Kośćelne Państwo
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
| |||||
| |||||
| Hymn: Gran Marcia Tronfale (Wielgi marsz triōmfōlny) | |||||
 Kośćelne Państwo we 1815 r. | |||||
| Ôficjalnŏ gŏdka | łaćińsko godka, italsko godka | ||||
| Stolica | Rzim | ||||
| Polityczny systym | teokracyjo | ||||
| Zorta państwa | mōnarchijo elekcyjnŏ | ||||
| Piyrszy Papjyż | Stefan II | ||||
| Ôstatni Papjyż | Pius IX | ||||
| Utworzynie Kośćelnego Państwa bez Pepina Krōtkiego | 756 | ||||
| Prziłōnczynie | do Krōlestwa Italije 1870 | ||||
| Dōminujōncŏ religijŏ | rzimski katolicyzm | ||||
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Kośćelne Państwo (łac. Patrimonium Sancti Petri) – gyszichtowe państwo we postrzodkowyj Italiji istniejōnce we latach 756–1870. Gowōm państwa bōł papjyż sprawujōncy władzã mōnarszōm[1].
Zaczōntki
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Ôstało założōne we latach piyńćdziesiōntych VIII stoleciŏ bez krōla Frankōw Pepina Krōtkigo. Nadał ôn recht do włŏdaniŏ państwym papiyżowi Stefanowi II. Państwo utworzōno było na terytoriach zdobytych w czasie wojen z Longobardami[2].
Powiynkszanie państwa
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Państwo Kościelne powiynkszōno było ô Ksiynstwo Benewentu. Bezpostrzedniŏ władza papiyżōw ôgraniczała sie do terynōw nojbliższych Rzimu, inksze ziymie znŏdły sie w posiadaniu potynżnych lennikōw papiestwa, wiynkszość miast (m.in. Viterbo, Perugia, Bolonijo) w XIII w. utworziła komuny miastowe. Uod XI w., społym ze wzrōstym potyngi papiestwa, zwiynkszała sie pozycyjŏ Kośćelnego Państwa (ôsobliwie za panowaniŏ Grzegorza VII, Innocentego III jak tyż Innocentego IV). We 1213 r. cysŏrz Mjymjecki Fryderyk II zôbowiōnzoł sie do ôchrōny papiyża i jego ziymiōw (tm. Złotŏ Bulla), tym samym prawnie bez Uznŏwanie Państwo Kościelne, za to cysŏrz Rudolf I Habsburg we 1274 r. ôficjalnie potwiyrdziōł niyzależność Państwa Kościelnego ôd cysŏrstwa; ôkres niywole awiniońskij sprawiōł upŏdek administracyje papieskij w Rzimie[1].
Reformy
[edytuj | edytuj zdrzōdło]W XV–XVI w. zarzōndzanie Państwym Kościelnym cołkowicie było zreformowano – wychrōniōno było wielkich lennikōw, bez Przekształcanie Państwo Kościelne w absolutnõ můnarchijõ z zachowaniym regiōnalnyj struktury administracyjnyj i sōndownictwõ; regiōny, reskyrowane bez legatów papieskich, pōnosiyły sroge ôciōnżyniŏ financowe na rzecz Rzimu i kuriji. We II łowie XV st. i na poczōntku XVI w. Państwo Kościelne stało sie jednym z głownych ôstrzodkōw kultury i kōnsztu ôdrodzyniŏ[1].
Kōniec Kośćelnego Państwa
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Zajyńcie bez Italijo we 1870 r. zakōńczyło istnienia państwa. Papjyże byli we tymczasowym zawieszyniu, kere skōńczyło sie społym z larytańskemi traktatami we 1929 r. kej utworzyno Państwo Watykan[3].
Przipisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Państwo Kościelne (pol.). Encyklopedia PWN. [dostymp 2023-04-19].
- ↑ Papal States (ang.). Encyclopædia Britannica. [dostymp 2023-04-19].
- ↑ The Origin and Decline of the Papal States (ang.). ThoughtCo. [dostymp 2023-04-19].