Uspon (film, 1977)
| Восхождени | |
|---|---|
| Režija | Larisa Šepitko |
| Scenario | Jurij Klepikov Larisa ĐŠepitko |
| Predložak | Sotnikov; autor: Vasil Bikov |
| Uloge | Boris Plotnikov Vladimir Gostjuhin Sergej Jakovljev Ljudmila Poljakova Anatolij Solonjicin |
| Muzika | Alfred Schnittke |
| Fotografija | Vladimir Čuhnov Pavel Lebešev |
| Studio | Mosfiljm |
| Datum(i) premijere | 2. 4. 1977
|
| Trajanje | 111 min. |
| Zemlja |  Sovjetski Savez |
| Jezik | ruski njemački |
Uspon ili Uzdizanje (rus. Восхождени) je sovjetski crno-bijeli igrani film snimljen u režiji Larise Šepitko i premijerno prikazan 1977. godine, poznat kao posljednje dovršeno ostvarenje u njenoj kinematografiji kao i jedan od najuspješnijih u historiji sovjetske kinematografije 1970-ih.
Radnja se temelji na pripovjetci Solotnikov bjeloruskog pisca Vasila Bikova. Protagonisti, koje tumače Boris Plotnikov i Vladimir Gostjuhin, su Solotnikov i Ribak, dvojica sovjetskih partizana koji za vrijeme njemačke okupacije Bjelorusije u Drugom svjetskom ratu budu zarobljeni od Nijemaca i njihovih bjeloruskih pomagača. Radnja prikazuje kako su nakon toga izloženi mučenju, ali i ponudi da im se poštedi život ako budu izdali suborce.
Uspon je Šepitko bila snimala nekoliko godina, pri čemu su zbog inzistiranja na stvaranja što sumornije atmosfere i hladnoće korištene lokacije u Muromu. Nakon što je dovršen, nekoliko godina je ležao u bunkeru zbog za tadašnje sovjetske cenzore problematičnih detalja vezanih uz kršćanske alegorije, odnosno prikazivanje likova Solotnikova i Ribaka kao Isusa i Jude, a što se smatralo nespojivim sa službenom ateističkom ideologijom sovjetske države. Šepitko je probleme sa cenzurom konačno riješila zahvaljujući svom mužu Elemu Klimovu koji je integralnu verziju na internoj projekciji prikazao Pjotru Mašerov, uticajnom vođi Bjeloruske komunističke partije koji je, poput likova u filmu u mladosti bio sovjetski partizan i koji je sa suzama u očima pohvalio film. Film je nedugo nakon sovjetske premijere prikazan na Berlinskom filmskom festivalu gdje je osvojio Zlatni medvjed.
- Uspon na sajtu IMDb
- Uspon na AllMovie-u (en)
- The Ascent at Turner Classic Movies
- The Ascent Arhivirano 2014-01-16 na Wayback Machine-u at the official Mosfilm site with English subtitles
- Criterion Collection essay by Michael Koresky