
| İlk gösterim | 12 Ocak 1995 Royal Court Theatre Upstairs, Londra |
| Ülke | İngiltere |
| Orijinal dil | İngilizce |
| Konu | Savaş, cinsel şiddet |
| Tür | In-yer-face |
| Zaman ve mekân | Leeds'te pahalı bir oteli odası |
Blasted, İngiliz oyun yazarı Sarah Kane'nin ilk oyunu. Oyun ilk defa 1995'te Londra'daki Royal Court Theatre Upstairs'de sahnelendi ve o dönemde büyük tepki topladı.
Konu
[değiştir | kaynağı değiştir]Oyun Leeds'teki pahalı bir otelin odalarından birinde geçer. Ağzı bozuk orta yaşlı bir tabloid gazetecisi olan Ian, genç bir kadın olan Cate'i odaya getirir. Ian'dan çok daha genç olan Cate, duygusal açıdan da kırılgandır. İlk sahne boyunca Ian kadını baştan çıkarmaya çalışır ancak Cate karşı koyar. Ian bu süre boyunca kadın düşmanlığı, ırkçılık ve homofobi içeren hareketlerde bulunur. İlk sahne, yağmaya başlayan bahar yağmurunun sesi ile sona erer.
İkinci sahne ertesi sabahı gösterir. Ian, Cate'e gece boyunca tecavüz etmiştir. Cate adama saldırır ve banyonun penceresinden kaçar. Sonra bir anda odaya elinde silahla Asker girer. Ardından oda bir havan topu mermisiyle vurulur ve ikinci sahne yaz yağmurunun sesiyle biter.
Üçüncü sahnede otel odası yıkıntı haldedir ve bomba duvarda bir delik açmıştır. Asker ile Ian konuşmaya başlar ve otelin vahşi bir savaşın orta yerinde bulunduğu bu konuşma sırasında yavaş yavaş ortaya çıkar. Asker, savaş boyunca gördüğü ve dahil olduğu, tecavüz, işkence ve soykırım gibi korkunç kötülüklerden bahseder ve tüm bunları kız arkadaşının öldürülmesinin intikamını almak için yaptığını söyler. Ardından Ian'a tecavüz eder ve gözlerini emerek söker. Üçüncü sahne güz yağmurunun sesiyle biter.
Dördüncü sahnede Ian, intihar etmiş olan Asker'in yanında, kör bir şekilde yatmaktadır. Cate geri döner ve şehrin askerler tarafından işgal edildiğini anlatır. Yanında kurtardığını söylediği bir bebek vardır. Ancak bebek ölüdür ve Cate bebeği döşeme tahtaları arasındaki bir çukura gömüp odayı terk eder.
Beşinci sahne kısa görüntüler şeklindedir ve Ian ağlarken, mastürbasyon yaparken, teselli bulmak için ölü Asker'e sarılırken görülür. Açlıktan ölmek üzeredir ve bu yüzden bebeği gömüldüğü yerden çıkararak yer. Oyun metnindeki açıklamalara göre bundan sonra Ian ölür. Yağmur başlar ve Ian "Shit (Kahretsin)" der. Cate, bir askerle yatarak kazandığı bir sosisle geri döner. Bir kısmını yer, geri kalanıyla Ian'ı besler ve adam Cate'e teşekkür eder.[1]
Yazılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yazarın "gençlik eserleri" olarak tanımladığı ve üzerinde durmadığı (ancak daha sonra bir kısmını Crave ve 4.48 Psychosis isimli oyunlarında kullandığı) yazıları dışında Blasted Kane'nin ilk oyunuydu.[2] Yazar oyunun ilk iki sahnesini Birmingham'da öğrenciyken yazdı ve bu parçalar orada sahnelendi. Daha sonra yazarın menajeri olacak olan Mel Kenyon bu gösterimleri izledikten sonra Kane'e eserini Londra'daki Royal Court Theatre'a göndermesini tavsiye etti.[2] Oyun 1995'te tamamlandıktan sonra, bu topluluğun yapımı olarak ve James Macdonald yönetmenliğinde, Royal Court Theatre Upstairs'de sahnelenmeye başladı. Oyundaki savaş sahnelerinin ilham kaynağı Bosna Savaşı'ydı.[3]
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Oyun ilk sahnelendiğinde olumsuz yönde birçok tepki aldı ve çoğu gazetede sert biçimde eleştirildi. Bu eleştirmenlerin birçoğu oyunu, seyirciyi şoke etmek için olgunlaşmamış bir girişim olarak tanımladı.[2] Oyunu "kafanızın tamamının sakatat dolu bir kovaya sokulması" sözleriyle tanımlayanlar oldu.[3] Daily Mail tiyatro eleştirmeni Jack Tinker oyun için "iğrenç bir pislik ziyafeti" ifadesini kullandı.[4] Daha yumuşak ifadelerle de olsa bu tür eleştiriler diğer eleştirmenlerden de geldi.[5] Sonuçta oyundaki tecavüz ve yamyamlık sahneleri gibi vahşi davranışlar, Londra'da Edward Bond'un Saved isimli oyunundan sonraki en büyük skandalı yarattı.[2] Kane'nin hayran olduğu yazarlardan biri olan Bond, oyunu ve yazarını savundu.[6] Martin Crimp,[7] Harold Pinter[8] ve Caryl Churchill[9] gibi yazarlar da oyuna destek verdi.
Eleştirmenler daha sonra oyunu tekrar değerlendirdi. Örneğin, ilk yazılarında oyunu eleştiren The Guardian yazarı Michael Billington, Kane'nin intiharının ardından "Hep söylediğim gibi, onu yanlış anladım. O [Kane] büyük bir yetenekti." dedi.[10] Bir Evening Standard yazarı oyunun tekrar prodüksiyonlarından birini izledikten sonra "Dün gece Blasted Royal Court'a geri döndüğünde, 1995'teki velvelenin ne kadar keskin ve aptalca olduğunu gördüm. Oyunun iyi ve ahlaki bir amacı var ve bu aslında hep böyleydi." dedi.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kane, Sarah, Sarah Kane: Complete Plays. London: Methuen (2001), ISBN 0-413-74260-1
- Saunders, Graham. Love Me or Kill Me: Sarah Kane and the Theatre of Extremes. Manchester, Eng.: Manchester UP, 2002.
- ^ Kane, Sarah, Sarah Kane: Complete Plays. London: Methuen (2001), ISBN 0-413-74260-1
- ^ a b c d Saunders, Graham (2002). Love me or kill me: Sarah Kane and the theatre of extremes. Manchester: Manchester University Press : 2002. ISBN 0-7190-5956-9.
- ^ a b Honeywill, Seçil (Haziran 2009). "In-Yer-Face'in Kitabını Yazmış Aleks Sierz ile Sohbet". Tiyatro Tiyatro. Cilt 202. s. 60.
- ^ Daily Mail 18 Ocak 1995
- ^ Eyre, Richard (2001). Changing stages: a view of British and American theatre in the twentieth century. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-375-41203-4.
- ^ Guardian, 28 Ocak 1995
- ^ Guardian gazetesine mektup, 23 Ocak 1995
- ^ Harold Pinter, Simon Hattenstone tarafından alıntı, Guardian 1 Temmuz 2000
- ^ Guardian gazetesine mektup, 25 Ocak 1995
- ^ Simon Hattenstone, "A Sad Hurrah" 26 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Guardian 1 Temmuz 2000.
- ^ "The Royal Court Theatre / Blasted". REVIEWS OF PAST PRODUCTIONS
BLASTED by Sarah Kane
JERWOOD THEATRE DOWNSTAIRS 29 March - 28 April 2001. www.royalcourttheatre.com. 7 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009.