1650 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m r2.6.4) (robot Dodaje: arz, bh, bn, bpy, ckb, fa, hi, kn, mg, mr, new, pi, sa, th, wa Mijenja: tt |
m pretvaranje zastarelih linkova za ISBN u šablone + kozmetika |
||
| (Nisu prikazane 22 međuverzije 10 korisnika) | |||
Red 1:
{{
{{godina nav}}
[[Datoteka:Ravni kotari.JPG|thumb|250px|[[Ravni kotari]] su i ove godine poprište [[Kandijski rat|Kandijskog rata]]]]
{{godina u drugim kalendarima|1650}}
Godina '''1650''' ('''[[rimski brojevi|MDCL]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u subotu]] po [[Gregorijanski kalendar|gregorijanskom kalendaru]] odn. [[redovna godina koja počinje u utorak]] po 10 dana zaostajućem [[Julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]].
{{commonscat|1650}}
== Događaji ==
=== Januar/Siječanj – Mart/Ožujak ===
* [[5. 1.]] - [[Walter Leslie († 1667)|Walter Leslie]] zadužen za slavonsku krajinu<ref>[http://www.scotwars.com/count_leslie.htm Count Walter Leslie (1606-1667)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121027132005/http://scotwars.com/count_leslie.htm |date=2012-10-27 }}. scotwars.com</ref>.
* [[januar]] - [[Kandijski rat]]: [[zadar]]ski uskoci prešli po snegu Dinaru i Velebit i napali bosanske i ličke Turke; Turci sledećeg meseca uzvraćaju na sela oko [[Šibenik]]a i Zadra<ref>''Istorija s. n.'', 368</ref>.
* [[14. 1.|14]] - [[18. 1.]] - U Francuskoj uhapšeni [[Louis II de Bourbon-Condé]], [[Armand de Bourbon-Conti]] i [[Henri II d'Orléans-Longueville]] - to će izazvati drugu [[Fronda|Frondu]] ("plemićku").
* [[23. 1.]] - Portugalci izgubili [[Muscat]] u Omanu.
=== April/Travanj – Jun/Lipanj ===
* [[maj]] - Bosanski paša sa 6.000 vojnika uništio letinu oko [[Split]]a i Šibenika.
* maj - [[Cromwellovo osvajanje Irske]]: [[Opsada Clonmela]] okončana engleskom pobedom uz velike gubitke.
* ca. lipanj - Glad i kuga u mletačkom [[Zadar|Zadru]]<ref>Setton, 162</ref>.
* [[jun]], krajem - Turci napali [[Ravni kotari|Ravne kotare]], odbijeni kod Dračevca blizu Zadra<ref name="isn369">''Istorija s. n.'', 369</ref>.
* lipanj - rujan - U [[Varaždin]]u zasjeda Krajiška komisija, štajerski staleži odvraćaju "Vlahe" od Hrvatske<ref name="rhnz">Horvat, ''Ban Nikola Zrinski mladji''</ref> (zategnuta situacija između "vlaha" i velikih kapetana, štajerski staleži se zabrinuli da se vlasi ne podlože slavonskim staležima<ref>''Historija n. J.'', 694</ref>).
=== Jul/Srpanj – Septembar/Rujan ===
* [[jul]], početkom - Harambaša Petar Kulišić prelazi preko Župe dubrovačke i pljačka selo Slivnicu. Makarski hajduci od ove godine pojačali aktivnosti<ref>''Istorija s. n.'', 365-6</ref>.
* [[3. 7.]] - [[Čarls II Stjuart]] stigao u Škotsku, jedinu od tri kraljevine koja ga priznaje.
* [[jul]] - Turci hvatali roblje u okolini [[Trogir]]a i [[Makarska|Makarske]] dok nisu pobijeni, takođe bezuspešno napadnuta splitska krajina. Nešto kasnije bosanski paša Mehmed-paša Mustajbegović bezuspešno napada [[Klis]] nakon čega mu je sledovao [[svileni gajtan]]<ref name="isn369"/>.
* [[avgust]] - [[manastir Lepavina|Lepavinski]] arhimandrit Visarion na putu za Rusiju, moldavski vojvoda [[Vasile Lupu]] mu dao darovnu povelju kojom obećava 5.000 aspri godišnje<ref>''Istorija s. n.'', 477</ref>.
* [[13. 9.]] - Treći [[Engleski građanski rat]]: [[Bitka kod Dunbara (1650)|Bitka kod Dunbara]] je [[Oliver Cromwell|Cromwellova]] ubedljiva pobeda nad škotskim rojalistima nakon koje ulazi u [[Edinburgh]].
* [[27. 9.]] - Velika erupcija vulkana [[Kolumbo (vulkan)|Kolumbo]] u Egejskom moru kod [[Santorini]]ja.
=== Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac ===
* oktobar - Nikšićani pristali nakon krvavih sukoba dati poklon hercegovačkom sandžaku Ali-paši Čengiću<ref name="automatski generisano1">''Istorija s. n.'', 375</ref>.
* [[20. 10.]] - Krunisana kraljica [[Kristina od Švedske]].
* [[14. 11.]] (4. 11. po j.k.) - [[Vilim III, kralj Engleske|Willem]] rođenjem postaje princ od Oranža (njegov otac je umro pre nekoliko dana).
* [[novembar]] - Skadarski sandžakbeg opljačkao i zapalio neka [[Bjelopavlići|bjelopavlićka]] sela i odveo nešto roblja "na radost susednih plemena"<ref name="automatski generisano1" />.
=== Kroz godinu ===
* Krajišnici napadali [[Bosanska Dubica|Dubicu]] ali razbijeni<ref name="rhnz"/>.
* Ban [[Nikola VII. Zrinski]] sklopio mir sa Turcima iz [[Velika Kaniža|Kaniže]]<ref name="rhnz"/>.
* Carske najamničke čete se smještaju u pogranične utvrde u Ugarskoj, zbog čega ugarsko plemstvo postaje nezadovoljno<ref>''Historija n. J.'', 736</ref>.
* "Atoski sabor" u Kareji na [[Sveta Gora|Svetoj Gori]]: grčki monasi prinudili hilandarskog duhovnika Damaskina da baci u vatru ruske knjige za koje su smatrali da su jeretičke<ref>[[Milorad Pavić]], [http://www.rastko.rs/knjizevnost/pavic/barok/barok_prilike.html Књижевне прилике у XVII и XVIII веку (до 1774)], rastko.rs</ref>.
* Ali-paša Čengić postao hercegovački sandžakbeg<ref>[http://www.focaci.org/index.php?option=com_content&view=article&id=494:evlija-celebija-jelec&catid=40:receno&Itemid=57 Evlija Čelebija u Jeleču]{{Dead link|date=November 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, focaci.org</ref>.
* Veliki zemljotres pogodio [[Cusco]].
* [[James Ussher]] objavio ''[[Ussher-Lightfoot kalendar|Annales veteris testamenti, a prima mundi origine deducti]]'' - smatra da je svet nastao 4004. pne.
== Rođenja ==
{{Main|:Kategorija:Rođeni 1650.}}
* [[5. 6.]] - [[John Churchill, 1st Duke of Marlborough]], engleski vojnik († [[1722]])
* [[16. 8.]] - [[Vincenzo Coronelli]], kartograf, enciklopedist († [[1718]])
* [[14. 11.]] - [[Vilim III, kralj Engleske]] († [[1702]])
* pribl. - [[Nehemija Hija Hajon]], jevrejski pisac iz Sarajeva († ca. 1726)
== Smrti ==
{{Main|:Kategorija:Umrli 1650.}}
* [[11. 2.]] - [[René Descartes]], filozof (* [[1596]])
* [[18. 7.]] - [[Christoph Scheiner]], astronom (* 1573-75)
* avgust - [[John Parkinson (botaničar)]] (* 1567)
* [[6. 11.]] - [[Willem II van Oranje]], holandski stadtholder (* [[1626]])
* [[28. 12.]] - [[Bartol Kašić]], pisac i lingvista (* [[1575]])
* [[31. 12.]] - [[Dorgon]], mandžurski regent (* [[1612]])
* ? - [[Ibrahim Pečevi]] (Ibrahim Alajbegović Pečevija), historičar (* 1572)
==
{{
;Literatura
* [[Rudolf Horvat]], ''[https://hr.wikisource.org/wiki/Povijest_Hrvatske_I._%28R._Horvat%29/Ban_Nikola_Zrinski_mladji Ban Nikola Zrinski mladji]'' (hr Wikisource)
* Kenneth Meyer Setton. ''[http://books.google.com/books?id=XN51y209fR8C Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century]''. American Philosophical Society; 1991. {{ISBN|978-0-87169-192-7}}.
* ''Historija naroda Jugoslavije II'', Školska knjiga Zagreb, 1959
* ''Istorija srpskog naroda'', Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, {{ISBN|86-379-0383-5}}
[[
| |||