Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Maurice Béjart
Coreògraf. Maurice-Jean Berger (ch'a pijërà sò stranòm Béjart dal nòm d'Amanda Béjart, la fomna ëd Molière) a l'era nassù a Marsèja ël 1m ëd gené dël 1927.
Sò pare, ël filòsof Gaston Berger a parlava set lenghe, a j'arsitava dle poesìe e a fabricava soe dësmore; soa mare a l'é mòrta che chiel a l'avìa set agn.
A l'avìa ëdcò dij cé african, dagià che Fatou Diagne, maregranda ëd sò pare, a l'era originaria dël Senegal.
Da adolessent a vorìa fé ël torero e as alenava con dle vache an Camargue.
A l'era un fieul assè nisi e un dotor a l'avìa consejaje la dansa pr'ëvnì pì an pianta; chiel a l'ha antlora pijà dle lession ëd dansa clàssica durant ël licéo e a 18 agn a l'ha decidù ëd fene sò mësté.
Rivà a Paris a l'ha avù dle magistre tanme madame Egorova e Rousanne e a l'ha travajà con le danseuse Janine Charrat, Yvette Chauviré.
Dël 1948, Roland Petit a l'ha pijalo an soa compagnìa.
Doi agn apress a l'ha colaborà con Birgit Cullberg për fé L'osel ëd feu a l'Òpera dë Stocòlma.
Dël 1953 a l'ha fondà soa prima compagnìa, ch'a dventa ij Balet djë stèile, an pontand ël dil contra l'art separà da la gent.
Dël 1955, sò prim sucess as antìtola Symphonie pour un homme seul, an sla mùsica d'avangardia ëd Pierre Henry e Pierre Schaeffer.
Dël 1987 Béjart a chita Bruxelles e a tramuda a Losana.
Ambelessì a fonda n'àutra compagnìa, ël Béjart Ballet Lausanne e la scòla Rudra.
Ant ij darié agn ëd soa vita, Béjart a andasìa soèns a l'ospidal për dij problema al cheur e ai polmon.
A l'é mòrt a l'ospidal ëd Losana ai 22 ëd novèmber dël 2007.
Maurice Béjart a l'é stàit un dij fondador e dij përsonage pì popolar ant la dansa contemporania.
Soa art ëspetacolar a mës-ciava tradission clàssica e acrobassìe ëd mùscoj.
A vorìa fé dla dansa n'art për tuti.
A l'é stàit autor ëd pì che 250 balet, dont cheidun, 'me ëdcò chiel a arconossìa, a son ëstàit dij faliment.
La mùsica e ij danseur a son ëstàit doe sorgiss d'anspirassion për sò travaj.
Për la mùsica, a pijava da j'euvre ëd Wagner, Bach, Berlioz, ma ëdcò le formassion dij U2 e dij Queen e le canson ëd Jacques Brel e Barbara; motobin amportant për chiel a son ëstàit ij composidor Pierre Boulez e Pierre Henri.
Soa colaborassion con Henry, rancontrà dël 1955, a men-a dël 1967 al grand sucess ëd Messe pour le temps présent.
Antra ij sò danseur a-i son ëstaje Tania Bari, Paolo Bortoluzzi, Patrick Dupond, Sylvie Guillem, Rudolf Nureev, Jorge Donn.
A l'é stàit dzortut bon a valorisé ij danseur mas-cc, soèns vestì ëd jeans.
