Beyhan Sultan (III. Mustafa'nın kızı)
| Beyhan Sultan | |
|---|---|
| Doğum | 15 Aralık 1765 Topkapı Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 7 Kasım 1824 (58 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin | Mihrişah Valide Sultan Türbesi, Eyüpsultan |
| Eş(ler)i | Silahdar Çelik Mustafa Paşa |
| Çocuk(lar)ı | Hatice Hanımsultan |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
| Babası | III. Mustafa |
| Annesi | Adilşah Kadın |
| Dini | İslam |
Beyhan Sultan (15 Aralık 1765, İstanbul - 7 Kasım 1824, İstanbul), Osmanlı padişahı III. Mustafa'nın kızı, III. Selim ile Hatice Sultan'ın kız kardeşi.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Beyhan Sultan 15 Aralık 1765'da Topkapı Sarayı'nda doğdu. Babası Sultan III. Mustafa ve annesi Adilşah Kadın idi. Kendisinden iki yaş küçük Hatice Sultan adında bir kız kardeşi vardı. 1774 yılında babasının ölümünden sonra dokuz yaşındayken annesi ve kız kardeşini Eski Saray'a kadar takip etti.[1][2]
Evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]1784'te, amcası I. Abdülhamid tarafından Halep valisi Silahdar Mustafa Paşa ile evlendirildi. Evlilik, paşanın İstanbul'a dönüşünden sonra 29 Nisan 1784'te gerçekleşti. 5 Mayıs'ta çeyizi ve ertesi gün Beyhan Sultan, Topkapı Sarayı'ndan Cağaloğlu'ndaki sarayına nakledildi.[3] On dokuz yaşındaydı.[2]
Beyhan Sultan'ın 1785 doğumlu Hatice Hanımsultan adında bir kızı vardı, 1799'da evlendi.[4][5] 1798 yılında kocasının ölümü üzerine dul kaldı,[6] ve kuşağının çoğu prensesleri gibi yeniden evlenmedi.[7]
Beyhan, kendi kızı olarak, kuzeni Sultan'ın II. Mahmud eşi ve Mihrimah Sultan annesi olacak olan gelecekteki imparatorluk eşi Hoşyar Kadın'ı evlat edinmişti.[8]
Araziler ve bağışlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Beyhan, kardeşi III. Selim ve amcası Abdülhamid'den çok sayıda mukata'as aldı. Zengin bir prensesti, Boğaz'da (Beşiktaş, Arnavutköy) iki saraya sahipti. Lale Devri eğlencelerinin mekânlarından biri olan Eski Çırağan Sarayı da kendisine verildi. 1802'de Andrusa, Kalamata, Fanar, Karitena ve Londar ilçelerinde malikanlar aldı. 1796'da, caizyeyi toplamak için ajanı (kethüda) olarak bu ilçelerin voyvodası olan Numan ağa'yı atadı ve avariz çiftliklerinden aidat aldı. 1802'de eski bir voyvoda olan Hüseyn ağa çok baskıcı olunca Al-Hac Hasan ağa'yı kethüdası olarak atadı. Ayrıca 1789'da Andros ve Syros adalarının malikanesini almış görünüyor.[9]
1801'de İstanbul'un Kuruçeşme mahallesine kendi adına bir çeşme yaptırdı. 1804 yılında Akıntıburnu'nun kıyısına kendi adına bir çeşme yaptırdı. 1817'de Hırka-i Şerif'te bulunan Mesih Paşa Çeşmesini onardı. Beyhan Sultan, kardeşi Selim döneminde de saraylarının yanına iki çeşme yaptırdı:[10][6] Yeşilioğlu Sarayı çevresinde, annesinin anısına Hatice Sultan Sarayı'nın karşısında.[11]
Sanatın koruyucusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Beyhan, kardeşi Selim ve kız kardeşi Hatice Sultan'ın sanata büyük bir hevesleri vardı.[12] Hem Beyhan hem de Selim, muhtemelen bir çağın büyük şairi ve onun patronlarıydı.[13] Doğmuş ve eğitim görmüş İstanbul'da bir Mevlevi dervişinin oğlu, Galata tekkesinin şeyhi oldu.[14] Ayrıca şiirlerinin kopyaları da vardı.[12]
Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Beyhan Sultan, 7 Kasım 1824'te elli sekiz yaşında ölmüş ve Eyüp'te bulunan Mihrişah Sultan'ın türbesine defnedilmiştir.[15][16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sakaoğlu 2008, s. 472.
- ^ a b Uluçay 2011, s. 155.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 473.
- ^ Uluçay 2011, s. 157.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 474.
- ^ a b Sakaoğlu 2008, s. 476.
- ^ Panzac, Daniel (1995). Histoire économique et sociale de l'Empire ottoman et de la Turquie (1326-1960): actes du sixième congrès international tenu à Aix-en-Provence du 1er au 4 juillet 1992. Peeters Publishers. s. 574 n. 5. ISBN 978-9-068-31799-2.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 544.
- ^ Zarinebaf, Fariba; Bennet, John; Davis, Jack L. Historical and Economic Geography of Ottoman Greece (Hesperia Supplement 34). s. 39.
- ^ Uluçay 2011, s. 156-7.
- ^ Uluçay 2011, s. 149.
- ^ a b Faroqhi, Suraiya (29 Kasım 2005). Sultanın Konuları: Kültür ve Günlük Yaşam Osmanlı İmparatorluğu'nda. IBTauris. ss. 232. ISBN 978-1-850-43760-4.
- ^ Haji-Ahmed, Haji-Mohamad Bohari (1989). C Abd Al-Qādir Şiirinde Wahdat Al-Wujūd'un Fikirleri Bīdil (Farsça), İbrahim Hakkı Erzurumlu (Osmanlı Türkçesi) ve Hamzah Fansuri (Malay), Cilt 2. Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley. s. 270.
- ^ Menemencioğlu, Nermin; İz, Fahir (30 Kasım 1978). The Penguin of Turksih kitabı ayet. Penguin. s. 12.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 476-77.
- ^ Uluçay 2011, s. 156.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- M. Cağatay, Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Oğlak Yayınları.
- Necdet, Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayınları. 978-9-753-29623-6.