Lekar
| Lekar | |
|---|---|
 Lekar pregleda pacijentkinju | |
| Zanimanje | |
| Naziv zanimanja | Lekar |
Područje rada | medicina |
| Opis | |
| Polja rada | bolnica, ambulanta, teren, institut, inspekcija, dom za stara lica itd. |
| Kvalifikacije | završen medicinski fakultet |
Slični poslovi | medicinska sestra, farmaceut, veterinarski lekar |
Lekar (često i doktor medicine) je zdravstveni radnik koji leči, odnosno bavi se ljudskim zdravljem i bolešću. U smislu profesije to je osoba koja je završila medicinski fakultet i time ispunila uslove za profesionalno bavljenje medicinom. Osoba koja se bavi zdravljem životinja naziva se veterinar, odnosno pravilnije veterinarski lekar i ima titulu doktor veterinarske medicine. Lekar promoviše, održava, ili obnavlja zdravlje kroz proučavanje, dijagnozu, prognozu i lečenje bolesti, povreda i drugih fizičkih i mentalnih oštećenja. Lekari mogu da usredsrede svoju praksu na određene kategorije bolesti, tipove pacijenata i metode lečenja - poznate kao specijalnosti - ili mogu da preuzmu odgovornost za pružanje kontinuirane i sveobuhvatne medicinske nege pojedincima, porodicama i zajednicama - poznate i kao opšta praksa.[1] Medicinska praksa zahteva i detaljno poznavanje akademskih disciplina, kao što su anatomija i fiziologija, patofiziologija i njihovog lečenja - nauka o medicini - kao i znatnu kompetentnost u njihovoj primeni u praksi - umetnost ili zanat medicine.
Uloga lekara i značenje same reči variraju širom sveta. Stepeni i druge kvalifikacije veoma variraju, ali postoje neki zajednički elementi, kao što je medicinska etika koja zahteva da lekari pokažu pažnju, saosećanje i dobrodušnost za svoje pacijente. U mnogim državama, kao preduslov za dobijanje odobrenja za samostalan rad (licence), od lekara se zahteva polaganje državnog stručnog ispita.
Opis posla
[uredi | uredi izvor]
Lekari se bave unapređenjem zdravlja, sprečavanjem bolesti, otkrivanjem bolesti, lečenjem bolesnika i medicinskom rehabilitacijom. Tokom studija i pripravničkog staža osposobljavaju se za rad u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, odnosno za područje opšte medicine. Njihov posao uključuje dijagnostikovanje bolesti i lečenje bolesnika koji traže pomoć u ordinaciji, u kući ili na mestu nesreće. Oni pregledaju svoje pacijente, uzimaju anamnezu pri čemu vode računa o telesnim, psihičkim i socijalnim aspektima bolesti, upućuju na kontrolne analize (laboratorija, rendgen, ultrazvuk itd.), tumače dobijene nalaze i na osnovu toga dijagnostikuju bolesti i povrede. Procenjuju hitnost i težinu bolesnikovog stanja, potrebu upućivanja na specijalistički pregled ili bolničko lečenje, te opasnosti za okolinu. Propisuju lekove i druge načine lečenja i prate tok bolesti i uspešnost lečenja. Radi osiguravanja celokupne zdravstvene zaštite sarađuju sa drugim lekarima, posebno specijalistima kliničkih i drugih struka, patronažnim sestrama i medicinskim sestrama u ustanovama za negu i rehabilitaciju, fizioterapeutima, socijalnim radnicima i drugim stručnjacima.
Moderna značenja
[uredi | uredi izvor]
Specijalista interne medicine
[uredi | uredi izvor]Širom sveta se pojam lekar odnosi na specijaliste interne medicine ili na jednu od njenih mnogobrojnih podspecijalnosti (posebno se pravi razliku od specijaliste hirurgije). Ovo značenje lekara prenosi osećaj stručnosti u lečenju lekovima, a ne hirurškim procedurama.[3]
Henri VIII je odobrio povelju londonskog Kraljevskog koledža lekara 1518. godine. Tek 1540. godine je dodelio Kompaniji berbera-hirurga (preteči Kraljevskog koledža hirurga) zasebnu povelju. Iste godine engleski monarh je osnovao Regijusovo profesorstvo fizike na Univerzitetu u Kembridžu.[4] Noviji univerziteti bi verovatno takvog akademika opisali kao profesora interne medicine. Stoga, u 16. veku fizika je značila otprilike ono što interna medicina čini sada.
Trenutno se lekar specijalista u Sjedinjenim Državama može opisati kao internista. Drugi termin, bolnički lekar, uveden je 1996,[5] kako bi se opisali specijalisti interne medicine u SAD koji uglavnom ili isključivo rade u bolnicama. Takvi lekari sada čine oko 19% svih američkih opštih internista,[6] koji se u zemljama Komonvelta često nazivaju lekarima opšte prakse.
Ova originalna upotreba, za razliku od hirurga, uobičajena je u većem delu sveta, uključujući Ujedinjeno Kraljevstvo i ostale države Komonvelta (kao što su Australija, Bangladeš, Indija, Novi Zeland, Pakistan, Južna Afrika), Šri Lanka i Zimbabve), kao i na nizu drugih mesta poput Brazila, Hongkonga, Indonezije, Japana, Irske i Tajvana. Na takvim mestima preovladavaju opštiji engleski pojmovi doktor ili lekar opšte prakse, koji opisuju svakog praktičara (koga bi Amerikanci u širem smislu verovatno nazvali lekarom).[7] U zemljama Komonvelta, specijalisti pedijatrije i gerijatrije se takođe opisuju kao lekari specijalisti koji su specijalizovani za starosno doba pacijenta, pre nego za specifični sistem organa.
Lekar i hirurg
[uredi | uredi izvor]Kombinovani termin „lekar i hirurg” se širom sveta koristi za opis lekara opšte prakse ili bilo kog drugog lekara bez obzira na specijalnost.[3][8] Ova upotreba i dalje pokazuje izvorno značenje lekara i očuvava staru diferencijaciju između lekara, kao praktičara fizike i hirurga. Ovaj termin mogu da koriste državni medicinski odbori u Sjedinjenim Državama i ekvivalentna tela u provincijama Kanade za opisivanje bilo kog lekara.
Severna Amerika
[uredi | uredi izvor]Ogromna većina lekara koji se školuju u Sjedinjenim Državama imaju zvanje doktora medicine i koriste inicijale M.D. Manji broj pohađa osteopatske škole i stiče zvanje doktora osteopatske medicine i oni koriste inicijale D.O.[9] Po završetku medicinske škole lekari završavaju rezidenciju u specijalnosti u kojoj će praktikovati. Specijalnosti zahtevaju kompletiranje stažnog perioda nakon rezidencije.
Vrste
[uredi | uredi izvor]U okviru medicine, postoje lekari opšte prakse i specijalisti. Ovo su nazivi značajnijih lekara specijalista:[10]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Hipokrat
- Medicina
- Svetska zdravstvena organizacija
- Srpsko lekarsko društvo
- Medicinska sestra
- Veterinar
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ World Health Organization: Classifying health workers. Geneva, 2010.
- ^ Roncalli Amici R (2001). „The history of Italian parasitology” (PDF). Veterinary Parasitology. 98 (1–3): 3—10. PMID 11516576. doi:10.1016/S0304-4017(01)00420-4. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 10. 2013. g.
- ^ a b H.W. Fowler (1994). A Dictionary of Modern English Usage (Wordsworth Collection). NTC/Contemporary Publishing Company. ISBN 978-1-85326-318-7.
- ^ „University of Cambridge: History of the School of Clinical Medicine”. University of Cambridge. Arhivirano iz originala 9. 12. 2012. g. Pristupljeno 5. 2. 2008.
- ^ Wachter R; Goldman L (1996). „The emerging role of "hospitalists" in the American health care system”. N Engl J Med. 335 (7): 514—7. PMID 8672160. doi:10.1056/NEJM199608153350713.
- ^ Kuo, YF; Sharma, G; Freeman, JL; Goodwin, JS (2009). „Growth in the care of older patients by hospitalists in the United States”. N Engl J Med. 360 (11): 1102—1112. PMC 2977939
. PMID 19279342. doi:10.1056/NEJMsa0802381. „See also editorial by Hamel M. B. et al. on pp. 1141–1143 of same issue”
- ^ „The Royal Australasian College of Physicians: What are Physicians?”. Royal Australasian College of Physicians. Arhivirano iz originala 6. 3. 2008. g. Pristupljeno 5. 2. 2008.
- ^ Brown, Lesley (2002). The New shorter Oxford English dictionary on historical principles. Oxford [Eng.]: Clarendon. ISBN 978-0-19-861271-1.
- ^ Plus, Medline (2012). „Doctor of Osteopathic Medicine”. U.S. National Library of Medicine of National Institutes of Health. Pristupljeno 22. 12. 2012.
- ^ Vrste zdravstvenih specijalizacija, Medicinski fakultet Univerziteta u Nišu
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Alexander GC, Casalino LP, Meltzer DO (avgust 2003). „Patient-physician communication about out-of-pocket costs”. JAMA. 290 (7): 953—8. PMID 12928475. doi:10.1001/jama.290.7.953.
- Alexander GC, Casalino LP, Tseng CW, McFadden D, Meltzer DO (avgust 2004). „Barriers to patient-physician communication about out-of-pocket costs”. J Gen Intern Med. 19 (8): 856—60. PMC 1492500 . PMID 15242471. doi:10.1111/j.1525-1497.2004.30249.x.
- Alexander GC, Casalino LP, Meltzer DO (mart 2005). „Physician strategies to reduce patients' out-of-pocket prescription costs”. Arch. Intern. Med. 165 (6): 633—6. PMID 15795338. doi:10.1001/archinte.165.6.633.
- Alexander GC, Lantos JD (2006). „The doctor-patient relationship in the post-managed care era”. Am J Bioeth. 6 (1): 29—32. PMID 16423784. doi:10.1080/15265160500394556.
- Pham HH, Alexander GC, O'Malley AS (april 2007). „Physician consideration of patients' out-of-pocket costs in making common clinical decisions”. Arch. Intern. Med. 167 (7): 663—8. PMID 17420424. doi:10.1001/archinte.167.7.663.
- Weisz G (jesen 2003). „The Emergence of Medical Specialization in the Nineteenth Century”. Bull Hist Med. 77 (3): 536—574. PMID 14523260. doi:10.1353/bhm.2003.0150.
- Leigh, JP; Tancredi D; Jerant A; Kravitz, RL (oktobar 2010). „Physician wages across specialties: informing the physician reimbursement debate”. Arch. Intern. Med. 170 (19): 1728—34. PMID 20975019. doi:10.1001/archinternmed.2010.350.
- Smith, Margot Wiesinger (1979). „A guide to the delineation of medical care regions, medical trade areas, and hospital service areas” (PDF). Public Health Reports. 94 (3): 248—254. JSTOR 4596085. Arhivirano iz originala (PDF) 04. 01. 2018. g. Pristupljeno 03. 01. 2020.
- Woolf, Katherine; Jayaweera, Hirosha; Unwin, Emily; Keshwani, Karim; Valerio, Christopher; Potts, Henry (2019). „Effect of sex on specialty training application outcomes: A longitudinal administrative data study of UK medical graduates”. BMJ Open. 9 (3): e025004. PMC 6429837 . PMID 30837254. doi:10.1136/bmjopen-2018-025004.
- Rotenstein, Lisa S.; Ramos, Marco A.; Torre, Matthew; Segal, J. Bradley; Peluso, Michael J.; Guille, Constance; Sen, Srijan; Mata, Douglas A. (6. 12. 2016). „Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis”. JAMA. 316 (21): 2214—2236. ISSN 1538-3598. PMC 5613659 . PMID 27923088. doi:10.1001/jama.2016.17324.
- Douglas A. Mata; Ramos, Marco A.; Bansal, Narinder; Khan, Rida; Guille, Constance; Emanuele Di Angelantonio; Sen, Srijan (2015). „Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis”. JAMA. 314 (22): 2373—2383. PMC 4866499 . PMID 26647259. doi:10.1001/jama.2015.15845.
- Taylor, Cath; Graham, Jill; Potts, Henry WW; Richards, Michael A.; Ramirez, Amanda J. (2005). „Changes in mental health of UK hospital consultants since the mid-1990s”. The Lancet. 366 (9487): 742—744. PMID 16125591. doi:10.1016/S0140-6736(05)67178-4.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Svetska zdravstvena organizacija (zvaničan sajt)
- Srpsko lekarsko društvo (zvaničan sajt)
- „Specialty training / residency”. Lund University, Faculty of Medicine. 20. 5. 2015. Pristupljeno 26. 11. 2016.
- „About Podiatry”. Apma.org. Arhivirano iz originala 01. 05. 2012. g. Pristupljeno 19. 9. 2011.
- „Podiatrist”. Office of Science Education. Arhivirano iz originala 29. 4. 2013. g. Pristupljeno 22. 12. 2012.
