Kitonyen gezegen
Kitonyen gezegen (Chthonian veya Cthonian) hidrodinamik kaçış olarak adlandırılan, bir gaz devinin hidrojen ve helyum atmosferinin ve dış katmanlarının soyulması sonucu ortaya çıkan varsayımsal bir gök cisimleri sınıfıdır. Bu tür atmosferik sıyırma muhtemelen bir yıldıza yakınlığın bir sonucudur. Geriye kalan karasal veya metalik çekirdek birçok açıdan karasal bir gezegene benzeyecektir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Chthon (Yunanca: Χθών) "dünya" anlamına gelir. "Chthonian" terimi Hébrard et al tarafından icat edildi ve genellikle Yunan yeraltı (chthonic) tanrılarına atıfta bulunur.
Olası örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Geçiş zamanlaması değişimi ölçümleri, örneğin Kepler-52b, Kepler-52c ve Kepler-57b'nin Dünya kütlesinin 30 ila 100 katı arasında maksimum kütlelere sahip olduğunu göstermektedir (ancak gerçek kütleler çok daha düşük olabilir); yarıçapları yaklaşık iki Dünya yarıçapı[1] ile aynı büyüklükteki bir demir gezegeninkinden daha büyük yoğunluklara sahip olabilirler. Bu dış gezegenler, yıldızlarına çok yakın yörüngede dönüyor ve buharlaşmış gaz devlerinin veya kahverengi cücelerin kalan çekirdekleri olabilir. Çekirdekler yeterince büyükse, atmosferik kütleyi kaybetmelerine rağmen milyarlarca yıl boyunca sıkıştırılmış halde kalabilirler.[2]
650'den fazla Dünya olay akışına maruz kalan 2,2 ila 3,8 Dünya yarıçapı arasında gaz halindeki "sıcak süper Dünyalar" eksikliği olduğundan, bu tür yıldız akışlarına maruz kalan bu tür yarıçapların altındaki ötegezegenlerin zarflarının fotobuharlaşma nedeniyle sıyrılmış olabileceği varsayılmaktadır.[3]
HD 209458 b
[değiştir | kaynağı değiştir]HD 209458 b, milyarlarca yıl boyunca bir ktonyen gezegeni olamayacak olsa da, atmosferi soyulma sürecinde olan bir gaz devi örneğidir. Benzer bir durum, halihazırda atmosferinin %10'unu kaybetmiş olan Gliese 436b olabilir.[4]
CoRoT-7b
[değiştir | kaynağı değiştir]CoRoT-7b kitonyen gezegen olma ihtimali olan keşfedilen ilk ötegezegendir.[5][6] Diğer araştırmacılar buna karşı çıkıyor ve yıldız sisteminin genç yaşı nedeniyle CoRoT-7b'nin bir gaz veya buz devinin[7] aşınmış çekirdeği değil, her zaman kayalık bir gezegen olduğu sonucuna varıyor.
TOI-849 b
[değiştir | kaynağı değiştir]In 2020'de, Neptün'den daha çok kütleli yüksek-yoğunluklu bir gezegen, Neptünyen çöl içerisinde kendi konak yıldızına çok yakın bir konumda Bu gezegen, TOI-849 b, bir kitonyen gezegen örneği olabilir.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Steffen, Jason H.; Fabrycky, Daniel C.; Agol, Eric; Ford, Eric B.; Morehead, Robert C.; Cochran, William D.; Lissauer, Jack J.; Adams, Elisabeth R.; Borucki, William J.; Bryson, Steve; Caldwell (2013). "Transit timing observations from Kepler – VII. Confirmation of 27 planets in 13 multiplanet systems via transit timing variations and orbital stability". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 428 (2): 1077-1087. arXiv:1208.3499 $2. doi:10.1093/mnras/sts090. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ Mocquet, A.; Grasset, O.; Sotin, C. (2014). "Very high-density planets: a possible remnant of gas giants". Phil. Trans. R. Soc. A. 372 (2014): 20130164. doi:10.1098/rsta.2013.0164. PMID 24664925. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ Lundkvist, M. S.; Kjeldsen, H.; Albrecht, S.; Davies, G. R.; Basu, S.; Huber, D.; Justesen, A. B.; Karoff, C.; Silva Aguirre, V.; Van Eylen, V.; Vang (2016). "Hot super-Earths stripped by their host stars". Nature Communications. 7: 11201. arXiv:1604.05220 $2. doi:10.1038/ncomms11201. PMC 4831017 $2. PMID 27062914.
- ^ "Hubble sees atmosphere being stripped from Neptune-sized exoplanet". Nature. 24 Haziran 2015. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015.
- ^ "Exoplanets Exposed to the Core". Astrobiology Magazine. 25 Nisan 2009. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2018.
- ^ "Super-Earth 'began as gas giant'". BBC News. 10 Ocak 2010. 27 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2010.
- ^ Odert, P. (2010). "Thermal mass-loss of exoplanets in close orbits" (PDF). EPSC Abstracts. 5: 582. 3 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ "A remnant planetary core in the hot-Neptune desert". Nature. 583 (7814): 39-42. 1 Haziran 2020. arXiv:2003.10314 $2. doi:10.1038/s41586-020-2421-7. PMID 32612222. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
