Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Ël poj[1](Pediculus humanus capitis) a l'é na cita bòja, longa dai 2 ai 4 milim.
A son dij parassita mach ëd l'òm: a vivo ant ij cavèj e a ciucio ël sangh.
A taco nen dle maladìe e, na vira dëstacà, a dzorvivo pa pì che 48 ore, përchè a l'han damanca ëd nudrisse minca 3-6 ore e a sopòrto mal ëd temperadure sota ai 32 gré.
A l'han 6 piòte crocùe, ch'a-j servo për tachesse ai cavèj.
A peulo rivé a bogesse con n'andi ëd 30 centim la minuta.
Ij poj a vivo da 1 a 2 mèis.
La fumela apress la cobiura a fa da 6 a 8 euv al di e a-i taca a la base dël cavèj, davzin al coram dla testa, dzortut daré dj'orije e an sël cupiss.
Apress 8-14 di l'euv as duverta e a-i nass na ninfa che, an d'àutri des di, a dventa na bòja adulta madura da la mira sessual; ëdcò le ninfe as nudrisso dël sangh ëd l'òm ch'a-j òspita.
J'euv as taco a la base di cavèj con na sostansa ch'a arzist bin ai lavage, ai pento e a j'anti-bòje: a l'é për sòn che j'euv nen durbisse o le greuje veuide a peulo resté tacà ai cavèj për vàire mèis, slontanand-se dal coram dla testa maniman che ël cavèj a chërs.
Na vira ch'a rivo a pì che 7 milim dal coram, o bin a son veuid opura a produvran pì nen ëd bòje vive.
J'euv a l'han gnun color e donca a l'é malfé s-ciaireje.
Na vira che ël poj a nass, le greuje ch'a lassa a dvento bianche e a l'é pì belfé troveje, combin che a peulo esse pijà për dla forfa.
