1728

**1728. po kalendarima**
Gregorijanski	1728. (MDCCXXVIII)
Ab urbe condita	2481.
Islamski	1140–1141.
Iranski	1106–1107.
Hebrejski	5488–5489.
Bizantski	7236–7237.
Koptski	1444–1445.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1783–1784.
• Shaka Samvat	1650–1651.
• Kali Yuga	4829–4830.
	Kineski
• Kontinualno	4364–4365.
• 60 godina	Yang Zemlja Majmun; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11728.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1690-e 1700-e 1710-e – 1720-e – 1730-e 1740-e 1750-e
Godine:	1725 1726 1727 – 1728 – 1729 1730 1731

Ovo je članak o godini 1728.

Godina 1728 (MDCCXXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

24. 1. - Dužd Alvise III Mocenigo naredio generalnom providuru Pietru Vendraminu da se očuvaju verske povlastice pravoslavnih Zadrana^[1] - izuzetak u inače antipravoslavnoj mletačkoj politici.
29. 1. - U Londonu prikazana The Beggar's Opera.

28. 2. - Bitka kod Palkheda u kojoj Maratha vojska pod Badži Raom I nanosi težak poraz hajderabadskom nizamu Asaf Džahu I.

7. 3. (25. 2. po j.k.) - Krunisanje Petra II. u Moskvi, prva imperatorska koronacija. Prestonica Rusije je vraćena u Moskvu (ali carica Ana je vraća u Sankt Peterburg 1730/32). Porodica Dolgorukov ima veliki uticaj na dvoru.
12. 3. - Portugalci su ponovo zauzeli Mombasu, ali Omanci se vraćaju dogodine.

April/Travanj – Jun/Lipanj

15. 4. - Banska krajina: regulament za Kostajničku kapetaniju - doneseni su neki propisi, ali nezadovoljni su i krajišnici i oficiri^[2], njihova primjena dovodi do novih nesuglasica između časnika i krajišnika i otvorene pobune 1730.^[3]
21. 4. - Vršački episkop Nikola Dimitrijević je prebačen u Temišvarsku eparhiju (do 1744), a u Vršac dolazi Maksim Nestorović (do 1738). Takođe ove godine, umro kostajnički episkop Nikanor Dimitrijević, zamenjuje ga Stefan Ljubibratić (do 1737), nekadašnji dalmatinski episkop.
30. 4. - Preživeli sa holandskog broda Zeewijk, koji se prošle godine slupao ispred Zapadne Australije, stigli u Bataviju/Džakartu brodom Sloepie koji su sami napravili.

6. 5. - Kazneni zakoni u Irskoj: stupio je na snagu zakon kojim je rimokatolicima u Irskoj oduzeto pravo glasa (opozvan 1793).
15. 5. (4. 5. po j.k.) - Umire velika kneginja Ana Petrovna, naslednica ruskog prestola, ubrzo nakon rođenja budućeg Petra III (po starijem mišljenju datum je 15. mart, po novom)
maj - Mitropolit beogradski Mojsije daje u Beču protivpredloge na deklaratoriju iz 1727. kojom se sužavaju srpske povlastice - bez uspeha.^[4]
25. 5. - Francuski kralj Louis XV dozvoljava da se vino transportuje i u bocama, a ne samo bačvama - ova odluka omogućuje transport penušavog vina i razvoj njegove proizvodnje.

1. 6. (ili 25. 5.^[5])- Car Karlo VI imenuje Antona von Thurna za smederevskog biskupa, na osnovu privilegije ugarskih kraljeva - međutim, papa se ovome protivi^[6].
14. 6. - Počinje Soissonski kongres za rešavanje pitanja između V. Britanije i Španjolske (do 1729).
jun - Počinje Drugi rat Lisica, tj. Meskwakija sa Francuzima i njihovim indijanskim saveznicima, u okolini Detroita (do 1733).
jun? - Pobuna krajišnika u Lici i Krbavi.^[7]
25. 6. - Razmenjen tekst Kjahtinskog ugovora između Rusije i Kine. Sava Vladislavić Raguzinski se vratio u Peterburg (Moskvu?) ove godine, odlikovan je ordenom svetog Aleksandra Nevskog, unapređen je u aktivnog državnog savetnika (4. rang).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Beringov prolaz (karta 1798)

5. 7. - Građanski rat na Tibetu: Polhané Sönam Topgyé je zarobio svoje suparnike nakon opsade palate Potala, vlada zemljom do 1748, pod kineskim sizerenstvom - carske trupe stižu u septembru, kada je rat već gotov.
14. 7. - Prva kamčatska ekspedicija: više od tri godine nakon polaska iz Sankt Peterburga, Vitus Bering je konačno zaplovio u istraživanje, uskoro ulazi u, po njemu nazvani, Beringov prolaz.
20 - 27. 7. - Bombardovanje Tripolija. Nakon što je korsarski Tunis bez otpora pristao na zahteve francuske flote - oslobođanje robova, odšteta - Tripoli je nakon odbijanja skoro razoren, a Francuzi se povlače zbog potrošene municije.
23. 7. - U Segedinu je po šest muškaraca i žena spaljeno kao veštice.

leto - Voltaire se vraća u Francusku iz progonstva u Engleskoj.

8. 8. - Bering je video Čukotski rt i razgovarao sa Čukčima.
21. 8. (10. 8. po j.k.) - Vitus Bering posjetio otok sv. Lovrijenca, prvi dio Aljaske poznat zapadnjacima, šest dana kasnije vidio je i Diomedove otoke. Vratio se nazad prerano zbog leda, tako da nije došao do najistočnije tačke, niti je, zbog vremena, video Aljasku.
29. 8. - Dano-norveški guverner Grenlanda Claus Paarss preseljava koloniju misionara Hansa Egedea - nastaje grad Godthåb, današnji Nuuk.

4. 9. - Qingovske carske trupe stižu na Tibet, krivci za građanski rat su surovo kažnjeni. Istok provincije Kham je priključen kineskim provincijama.
16. 9. - Svečano otvorenje ceste Karoline, car/kralj Karlo putuje od Rijeke do Bakra.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

20 - 23. 10. - Veliki požar u Kopenhagenu koji će uništiti veliki dio grada, ali prije svega vrijedne kulturne spomenike i dokumente.

29. 11. - Bitka kod Amjhere: poginuo je subahdar Malwe Girdhar Bahadur, tokom maratske invazije na tu mogulsku pokrajinu.

23. 12. - Tajni Berlinski ugovor između pruskog kralja i austrijskog cara: obnovljen Wusterhausenski ugovor iz 1726. kojim Pruska priznaje Pragmatičnu sankciju a car priznaje kralju Vojvodstvo Berg - međutim car je prošlog avgusta priznao Berg i Jülich grofu Palatinat-Sulzbacha.

Kroz godinu

Slabije poznata buna na imanjima prepošta (glavara) Zagrebačkoga kaptola.^[8]
Mnoga komorska dobra u Slavoniji i Sremu se prodaju privatnim gospodarima, spahijama - razvoj feudalnog kmetskog sistema znači veću bedu za stanovništvo.^[9]
Zulum trebinjskog kapetana Osmana Resulbegovića: tri hiljade raje iz Hercegovine odlazi na austrijsku teritoriju, verovatno severnu Srbiju (Resulbegovića je Porta osudila na smrt).^[10]
Kraljevina Srbija: Komisija za reviziju i regulisanje srpske narodne milicije ukinula Kolarski kapetanat i priključila ljudstvo Gročanskom (tako ima 18 kapetanata). Celokupna milicija je stavljena pod komandu oberkapetana Vuka Isakovića.^[11]
Đaci u Latinskoj školi u Beogradu igraju školske drame.^[12]
Engleski astronom James Bradley prvi izračunava brzinu svjetlosti.
Na španjolskoj Kubi osnovan Univerzitet u Havani.
Ignjat Đurđević: "Uzdasi Mandalijene pokornice".
Ardelio Della Bella: Dizionario italiano-latino-ilirico.
Sagrađena prva cesta preko prijevoja Semmering.
Ephraim Chambers objavio Cyclopædia, or an Universal Dictionary of Arts and Sciences, jednu od prvih generalnih enciklopedija na engleskom - inspiracija za francusku Encyclopédie (1751-72).
Pierre Fauchard: Le Chirurgien Dentiste, prvi kompletan naučni opis zubarstva.
James Bradley, koji je mjerio paralaksu jedne zvijezde sa Samuelom Molyneuxom, otkrio aberaciju svjetlosti, što je prvi definitivni dokaz da se Zemlja kreće, i uz čiju pomoć računa brzinu svjetlosti. Bradley nastavlja promatranje nutacije Zemlje.
c. Počinje Prvi marunski rat na Jamajci, desetak godina sukoba između britanskih vlasti i potomaka izbeglih robova.
Jemenski Sultanat Lahidž se osamostaljuje od Zaidijskog imamata.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1728.

12. 2. - Étienne-Louis Boullée, arhitekt († 1799)
14. 2. - John Hunter, pionir eksperimentalne hirurgije († 1793)
21. 2. - Petar III od Rusije († 1762)
25. 3. - Mojsije Putnik, mitropolit karlovački († 1790)
16. 4. - Joseph Black, fizičar, hemičar († 1799)
28. 8. - Johann Heinrich Lambert, polihistor († 1777)
28. 8. - Josip Visković, kapetan Perasta († 1801, ili '04)
3. 9. - Matthew Boulton, proizvođač parnih mašina († 1809)
7. 11. - James Cook, moreplovac († 1779)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1728.

28. 1. - Antun Gleđević, književnik (* 1656-57)
28. 2. - Ogyū Sorai, japanski konfučijanac (* 1666)
20. 3. - Camille d'Hostun, maršal Francuske (* 1652)
15. 5. - Ana Petrovna, najstarika kći Petra Velikoga (* 1708)
15. 8. - Marin Marais, kompozitor (* 1656)
26. 8. - Anne Marie d'Orléans, sardinska kraljica-supružnica (* 1669)
21. 11. - Fjodor Apraksin, ruski admiral (* 1661)
13. 12. - Đuro Matijašević, leksikograf, pjesnik (* 1670)
Nikanor Dimitrijević, episkop kostajnički

Reference

↑ Istorija s. n. IV-2, 49
↑ Istorija s. n. IV-1, 178-9
↑ Historija n. J. II, 1029
↑ Istorija s. n. IV-1, 129
↑ Istorija s. n. IV-1, 139
↑ Politika, 17. apr. 1929. digitalna.nb.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 181
↑ Historija n. J. II, 1030
↑ Istorija s. n. IV-1, 168
↑ Istorija s. n. IV-1, 100
↑ Istorija s. n. IV-1, 115-6
↑ Istorija s. n. IV-1, 140

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

[1] Istorija s. n. IV-2, 49

[2] Istorija s. n. IV-1, 178-9

[3] Historija n. J. II, 1029

[4] Istorija s. n. IV-1, 129

[5] Istorija s. n. IV-1, 139

[6] Politika, 17. apr. 1929. digitalna.nb.rs

[7] Istorija s. n. IV-1, 181

[8] Historija n. J. II, 1030

[9] Istorija s. n. IV-1, 168

[10] Istorija s. n. IV-1, 100

[11] Istorija s. n. IV-1, 115-6

[12] Istorija s. n. IV-1, 140

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]