ศีรษะ
ในทางกายวิภาคศาสตร์ ศีรษะ (ละติน: caput, มักสะกดผิดเป็น "ศรีษะ") หรือ หัวของสัตว์ ถือว่าเป็นส่วนที่ยื่นออกมาจากแกนกลางของร่างกาย ในมนุษย์มีส่วนประกอบที่ทำให้เป็นศีรษะเช่น กะโหลกศีรษะ ใบหน้า สมอง เส้นประสาทสมอง เยื่อหุ้มสมองและไขสันหลัง ฟัน อวัยวะรับความรู้สึกพิเศษ และโครงสร้างอื่น ๆ เช่นหลอดเลือด หลอดน้ำเหลือง และไขมัน[1]
สัตว์ชั้นต่ำหลายชนิดมีศีรษะมากกว่า 1 ศีรษะ สัตว์หลายชนิดไม่ถือว่ามีส่วนศีรษะ แต่สัตว์ที่มีรูปแบบสมมาตร 2 ด้าน (bilaterally symmetric forms) จะต้องมีศีรษะ
ลักษณะทางกายวิภาคศาสตร์ทั่วไป
[แก้]
- กะโหลกศีรษะ เกิดจากกระดูก 2 ส่วน คือกระดูกหุ้มสมอง (Neurocranium) และกระดูกใบหน้า (Splanchnocranium) เป็นที่อยู่ของ สมอง เยื่อหุ้มสมองและไขสันหลัง ส่วนต้นของเส้นประสาทสมองและหลอดเลือด กระดูกหน้าประกอบไปด้วยกระดูกที่ล้อมรอบปาก จมูกและส่วนที่เป็นเบ้าตา การเจริญของกระดูกใบหน้าใช้เวลานานมากกว่ากะโหลกศีรษะ[2]
- ใบหน้า คือส่วนด้านหน้าของศีรษะ ยื่นลงมาจากหน้าผากถึงคาง และจากหูข้างหนึ่งถึงหูอีกข้างหนึ่ง รูปร่างพื้นฐานของใบหน้าขึ้นอยู่กับกระดูกที่อยู่ข้างใต้ ไขมัน และกล้ามเนื้อใบหน้าทำให้หน้ามีรูปร่างที่สมบูรณ์
- สมอง ประกอบด้วยสมองใหญ่ (Cerebrum) สมองน้อย (cerebellum) และก้านสมอง อยู่ภายในช่องกะโหลกศีรษะ ห่อหุ้มด้วยเยื่อบุสมองและน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง
- เส้นประสาทสมอง เหมือนกับเส้นประสาทไขสันหลัง เนื่องจากประกอบด้วยใยประสาทรับความรู้สึกหรือสั่งการ เกิดจากแขนงที่ยื่นจากเซลล์ประสาท เพื่อไปควบคุมกล้ามเนื้อหรือต่อมหรือนำกระแสประสาทจากบริเวณรับความรู้สึก ที่ได้ชื่อว่าเส้นประสาทสมอง เนื่องจากโผล่ออกมาจากรูหรือร่องในกะโหลกศีรษะ มีทั้งหมด 12 คู่ เรียงตามเลขโรมัน I − XII จากส่วนหน้าไปยังส่วนหลังของสมอง[3]
- เยื่อหุ้มสมองและไขสันหลัง ทำหน้าที่ปกป้องสมอง หลอดเลือดแดง หลอดเลือดและแอ่งเลือดดำ (venous sinus) และช่องว่างใต้เยื่ออะแร็กนอยด์ (subarachnoid space) ซึ่งสำคัญมากต่อการทำงานอย่างเป็นปรกติของสมอง
- ฟัน (ดูเพิ่ม)
ภาพอื่น ๆ
[แก้]-
สมองมนุษย์ในกะโหลกศีรษะ -
ใบหน้าของมนุษย์ แสดงกล้ามเนื้อ เส้นเลือด เส้นประส่าท -
ภาพศีรษะที่ถ่ายจากเครื่องสร้างภาพด้วยเรโซแนนซ์แม่เหล็ก (Magnetic resonance imaging, MRI) -
ภาพกลีบสมองส่วนหน้า
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Keith L. Moore - Clinically oriented Anatomy (Fourth edition) ISBN 0-683-06141-0
- ↑ Philippa Francis-West*, Raj Ladher, Amanda Barlow and Ann Graveson Department of Craniofacial Development, UMDS, Guy's Tower, Floor 28, London Bridge, London SE1 9RT, UK
- ↑ Akesson EJ. Loeb JA, Pauwels LW. Core textbook of anatomy, 2nd ed. 1990
บรรณานุกรม
[แก้]- Gray's anatomy for students. Drake, RL., Vogl, W. and Mitchell, AWM.
- Clinically Oriented Anatomy, 5th ed. Keith L. Moore and Arthur F. Dalley.
- Basic Gross Anatomy with Clinical Correlation, รศ. พญ.ผาสุก มหรรฆานุเคราะห์
 | บทความกายวิภาคศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |