Bedesten

Bedesten, Farsça kökenli bir kelime olup,^[1] değerli malların satılması için inşa edilmiş, kubbelerle örtülü ve genellikle dikdörtgen planlı büyük yapılara verilen addır.^[2]

Aslında ilk yerleşimler çoğunlukla kervansaraylar şeklinde olmuştur. Zamanla kervansaraylardan bazıları camii, pazar, eczane vb. eklenerek kervansaray külliyelerine dönmüş, bu külliyelerin etrafında da iskan oluşmuştur. Bir yanlışlık olarak çoğunlukla bu kervansaraylar daha sonra bedesten olarak adlandırılmışlardır. Çoğunlukla aynı tür esnafın bulunduğu ve düzenli, sıralı olarak yerleşmiş dükkanlar (Farsça Arasta: sıralı düzenli) Arasta, birden fazla meslek grubunu barındıran alış veriş yerleri de çarşı, bedesten olarak tanımlanmaktadır

Osmanlıda, kumaş, mücevher ve çeşitli kıymetli eşyaların alım satımının yapıldığı, eşit büyüklükte kubbelerle örtülü, bir çeşit kapalı çarşı olup bu yapıların ilk örneklerine 13. yüzyıl başlarında Anadolu’da rastlanmıştır. Anadolu'da bilinen ve bugün hala kullanımda olan en eski Bedesten Kahramanmaraş'tadır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Bedestenler zamanlarında önemli birer iktisadi kuruluştu. O devirde, günümüzdeki banka ve borsaların görevini de görürdü.

Türkiye'de bulunan bazı bedestenler

Adana Bedesteni (16. yüzyıl)
Afyon Bedesteni (1478)
Amasya Bedesteni
Ankara Mahmut Paşa Bedesteni (15. yüzyıl)
Bayburt Bedesteni
Bergama Bedesteni (16-17. yüzyıl)
Bursa Bedesteni (14. yüzyıl)
Bulgaristan Bedesteni
Edirne Bedesteni (1418)
Gelibolu Bedesteni (15-16. yüzyıl)
İstanbul Bedesteni(15. yüzyıl)
İzmir Kızlarağası Bedesteni
Kahramanmaraş Bedesteni (12. yüzyıl)
Kastamonu Cem Sultan Bedesteni
Kırkkaşık Bedesteni (16. yüzyıl)
Kırklareli Hızır Bey Bedesteni (14. yüzyıl)
Konya Bedesteni
Manisa Bedesteni (14. yüzyıl)
Niğde Bedesteni (15. yüzyıl)
Rüstem Paşa Bedesteni (16. yüzyıl)
Tekirdağ Rüstem Paşa Bedesteni (16. yüzyıl)
Samsun Bedesteni
Trabzon Bedesteni
Tire Bedesteni (15. yüzyıl)
Tokat Bedesteni (16. yüzyıl)
Uşak Bedesteni (19. yüzyıl)
Isparta Bedesteni
Merzifon Bedesteni (17. yüzyıl)
Kırkkaşık Bedesteni (1579 Tarsus)
Sivas Bedesteni

Tekirdağ Rüstem Paşa Bedesteni.
Niğde Bedesteni.
Kırkkaşık Bedesten, Tarsus, Mersin.

Diğer ülkelerde bulunan bazı bedestenler

Lefkoşa Bedesteni

Selanik, Yunanistan.
Serez, Yunanistan - Serez Arkeoloji Müzesi.
Serez, Yunanistan - Archaeological Museum of Serres.
Bezistan - kale, Larisa, Yunanistan.
Bezistan - kale Larisa, Yunanistan (detay).
Entrance of Gazi-Husrev Beg's Bezistan of Saraybosna, Bosna-Hersek.
Interior of the Gazi-Husrev Beg's Bezistan in Saraybosna, Bosna-Hersek.
Brusa Bezistan of Saraybosna, Bosna-Hersek.
Yanbolu, Bulgaristan.

Kaynakça

Özel

^ "Bedesten – Bedestan". Kubbealtı Lugatı. 30 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2018.
^ Kuban, Doğan (Şubat 1978). 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi (3. bas.). İstanbul: Gerçek yayınevi. s. 260. OCLC 949431991.

Genel

Özhan Öztürk. Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük. 2. Cilt. Heyamola Yayıncılık. İstanbul. 2005. ISBN 975-6121-00-9.

[1] "Bedesten – Bedestan". Kubbealtı Lugatı. 30 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2018.

[2] Kuban, Doğan (Şubat 1978). 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi (3. bas.). İstanbul: Gerçek yayınevi. s. 260. OCLC 949431991.

[1]

[2]