Tiirarka Islaamka (Af Carabi : ar‎; Af Ingiriis : Five Pillars of Islam; arkān al-Islām; Sidoo kale arkān al-dīn أركان الدين) waa shanta tiir ee aasaaska u ah diinta Islaamka, kuwaasi oo ah waajib (fardi) laga rabo iney u hoggaansanaadaan dhammaan dadka Muslimka ah.^[1]^[2]^[3]^[4]

Sida ku xusan xadiiska iyo sunaha, shanta tiir ee Islaamku waa:

Shahadah: Qiritaanka in Ilaahay maahine aanu Ilaah kale jirin, Muxamadna uu Rasuulkii Ilaahay yahay:- Waa albaabka uu qofku Islaamnimada ka soo galo, waana in qofku qalbiga ka rumeeyaa in Ilaahay mooyee aanu jirin Ilaah kale oo xaq lagu caabudaa carrabkana uu ka yiraahdo isaga oo dhahaya "اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمد رسول الله ""Ash-hadu Allaa Ilaaha Illallaahu Wa Ash-hadu Anna Muxamadun Rasuulu-Laah" .
Salaadda:- Waa tiirka laf dhabarka u ah diinta Islaamka waana shan Salaadood oo uu addoonku tukanayo habeenkii iyo maalintii,
Zakada:- Waa tiirka saddexaad,waxaana ay waajib ku tahay dadka hantida leh in ay in go'an oo ay diinta Islaamku u goysay ay Sako u bixiyaan si loo siiyo dadka ay ku baxdo, qofkii diidana dawladda Islaamka ayaa xoog kaga qaadaysa si loo gaarsiiya dadkii xaqa u lahaa, qofkii jiritaankeeda beeniyana diinta Islaamka ayuu kaga baxayaa.
Soonka:- Waa tiirka afraad, waana waajib saaran qof kasta oo Muslim ah, waana wajib ah in qofku ka soommanaado cuntada, cabitaanka iyo galmoodka laga bilaabo marka waagu dillaaco ilaa laga gaaraayo qorraxda marka ay dhacdo, qofkii jiritaankiisa beeniyana diinta Islaamka ayuu kaga baxayaa.
Xajka:- Waa tiirka shanaad,waxaana ay waajib ku tahay dadka kari kara ee hanti u haysta uu ku xajiyo,waana halmar inta uu nool yahay, isagoo addoonku tagaya Maka Almukarama si uu u soo guto Xajka isla markaana booqanaya Madiina , qofkii jiritaankeeda beeniyana diinta Islaamka ayuu kaga baxayaa.

Sharaxaad yar o kooban o ku saabsan fahanka macnaha "Cibaado”

Waa maxay "Cibaado" ?

1)- caabudid (العبادة): waa erey ka yimid ficilka: (عبد ـ يعبدُ ـ عبادة) , oo ah: (waa u hoggaansamey- waa u hoggaansamayaa- hoggaansamid)

Asalka ficilka (عبد), waa jilicsanaan, iyo wax laylisan ahaansho. Waxay carabtu oran jireen: (بعير مُعبَّد), rati hayin ah (laylisan), (طريق مُعبَّد), waddo baxsan (hagaagsan). Sidaa darteed, ereyga: waa u caabudey (عبد), saddex macne oo wada hoggaansamid ah baa loo adeegsadaa:

(kan hore) waa qof markii laga adkaaday addoonsigii qabatimay oo hoggaansamey. Sida aayadahaan: -" فَقَالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشَرَيْنِ مِثْلِنَا وَقَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ" (المؤمنون:47) -" وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرَائِيلَ" (الشعراء:22)

(kan labaad) waa qofkoo ikhtiyaarkiisa cid addeeca una hoggaansama, jeclaan uu ciddaa jecel yahay, ama waxay ugu yeerayaan jecel yahay, ama dano uu ku ilaashanayo darteed. Wuxuu Allaah yiri: -"أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آَدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ. وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ" (يس:60-61) Lama sheegin qolo Shaydaanka “sujuud” ku caabudda - ummaduhu waa wada lacnadayeen - waxayse ku wada caabudi jireen “addeecid”, iyo xumiduu ugu yeero, oo ay fulin jireen.

(kan saddexaad) waa qofkoo cidduu awoodda u rumeeyey la aadaya ficillo uu ku weyneynayo, baahidiisana ku muujinayo. Waa sida sujuud, dawaaf, wax u bireyn, u yeerasho, magan gelid iyo wixii arrimahaa la baab ah. -" وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لَا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ. وَإِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوا لَهُمْ أَعْدَاءً وَكَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ كَافِرِينَ" (الأحقاف: 5-6) -" وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ" (يونس:18) -" وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى" (الزمر:3)

Sidoo Kale Fiiri

Tixraac

Maqaalkan waa la bilaabay. Hadii aad wax ka taqaanid fadlan ka caawi Wikipedia in aad Wax ku dartid. Qoraalkaagu ha noqdo mid faa'iido leh oo dhexdhexaad ah.

Videow la xiriira:

Baro Arkaanta islaamka

[1] Pillars of Islam, Encyclopædia Britannica (en)

[2] Pillars of Islam Oxford Centre for Islamic Studies, Oxford University, United Kingdom (en)

[3] Five Pillars, Public Broadcasting Service (PBS) United Kingdom (en)

[4] The Five Pillars of Islam University of Calgary, Canada, (en)

[1]

[2]

[3]

[4]