Luis Gonzaga

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Luis Gonzaga a l'era nà dël 1568, prim fieul ëd Ferant Gonzaga, marchèis ëd Castion dle Stiviere, e donca ardité natural dël tìtol.

Fin da gognin, Luis a l'é stàit educà, coma a l'era la costuma ant le famije nòbij, a la vita militar. Ma a set agn a l'ha sentù s-ciòde l'anvìa ëd consacresse a De e ant ël 1579 ant la cort ëd Màntoa a l'ha arnonsià al tìtol ëd futur marchèis ëd Castion a pro ëd sò frel Rodolf.
Sò pare a l'ha faje frequenté vàire cort nòbij e a l'ha findi falo dventé paget d'onor dël prinsi Diego, a Madrid, sperand parèj ëd feje passé l'idèja ch'a l'avìa avù dë dventé gesuita. Malgré tut sòn, dël 1585 Luis a l'é intrà ant ël novissià dla Companìa ëd Gesù, a Roma.

Antra 'l 1590 e ël 1591 n'epidemìa ëd pest a l'ha ravagià Roma. Chiel, ansema a Camilo de Lellis e chèich confrel gesuita, a l'é angagiasse a giuté coj ch'a l'avìo pi dabzògn. Un di, trovà për la stra un malavi ëd pest, a l'é cariass-lo an spale e a l'ha portalo a l'ospidal. Chèich di apress, ai 21 ëd giugn 1591, Luis Gonzaga a l'é mòrt.
Dël 1726 a l'é stàit canonisà.

L'iconografìa

Ant l'é mistà, Luis Gonzaga a l'é ëd sòlit arpresentà con un liri an man, sìmbol ëd la castità, opura, pi 'd frequent, con un crocifiss che chiel a contempla con divossion, dle vire tnù nen con le man nue ma con rispet ant un pann. Soens as figura na coron-a ai pe dël sant, sìmbol dël tìtol nobiliar al qual a l'ha arnonsià.