Anania Şirakatsi
| Anania Şirakatsi | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Anania Şirakatsi |
| Doğumu | 610 Şirak, Sasani İmparatorluğu |
| Ölümü | 685 Arminiya |
| Çağı | Erken Orta Çağ |
| Okulu | Helen Okulu |
| İlgi alanları | Matematik, astronomi, coğrafya, kronoloji |
Etkilendikleri
| |
Etkiledikleri
| |
Anania Şirakatsi veya Şiraklı Anania (Ermenice: Անանիա Շիրակացի, Anania Širakac’i) [a] 7. yüzyılda yaşamış Ermeni hezârfen ve doğa filozofu. Matematik, astronomi, coğrafya, kronoloji ve diğer konularda günümüze kadar gelen eserler yazmıştır. Kendi yazıları dışında hayatı hakkında çok az şey bilinmektedir. Ermenistan'da fen ve doğa bilimlerinin babası kabul edilen Şirakatsi, ilk Ermeni matematikçi, astronom [8] [9] ve kozmograftır.[10]
Ermeni Helen Okulu'nda eğitim gören [8] [11] Anania, 11. yüzyıla kadar yaşamış Ermeniler arasındaki tek alaylı bilgindir. Esas olarak Trabzon'da Tychicus tarafından eğitilmiştir. Büyük Ermenistan, İran ve Kafkasya (Gürcistan ve Albanya) hakkında ayrıntılı bilgiler içeren, klasik Ermenice ile yazılmış ilk coğrafya kitabı olan Ashkharhatsuyts'ın yazarıdır. [11] Ayrıca birçok bilimsel ders kitabı yazmıştır.
Matematik alanında da çalışmalar yapan Şirakatsi, dört temel işlemin bilinen en eski sonuç tablosu, [9] [8] eğlence amaçlı yapılmış matematik bulmacaları koleksiyonu ve [9] matematik problemlerinin yer aldığı en eski Ermenice kitabı yazmıştır. [12] Ayrıca, Ermeni alfabesine dayalı bir matematiksel gösterim sistemi tasarlamıştır. Buna karşın bu sistemi kullandığı bilinen tek kişi kendisidir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Adı İngilizceden Türkçeye genellikle Şiraklı Anania olarak geçmektedir.[1][2] Anania İncilde geçen Ananias'ın Ermenice versiyonudur. Ananias ise İbranicedeki Hananiah'ın Yunanca versiyonudur.[3] İkinci adı ise nereli olduğunu temsil etse de,[1] zamanla soyad formunu almıştır.[4] Bazı yazıtlarda Şirakuni (Շիրակունի) ve Şirakavantsi (Շիրակաւանցի) olarak da geçmektedir.[4][5][6][7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Hewsen 1968, s. 32.
- ^ van Lint 2018, s. 68.
- ^ Acharian 1942, s. 148.
- ^ a b Hayrapetian 1941, s. 3.
- ^ Vardanyan 2013, s. 9.
- ^ Broutian 2009, s. 2.
- ^ Abeghian 1944, s. 374.
- ^ a b c Hewsen 1968.
- ^ a b c Mathews, Jr. 2008a.
- ^ van Lint 2018.
- ^ a b Thomson 1997.
- ^ Greenwood 2018.
