Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Birleşmiş Milletler'in küresel kalkınma ağı oluşturmak için kurduğu bir programdır. Özellikle gelişmekte olan ülkelere odaklanarak, insanların daha iyi yaşam standartlarına sahip olmaları için gerekli olan bilgi, deneyim ve kaynakları sağlar. UNDP, bu amaç doğrultusunda hükûmetler, sivil toplum kuruluşları, akademi ve iş çevreleri ile iş birliği yaparak kalkınma çalışmaları yapar.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı

Kısaltması	UNDP
Kuruluşu	22 Kasım 1965
Türü	Program
Yasal durumu	Etkin
Merkezi	New York
Başkanı	Achim Steiner
Websitesi	http://www.undp.org

UNDP'nin Misyonu

Merkezi New York'ta bulunan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, üye ülkelerdeki gönüllü katılımcılardan oluşmuştur. Kurumun 166 ülkede, yerel hükûmetlerle birlikte çalışarak kalkınmaya destek olan ofisleri bulunur. UNDP aynı zamanda, uluslararası düzeyde yaptığı çalışmalar ile Binyıl Kalkınma Hedefleri'ne ulaşmaları yolunda ülkelere yardımcı olur. UNDP, uzman görüşleri, eğitimler ve destek fonları sunarak özellikle az gelişmiş ülkelere destek olur. UNDP, Binyıl Kalkınma Hedefleri'ne ulaşmak ve küresel kalkınmayı desteklemek için yoksulluğun azaltılması, demokratik yönetişim, enerji ve çevre, sosyal kalkınma, kriz önleme ve atlatma konuları üzerinde çalışır. Aynı zamanda, insan haklarının korunmasını ve kadının güçlendirilmesini de destekler. Tüm bu çalışmaları ve projelerinin yanı sıra, Birleşmiş Milletler İnsani Gelişme Raporu ofisi de, her yıl kalkınma sürecini değerlendiren 'İnsani Gelişme Raporu'nu yayınlar. Bu küresel rapora ek olarak, bölgesel, ulusal ve bölgesel İnsani Gelişme Raporları da yayınlanır.

Kuruluşu

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, 22 Kasım 1965'te, EPTA(Teknik Yardım Genişletilmiş Programı) ve Birleşmiş Milletler Özel Fonu'nun ortaklığı ile kurulmuştur. 1971'e gelindiğinde, iki kurum da UNDP adı altında birleşmiştir. Özel Fon Birleşmiş Milletler'in teknik yardımının kapsama alanını genişletmek için çalışırken, EPTA da gelişmemiş ülkelerin ekonomik ve politik problemlerine yardımcı olmak için çalışır.

Yönetim

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Başkanı, Genel Sekreterlik tarafından atanır ve Genel Kurul tarafından dört yıl süreyle onaylanır. Program Başkanı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Yardımcısı seviyesindedir ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'ndaki sorumluluklarının yanı sıra, Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu'nun da başında yer alır. Yeni Zelanda'nın eski başbakanı Helen Clark, şu anda Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı başkanlığını yürütmektedir. Adaylığı hem kendi ülkesi hem de Avustralya, Pasifik, İngiltere ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı yönetim kurulunda yer alan, Haiti, İran, Sırbistan, Hollanda ve Tanzanya tarafından desteklenmiştir. 2009 yılında, Kemal Derviş'ten sonra, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı başkanı olarak atanmıştır.

Başkan Vekili

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, başkanın yönettiği Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu toplantılarında Başkan Vekili ile temsil edilir.

Başkan Yardımcısı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı başkan yardımcılığını Afrika adına Tegegnework Gettu (Etiyopya), Arap Birliği adına Sima Sami Bahous (Ürdün), Asya ve Pasifik adına Ajay Chhibber (Hindistan), Bağımsız Devletler Topluluğu ve Avrupa adına Cihan Sultanoğlu (Türkiye), Latin Amerika ve Karayipler adına Heraldo Munoz (Şili) ve Danimarka adına Jens Wandel yürütmektedir.

Eski Başkanlar

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın ilk başkanı, Marshall Planı'nı uygulamaya koyan eski Ekonomik İşbirliği Yönetimi başkanı Paul G. Hoffman'dır. Onu takiben, Massachusetts eyaletinin eski cumhuriyetçi milletvekili Bradford Morse, William Draper, Dünya Bankası'nda Dış İlişkiler Başkan Yardımcılığı yapmış olan Marm Malloch Brown, Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı'nın eski başkanı Kemal Derviş, UNDP başkanlığını yürütmüştür.

Birleşmiş Milletler Koordinatörü

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, Birlemiş Milletler'in kalkınma alanındaki faaliyetlerinde, Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu'nun lideri ve mukim koordinatör olarak yer alır.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu

Bu grup, Birleşmiş Milletler'in ulusal düzeyde etkisini artırmak adına 1997 yılında Genel Sekreterlik tarafından kurulmuştur. Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu, işlevsel grupları bir araya getirerek kalkınma alanında çalışır. Grup, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Başkanı tarafından yetkilendirilir. Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu, kurumların beraber çalışarak ülke sorunlarını analiz etmesi, destek programlarını planlaması ve uygulaması, sonuçların değerlendirilmesi ve değişimin savunulmasına olanak tanıyan plan ve yöntemler geliştirir. Bu girişimler, Birleşmiş Milletler'in Binyıl Kalkınma Hedefleri'ne ulaşmada ülkelere yardımcı olmasını sağlar. Otuz iki Birleşmiş Milletler kurumu bu grubunun bir parçasıdır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu'nun yönetim kurulu, UNICEF(Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu), UNFPA(Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu), WFP(Dünya Gıda Programı) ve UNDP(Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) olmak üzere dört kurucu üyeden oluşur.

Mukim Koordinatörlük Sistemi

Mukim koordinatörlük sistemi, Birleşmiş Milletler'in, sahadaki kalkınma faaliyetleri ile ilgilenen tüm kuruluşlarını koordine eder. Ulusal düzeydeki işlevsel faaliyetlerin etkinliğini ve verimliliğini artırmak için Birleşmiş Milletler'in farklı kuruluşlarını bir araya getirir. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından kurulan, atanan ve yönetilen Mukim Koordinatörlükleri, 130 ülkede yer alan Birleşmiş Milletler ülke temsilciliklerine yol gösterir. Aynı zamanda, kalkınma faaliyetlerinde de Genel Sekreterliği temsil eder. Mukim Koordinatörleri, yerel hükûmetlerle beraber çalışarak Birleşmiş Milletler'in ilgi ve yetkilerini, Birleşmiş Milletler ailesinin desteği ve rehberliğinde savunur.

İyi Niyet Elçileri

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, diğer Birleşmiş Milletler kuruluşları ile birlikte birçok gönüllü ile çalışmış ve göz önünde olan insanların İyi Niyet Elçisi veya gençlik temsilcisi olmasını destekleyerek bu elçiler aracılığıyla önemli noktalara dikkat çekilmesini sağlamıştır.

• Evrensel Elçiler: Antonio Banderas, Nadine Gordimer, Misako Konno, Cristiano Ronaldo, Zinedine Zidane, Maria Sharapova, Aisam-ul-Haq Qureshi
• Bölgesel İyi Niyet Elçileri: Arta Dobroshi, Muna Wassef, Hussein Fahmy, Adel Emam, Khaled Abol Naga, Didier Drogba
• İnsani Gelişim Onursal Elçisi: Ürdün Prensesi Basma bint Talal
• Spor ve Kalkınma Onursal Danışmanı: Syndiely Wade
• Gençlik Temsilcileri: Dikembe Mutombo, Baaba Maal, Maria de Lurdes Mutola

UNDP Türkiye

UNDP, 177 ülkede, hükûmet ve toplumla beraber çalışarak, küresel ve ulusal kalkınmanın önünde duran sorunları çözmek için çalışır. Ulusal ve küresel desteği yanına alarak, ulusların öncelikli olan kalkınma problemlerine odaklanır. UNDP’nin özellikle üzerinde durduğu beş ana kalkınma hedefi vardır. Bunlar: demokratik yönetişim, çevre ve enerji, HIV/AIDS, kriz önleme ve atlatma, yoksulluğun azaltılmasıdır. UNDP, Türkiye'deki kalkınma önceliklerini hayata geçirebilmek adına, teknik yardım ve kapasite geliştirme stratejileri sağlayarak devlet, sivil toplum, akademisyenler ve uluslararası ortaklar ile beraber çalışır. Ankara'da konumlanmış olan Merkez Ofisi'nin yanı sıra, 26 ilde daha ofisleri bulunmaktadır. Türkiye'nin tüm illerini kapsayan birçok kalkınma projesinde, uzmanlar, yerel yönetimler ve proje gönüllüleri ile beraber çalışır. Türkiye'de öncelikli olarak dikkat aldığı kalkınma alanları, çevre ve enerji, demokratik yönetişim ve yoksulluğun azaltılması olmak üzere üç tanedir.

1. Demokratik Yönetişim

UNDP Türkiye, özellikle 1997'den bu yana Türkiye'de demokratik yönetişimin gelişimi için, devletle ve sivil toplum örgütleri ile bir araya gelerek birçok alanda çalışmalarda bulunur. Bu çalışmalarda özellikle, sivil katılım, herkes için adalete erişim, yerinden yönetim ve ulusal bir insan hakları sisteminin desteklenmesinden oluşan dört temel başlığa odaklanıyor. UNDP Türkiye'nin bu alanda yaptığı en kapsamlı çalışmalar sivil katılımın gelişmesi alanında uygulanan projelerden oluşur. Oluşturulan Yerel Yönetim Reformu ile, amacı karar alma süreçlerine sivil toplumun dahil edilmesi olan Yerel Gündem 21 Programı, bu alanda uluslararası övgüler aldı. Yerel Gündem 21 ile, ilgili ortak paydaşlar, yerel idareler, kamu kurumları ve sivil toplum örgütleri arasında bir bağ oluşturarak iş birliği oluşturdu. Bu program sayesinde, artık Türkiye'nin her şehrinde kurulması yasal bir zorunluluk olan, toplumun her kesimini bir araya getiren şehir konseyleri oluşturuldu.

2. Yoksulluğun Azaltılması

1990'dan beri UNDP'nin Türkiye'deki öncelikleri arasında yoksulluğun azaltılması bulunuyor. UNDP, ekonomik kaynaklara erişim, yoksullukla mücadelenin ülke politikaları arasında olması ve yoksulların sesini duyurması için ülkelere yöntem geliştirmeleri konusunda destek oluyor. Türkiye'de, günlük olarak 1 ABD dolarının altında yaşayan insanları temsil eden aşırı yoksulluların oranı düşük olsa da nüfusun %18,5'i besin ve besin dışı alanda yoksullukla mücadele ediyor. UNDP Türkiye, kaynak idaresi, yardım programları ve bölgesel eşitsizliklerin azaltılması gibi alanlarda politika önerileri ve uzmanlık hizmeti sunarak Türkiye'de yoksulluğun azaltılmasına yardım ediyor.

3. Çevre ve Enerji

UNDP, su kıtlığı, iklim değişikliği, temiz ve ucuz enerji kaynaklarının eksikliği gibi çevresel sorunların çözümünde ülkelere destek olur. UNDP Türkiye, Türkiye'nin bu konulardaki problemlerine çözüm bulması için sivil toplum kuruluşları, kamu ve özel sektör ortakları ile beraber çalışarak çözüm önerileri sunar ve projeler uygular. Yenilenebilir enerji, iklim değişikliği, toprak bozulması, su idaresi, koruma altına alınan alanlar ve sürdürülebilir kalkınma sorunlarına çözüm bulmak için Türkiye'nin uluslararası müzakerelerde yer almasına ve kendi politikalarını geliştirmesine yardımcı olur.

Faaliyetler

İnsani Gelişme Raporu

UNDP tarafından her yıl, insani gelişme alanında gerçekleştirilen kayda değer ilerlemelerin belgelendiği İnsani Gelişme Raporu yayınlanır. Bu raporda, önceki yıl dünya genelinde gerçekleştirilen sosyal ve çevresel kalkınmalar için yapılan değerlendirmeler ve gelecek dönem için analizler sunulur. UNDP Türkiye de, İnsani Gelişme Raporu'nun hazırlanmasında bölgesel veriler sağlayarak raporun kapsamına destek olur ve yayınlanmasından sonra bunu hem kurumlarla hem de toplumla paylaşır.

Yeni Ufuklar Dergisi

UNDP Türkiye, aylık olarak hazırladığı Yeni Ufuklar dergisini web sitesinde yayınlıyor. Yeni Ufuklar bülteninde, hayata geçirilen projeler, kalkınma çalışmaları, dünyadan haberler ve başarı öykülerine yer veriliyor.

Yeni Ufuklar Podcast Yayınları

UNDP Türkiye, websitesi 2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. aracılığıyla dünyada ve Türkiye'de gerçekleştirilen kalkınma çalışmalarını duyurur. UNDP Türkiye ofisinin hazırladığı Podcast formatındaki radyo programlarında da UNDP projeleri hakkında bilgi verilir. UNDP Türkiye iletişim ofisi tarafından yapılan yayınlar Yeni Ufuklar programı, Radyo Ilef ve Açık Radyo'nun yanı sıra birçok üniversite radyosunda da dinleyici ile buluşur. UNDP radyo programını yayınlayan üniversiteler Ankara Üniversitesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Afyon Dumlupınar Üniversitesi, İzmir Ege Üniversitesi, Antalya Akdeniz Üniversitesi, Mersin Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi'dir. Podcastlar iTunes 2 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Youtube üzerinden de yayınlanır.

Dış bağlantılar

• UNDP resmi web sitesi20 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• UNDP Türkiye Resmi web sitesi 2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.