Psihopatologija
Psihopatologija je naučna disciplina koja sistematski istražuje simptome, prirodu i činioce (nasledne, organske i socijalne) patoloških stanja i procesa u mentalnom životu[1]. Za razliku od opšte psihologije, ona se bavi odstupanjima, (aberacijama) od normalnih pojava u procesima opažanja, mišljenja, emocija, pažnje, učenja, motivacije, volje itd. Saznanja opšte psihopatologije služe kao temelj psihijatriji, kliničkoj psihologiji, ali utiču i na socijalni rad[1].
Naše najranije objašnjenje onoga što sada nazivamo psihopatologijom bilo je postojanje zla duhova i demona. Mnogi su verovali, čak i u šesnaestom i sedamnaestom veka da bi bizarno ponašanje povezano sa mentalnim bolestima moglo biti samo čin samog đavola. Da bi se ovo popravilo, mnogi pojedinci koji su bolovali od mentalnih bolesti bili su mučeni u pokušaju da se iz njih izbace demona. Većina ljudi zna o suđenjima vezanim za veštice gde su mnoge žene brutalno ubijene zbog lažnog uverenja o posedovanju tih sposobnosti. Kada metode mučenja nisu uspele da vrate osobu na zdrav razum, obično se smatralo da su te osobe večno opsednute i kao izgubljene.[2]
Do osamnaestog veka medicina je počeli da gleda na mentalne bolesti različito. Tokom ovog vremenskog perioda, „ludilo” je počelo da se posmatra kao bolest van kontrole obolele osobe, a ne čin demona. Zbog toga su hiljade ljudi ograničenih na tamnice i dnevne torture, pušteni kao azilanti na kojima su lekari počeli istraživati medicinske oblike terapije.
Danas je medicinski model i dalje pokretačka snaga u dijagnostici i leečenju psihopatologije, iako istraživanje pokazuje moćne efekte koje psihologija ima na ponašanje, emocije i saznanja.
- Opšta psihopatologija
Ova oblast psihopatologije obuhvataa:
- identifikaciju i klasifikaciju psihopatoloških fenomena,
- odvajanje drugih pojava iz psihopatoloških fenomena,
- kombinovanje psihopatoloških pojava u sindromima.
- Specijalna psihopatologija
Zadaci specijalne psihopatologije su:
- prepoznavanje psiholoških poremećaja i njihova klasifikacija prema međunarodnoj klasifikaciji bolesti. 10. revizija,
- poznavanje epidemiologije, osnove patofiziologije i
- opšte poznavanje metoda za lečenje psihijatrijskih poremećaja.
- Socijalna patologija
Oblasti dedlovanja socijalne patologije su:
- uvod u razumevanje predanosti;
- norme, vrednosti i društvene prakse;
- opozicija i kontrola;
- formalni i neformalni nadzor;
- normalnost i kritika normalnosti;
- moralni i naučni model razumevanja posvećenosti;
- defektne pojave kao individualne i društvene pojave;
- analiza zvaničnih statističkih podataka o odstupanjima i pravila za njihovo tumačenje;
- etiološke teorije predanosti:
- psihološke i sociološke teorije;
- oblici društvene reakcije na odstupanje;
- kažnjavanje, terapeutski tretman, prevencija, politika zajednice;
- institucionalizacija i dezinstitucionalizacija lečenja.
Mentalna oboljenja su klasifikovana danas u skladu sa Dijagnostičkim i statističkim priručnikom za mentalne poremećaje, četvrto izdanje (DSM IV), koje je objavila Američka psihijatrijska asocijacija (1994).[3] DSM IV koristi multiaksijalni ili višedimenzionalni pristup dijagnostici, jer ne retko i drugi faktori u životu neke osobe utiču na njihovo mentalno zdravlje.
Prema DSM IV u psihopatologiji se opisuju sledeće pet glavne osovvine:
- Prva osovina — Klinički sindromi
To je ono što mi obično smatramo dijagnozom (npr depresija, šizofrenija, socijalna fobija)
- Druga osovina — Poremećaji razvoja i poremećaji ličnosti
Poremećaji u razvoju uključuju autizam i mentalnu retardaciju, poremećaji koji se obično prvi put vide u detinjstvu.
Poremećaji ličnosti su klinički sindromi koji imaju dugotrajnije simptome i obuhvataju individualni način interakcije sa svetom. Oni uključuju paranoične, antisocijalne i granične poremećaje ličnosti.
- Treća osovina — Fizički uslovi koji igraju ulogu u razvoju, produženju ili pogoršanju poremećaja iz prve dve osovine
Ovde su uključeni fizički uslovi kao što su povreda mozga ili HIV / AIDS koji mogu rezultovati simptomima mentalnih bolesti.
- Četvrta osovina — Težina psihosocijalnih stresora
Događaji u životu ljudi, kao što je smrt voljene osobe, započinjanje novog posla, fakulteta, nezaposlenosti, pa čak i braka, mogu uticati na poremećaje navedene u prvoj i drugoj osovini.
- Peta osovina — Najviši nivo funkcionisanja
Na završnom nivou, kliničar ocenjuje nivo funkcionisanja osobe u sadašnjem vremenu i na najvišem nivou u prethodnoj godini. Ovo pomaže kliničaru da shvati kako gore navedene četiri osovine utiču na osobu i kakvu vrstu promena treba očekivati.
- ↑ 1,0 1,1 Ivan Vidanović, Rečnik socijalnog rada
- ↑ Oxford English Dictionary. OED Online (3rd ed.). Oxford, England, UK: Oxford University Press. 2007. psychopathology, n. - 1. The study of pathological mental and behavioural processes ...; 2. Abnormal psychology; an abnormal psychological process or state.
- ↑ American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.). Washington DC: Author.
- Defektologija forum: psihopatologija adolescencije
- Fundación de la psicopatología Arhivirano 2017-11-23 na Wayback Machine-u = Psicología-online.com (es)
- Portal sobre psicopatología (es)