Giga- sayfasının kaynağını görüntüle

Aşağıdaki nedenden dolayı bu sayfayı değiştirmeye izniniz yok:

IP adresiniz tüm Wikimedia Vakfı vikilerinde engellenen bir aralıkta.

Engellemeyi yapan ‪Superpes15‬. Verilen gerekçe No open proxies .

Engel başlangıcı: 11.40, 10 Şubat 2024
Engelin sonlanması: 11.40, 10 Şubat 2026

Geçerli IP adresiniz 142.171.178.55. Engellenen aralık 142.171.0.0/16.

Lütfen yapacağınız sorgulara yukarıdaki bütün ayrıntıları ekleyin. Yanlışlıkla engellendiğinizi düşünüyorsanız, ek bilgileri ve talimatları Açık vekil sunuculara izin verilmez küresel ilkesinde bulabilirsiniz.

Aksi takdirde, engellemeyi tartışmak için lütfen Meta-Wiki'de bir inceleme isteği gönderin. Ayrıca, yukarıdaki tüm ayrıntıları içeren bir e-postayı kahyalar VRT sırasına stewards@wikimedia.org adresinden gönderebilirsiniz.

Bu sayfanın kaynağını görebilir ve kopyalayabilirsiniz.

'''Giga''' ({{IPAc-en|ˈ|g|ɪ|g|ə}} veya {{IPAc-en|ˈ|dʒ|ɪ|g|ə}} ), [[metrik sistem]]de, milyara (10<sup>9</sup> veya 1.000.000.000) karşılık gelen çarpandır. Sembolü '''G'''’dir.

''Giga'', "dev" anlamına gelen {{Dil|grc|γίγας}} (gígas) kelimesinden gelir. ''[[Oxford English Dictionary|Oxford İngilizce Sözlüğü]]'', bu anlamda ''giga''’nın en eski yazılı kullanımının 1947'deki [[Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği|IUPAC]] 14. Konferansı Raporlarında şu şekilde yer aldığını bildirmektedir: "Ünite adları için aşağıdaki kısaltmaların ön ekleri kullanılmalıdır: G giga 10<sup>9</sup>×."<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.oed.com/view/Entry/78201 | başlık = giga-, comb. form | ay = Ekim | yıl = 2011 | çalışma = Oxford English Dictionary | arşivengelli = evet}}</ref>

[[Gigabayt|Gigabyte]] gibi bilgi işlemdeki bilgi birimlerine atıfta bulunulduğunda, "giga" bazen {{gaps|1|073|741|824}} (2<sup>30</sup>) anlamına gelebilir; bu durum belirsizliğe neden olur. Standart organizasyonları bu kullanımı desteklemez ve bu bağlamda da 10<sup>9</sup>'a atıfta bulunmak için giga ifadesini kullanır.<ref name="BIPM">{{Kitap kaynağı|url=http://www1.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8.pdf|başlık=The International System of Units (SI)|erişimtarihi=25 Şubat 2007|kısım=§3.1 SI prefixes|biçim=PDF|dil=fr, en|sayfalar=127|yer=Paris|yayıncı=STEDI Media|seri=8th|yıl=2006|isbn=92-822-2213-6|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201107063956/https://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8.pdf|arşivtarihi=7 Kasım 2020|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="NIST">{{Web kaynağı |url=http://physics.nist.gov/cuu/pdf/sp811.pdf |başlık=NIST Guide for the Use of the International System of Units (Appendix D. ref 5) |erişimtarihi=29 Aralık 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160603203340/http://physics.nist.gov/cuu/pdf/sp811.pdf |arşivtarihi=3 Haziran 2016 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Kaynak|başlık=Standardizing with SI Units|dergi=Professional Biologist|ad=Frank B.|soyadı=Salisbury|ay=Ekim|yıl=1998|cilt=48|sayı=10|sayfa=828|url=https://watermark.silverchair.com/48-10-827.pdf|erişimtarihi=29 Aralık 2020}}{{Ölü bağlantı|date=Aralık 2022 }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Recommended Unit Symbols, SI Prefixes, and Abbreviations | yayıncı = [[IEEE]] | url = https://www.ewh.ieee.org/soc/ias/pub-dept/abbreviation.pdf | erişimtarihi = 29 Aralık 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030318060629/https://www.ewh.ieee.org/soc/ias/pub-dept/abbreviation.pdf | arşivtarihi = 18 Mart 2003}}</ref> ''Gigabit'' hiçbir zaman (veya çok nadiren) önekin ikili yorumuyla kullanılmaz. ''Giga''’yı yalnızca metrik tanım için ayırırken, ikili önek ''[[gibi]]''<ref>{{Web kaynağı | url = https://physics.nist.gov/cuu/Units/binary.html | başlık = Prefixes for binary multiples | erişimtarihi = 29 Aralık 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/19980502012743/https://physics.nist.gov/cuu/Units/binary.html | arşivtarihi = 2 Mayıs 1998}}</ref> 2<sup>30</sup> için benimsenmiştir.

== Telaffuz ==
[[İngilizce]]de, önek ''giga'' sert olarak {{IPAc-en|ˈ|ɡ|ɪ|ɡ|ə}} (g) şeklinde veya daha yumuşak olarak {{IPAc-en|ˈ|dʒ|ɪ|g|ə}} (c) şeklinde telaffuz edilebilir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://usma.org/si-prefixes-and-their-etymologies | başlık = SI prefixes and their etymologies | erişimtarihi = 27 Kasım 2019 | çalışma = US Metric Association | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191029002746/https://usma.org/si-prefixes-and-their-etymologies | arşivtarihi = 29 Ekim 2019}}</ref>

Bu ikinci telaffuz, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1960'larda ve 1980'lerde ABD [[Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü]] tarafından metrik önekler için telaffuz kılavuzlarının yayınlanmasıyla resmileştirildi.<ref>NBS Special Publication 304 & 304A, revised August 1981, "A Brief History of Measurement Systems"</ref> 1985 yapımı ''[[Geleceğe Dönüş|Back to the Future]]'' filmindeki ''gigawattların'' telaffuzu buna örnektir.

Amerikalı yazar Kevin Self'e göre, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu'nun bir Alman komite üyesi, 1920'lerde, Alman mizahi şair Christian Morgenstern'in bir dizesinden yararlanarak giga'yı 10<sup>9</sup> için bir önek olarak önerdi.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık={{dil|de|Galgenlieder nebst dem 'Gingganz'}}|tarih=1917|dil=de|sayfa=52|yer=Berlin, Germany|yayıncı=Bruno Cassirer|alıntı=''[First four lines:]'' {{dil|de|Im Anfang lebte, wie bekannt, / als größter Säuger der ''Gig''-ant. / Wobei ''gig'' eine Zahl ist, die / es nicht mehr gibt, - so groß war sie!|italic=unset}}|seri=22|ile=[[Project Gutenberg]]|diğerleri=Illustrated by [[Karl Walser]]}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=bPLXx5DYnT8C&pg=PA24|başlık=Gallows Songs: Christian Morgenstern's "Galgenlieder", Bilingual Edition: A Selection|erişimtarihi=20 Şubat 2016|tarih=1963|sayfalar=24-25|yayıncı=University of California Press|isbn=9780520008847|çevirmen-ad=Max|çevirmen-soyadı=Knight|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210429040534/https://books.google.com/books?id=bPLXx5DYnT8C&pg=PA24|arşivtarihi=29 Nisan 2021|ölüurl=hayır}}</ref> Bu, başlangıçta telaffuz olarak sert bir Almanca {{IPA|de|[ɡ]}}'nin tasarlandığını gösterir. Self, {{IPA|de|/dʒ/}} (daha yumuşak ''g'') telaffuzunun ara sıra kullanıldığından emin olamadı, ancak 1995 itibarıyla {{IPA|de|/ɡ/}} (sert ''g'')'ye döndüğünü iddia etti.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Technically speaking|ay=Ekim|yıl=1994|sayfa=18|çalışma=Spectrum|yayıncı=[[IEEE]]}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Technically speaking|tarih=April 1995|sayfa=16|çalışma=Spectrum|yayıncı=[[IEEE]]}}</ref>

1998'de, fonetikçi [[John C. Wells]] tarafından yapılan bir ankete göre, İngilizlerin %84'ü gigabaytın telaffuzunu {{IPA|en|/ɡɪ/}} (''gig''daki gibi), %9'u {{IPA|en|/dʒɪ/}} (''jig''deki gibi), % 6'sı {{IPA|en|/ɡaɪ/}} (''guy'') ve %1'i {{IPA|en|/dʒaɪ/}} (''giant''daki gibi) sesi ile yapmaktaydı.<ref>Wells, J. C. (1998). ''[http://www.phon.ucl.ac.uk/home/wells/poll98.htm LPD pronunciation preference poll 1998] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191209080136/https://www.phon.ucl.ac.uk/home/wells/poll98.htm |tarih=9 Aralık 2019 }}''.</ref>

== Genel kullanım ==
* [[Hertz|gigahertz]] - bir [[Merkezî işlem birimi|CPU]]'nun saat hızı, örneğin, 3&nbsp;GHz = 3.000.000.000 Hz
* Gigabit - ağ bant genişliği, örneğin 1 Gbit/s = 1.000.000.000 bit/s.
* [[gigabayt]] - örneğin, [[sabit disk]] kapasitesi için 120 GB = 120.000.000.000 bayt
* gigayear veya [[Yıl|gigaannum]] - bir milyar (10<sup>9</sup>) yıl, bazen Gyr olarak kısaltılır, ancak tercih edilen kullanım [[Yıl|Ga]]'dır.

{| class="wikitable" style="padding: 0; text-align: center; width: 0"
|+ 
|-
!style="background:#edf; text-align: center" colspan=2| Önek
!style="background:#edf; text-align: center" rowspan=2| 10'luk tabana göre
!style="background:#edf; text-align: center" rowspan=2| [[Onlu sayı sistemi]]
!style="background:#edf; text-align: center" rowspan=2| Kelime karşılığı
!style="background:#edf; text-align: center" rowspan=2| Tanıtım<ref group="nb">1960'tan önce benimsenen ön ekler SI'dan önce zaten vardı. CGS sisteminin tanıtımı 1873'teydi.</ref>
|-
!style="background:#edf; text-align: center"| Adı
!style="background:#edf; text-align: center"| Sembolü
|-

| [[yotta-|yotta]]
| style="text-align:center;" | Y
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>24</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" |{{gaps|1|000|000|000|000|000|000|000|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Septilyon
| 1991
|-
| [[zetta-|zetta]]
| style="text-align:center;" |   Z
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>21</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" |{{gaps|1|000|000|000|000|000|000|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Sekstilyon
| 1991
|-
| [[eksa-|eksa]]
| style="text-align:center;" |  E
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>18</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|1|000|000|000|000|000|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Kentilyon
| 1975
|-
| [[peta-|peta]]
| style="text-align:center;" |   P
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>15</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|1|000|000|000|000|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Katrilyon
| 1975
|-
| [[tera-|tera]]
| style="text-align:center;" |  T
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>12</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|1|000|000|000|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Trilyon
| 1960
|-
| giga
| style="text-align:center;" |   G
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>9</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" |{{gaps|1|000|000|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Milyar
| 1960
|-
| [[mega-|mega]]
| style="text-align:center;" |  M
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>6</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|1|000|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Milyon
| 1873
|-
| [[kilo-|kilo]]
| style="text-align:center;" |  k
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>3</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|1|000}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Bin
| 1795
|-style="background-color:#FFF"
| [[hekto-|hekto]]
| style="text-align:center;" |   h
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>2</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" |  100
| style="text-align:center;" |&nbsp;Yüz
| 1795
|-style="background-color:#FFF"
| [[deka-|deka]]
| style="text-align:center;" |   da
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>1</sup>
| style="text-align:right; font-feature-settings: 'tnum';" |  10
| style="text-align:center;" |&nbsp;On
| 1795
|-style="background-color:#EEE"
|colspan="2" |
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>0</sup>
| style="text-align:center; font-feature-settings: 'tnum';" | 1
| style="text-align:center;" |&nbsp;Bir
| –
|-style="background-color:#FFF"
| [[desi-|desi]]
| style="text-align:center;" |   d
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−1</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | 0.1
| style="text-align:center;" |&nbsp;Onda bir
| 1795
|-style="background-color:#FFF"
| [[santi-|santi]]
| style="text-align:center;" |   c
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−2</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | 0.01
| style="text-align:center;" |&nbsp;Yüzde bir
| 1795
|-
| [[mili-|mili]]
| style="text-align:center;" |  m
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−3</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | 0.001
| style="text-align:center;" |&nbsp;Binde bir
| 1795
|-
| [[mikro-|mikro]]
| style="text-align:center;" |   μ
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−6</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|0.000|001}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Milyonda bir
| 1873
|-
| [[nano-|nano]]
| style="text-align:center;" |   n
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−9</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|0.000|000|001}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Milyarda bir
| 1960
|-
| [[piko-|piko]]
| style="text-align:center;" |   p
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−12</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|0.000|000|000|001}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Trilyonda bir
| 1960
|-
| [[femto-|femto]]
| style="text-align:center;" |  f
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−15</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|0.000|000|000|000|001}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Katrilyonda bir
| 1964
|-
| [[atto-|atto]]
| style="text-align:center;" |  a
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−18</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|0.000|000|000|000|000|001}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Kentilyonda bir
| 1964
|-
| [[zepto-|zepto]]
| style="text-align:center;" |   z
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−21</sup>
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|0.000|000|000|000|000|000|001}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Sekstilyonda bir
| 1991
|-
| [[yokto-|yokto]]
| style="text-align:center;" |    y
| style="text-align:left;" |&nbsp;10<sup>−24</sup>&nbsp;
| style="text-align:left; font-feature-settings: 'tnum';" | {{gaps|0.000|000|000|000|000|000|000|001}}
| style="text-align:center;" |&nbsp;Septilyonda bir
| 1991
|-
|colspan="8" style="font-size:small;background:#EEE"|<!-- Notes:--><references group="nb"/>
|}

== İkili önek ==
1 GB gösterimi 1.000.000.000 (1GB ={{val||e=9|u=}}) baytı temsil eder. Uluslararası standartlara rağmen {{Değer|1}} GB = 2<sup>30</sup> B şeklinde '''yanlış''' kullanımı yaygındır. IEC 60.027-2 A.2 ve ISO/IEC 80000 standartlarına göre, '''2<sup>30</sup>'un doğru gösterimi ''[[gibi]]''''' '''(Gi)''' sembolüdür. Yani 1 [[Gibibyte|Gibibayt]] (1.073.741.824 bayt veya {{Değer|1.074}} GiB). Bir dizüstü bilgisayar {{Değer|8}} GB belleğe sahip olarak tanımlandığında, 8.000.000.000 bayt belleğe sahiptir denmelidir: {{val|8|e=9|u=B}}.

== Ayrıca bakınız ==
* [[Gigabit Ethernet]]

== Kaynakça ==
{{Kaynakça|2}}

== Dış bağlantılar ==
* [http://www.bipm.org BIPM web sitesi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210126163343/http://www.bipm.org/ |tarih=26 Ocak 2021 }}
{{Vikisözlük|Category:English words prefixed with giga-}}

[[Kategori:Uluslararası Birimler Sistemi]]
[[Kategori:Ön ekler]]
[[Kategori:Birim sistemleri]]

Bu sayfada kullanılan şablonlar:

Şablon:Akademik dergi kaynağı (değiştir)
Şablon:Ana diğer (değiştir)
Şablon:Aralıklar (değiştir)
Şablon:Category handler (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Değer (değiştir)
Şablon:Dil (değiştir)
Şablon:Düzelt (değiştir)
Şablon:Düzelt/kategori (değiştir)
Şablon:Gaps (değiştir)
Şablon:IPA (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:IPAc-en (değiştir)
Şablon:Iso2lang (değiştir)
Şablon:Kardeş proje (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kardeş proje/styles.css (değiştir)
Şablon:Kategori işleyici (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kaynak (değiştir)
Şablon:Kaynakça (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Kaynakça/styles.css (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kitap kaynağı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Plainlist/styles.css (değiştir)
Şablon:Sister (değiştir)
Şablon:Val (değiştir)
Şablon:Vikisözlük (değiştir)
Şablon:Web kaynağı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Webarşiv (değiştir)
Şablon:Yan kutu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Ölü bağlantı (değiştir)
Modül:Ad alanı algıla/veri (değiştir)
Modül:Ad alanı algıla/yapılandırma (değiştir)
Modül:Arguments (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bağımsız değişkenler (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Değer (değiştir)
Modül:Değer/birimler (değiştir)
Modül:Dil (değiştir)
Modül:Dil/veri (değiştir)
Modül:Dönüştürme (değiştir)
Modül:Dönüştürme/veri (değiştir)
Modül:Dönüştürme/yazı (değiştir)
Modül:Evethayır (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Gapnum (değiştir)
Modül:IPAc-en (değiştir)
Modül:IPAc-en/data (değiştir)
Modül:IPAc-en/phonemes (değiştir)
Modül:IPAc-en/pronunciation (değiştir)
Modül:Kategori işleyici (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/karaliste (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/paydaş (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/veri (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/yapılandırma (değiştir)
Modül:Kaynak/KB1 (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Araçlar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Beyazliste (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/COinS (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tanımlayıcılar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tarih doğrulama (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Yapılandırma (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Tanımlanmayan parametre denetimi (değiştir)
Modül:Webarşiv (değiştir)
Modül:Yan kutu (değiştir)
Modül:Yan kutu/styles.css (değiştir)
Modül:Yesno (değiştir)

Giga- sayfasına geri dön.

"https://tr.wikipedia.org/wiki/Giga-" sayfasından alınmıştır