Wotje (atol)
9°27′N 170°01′E/9,450000 170,016667 Atole Wotje po prawej stronie na zdjęciu NASA z 2002 roku, po lewej widoczny atol Erikub | |
| Państwo | |
|---|---|
| Akwen | |
| Powierzchnia |
8,18 km² |
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
|
Położenie na mapie Oceanii  | |
Położenie na mapie Wysp Marshalla  | |
| 9°27′N 170°01′E/9,450000 170,016667
| |
| |
Wotje (marsz.: Wōjjā[1][2]) – jeden z atoli łańcucha Ratak Chain w archipelagu Wysp Marshalla w środkowej części Oceanu Spokojnego. W jego skład wchodzą 72 wysepki, o łącznej powierzchni 8,18 km². Otaczają one lagunę o powierzchni około 624,34 km². Według danych za rok 2011 atol zamieszkiwało łącznie 859 osób.
Podczas II wojny światowej Wotje była bazą japońskiej marynarki wojennej i jednym z celów ataku wojsk amerykańskich w ramach operacji Flintlock.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa atolu Wotje pochodzi od marsz. Wōjjā oznaczającego „ziemię, na której można się przejeść”[1][2]. W przeszłości w kartografii i księgach pokładowych funkcjonowały również nazwy: Chatham Island, Christmas Harbour, Odia, Romanzov, Rumanzoff czy Woche[3].
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Atol znajduje się w łańcuchu Ratak Chain w archipelagu Wysp Marshalla w środkowej części Oceanu Spokojnego[4]. Obejmuje 72 wysepki, o łącznej powierzchni 8,18 km², które otaczają lagunę o powierzchni około 624,34 km²[3]. Jest to dziewiąty pod względem powierzchni lądu i ósmy co do wielkości laguny atol Wysp Marshalla[3]. Leży 8 km na północ od niezamieszkanego atolu Erikub[5], który jest wykorzystywany przez mieszkańców Wotje do zbierania żywności[6].
Wotje znany jest jako „atol ogród”[7]. Znajduje się tu szkoła średnia oraz niewielka elektrownia[7]. Głównym ośrodkiem jest Wotje – największa wysepka atolu (1000 m szerokości w kierunku SW–NE i 3200 m długości w kierunku N–S)[8]. Na wyspie znajduje się lotnisko (kod IATA: WTE)[9].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Na atolu w 2011 mieszkało 859 osób (spadek w stosunku do 1999 roku, kiedy to liczba ta wynosiła 866)[10].
Flora i fauna
[edytuj | edytuj kod]Baza danych Avibase podaje (stan na rok 2017), że na atolu występuje 37 gatunków ptaków, w tym cztery narażone na wyginięcie: nawałnik duży (Hydrobates leucorhous), petrel długodzioby (Pterodroma longirostris), burzyk szarogrzbiety (Ardenna bulleri) i kulik alaskański (Numenius tahitiensis)[11].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki osadnictwa na atolu nie są znane; najprawdopodobniej pierwsi ludzie (Marszalczycy) przybyli tam w I w. p.n.e.[4]
Dla Europejczyków atol został odkryty w 1543 roku, przez hiszpańskiego podróżnika Ruya Lópeza de Villalobos (1500–1544)[12]. Spennemann podaje natomiast, że de Villalobos mógł odkryć atol w grudniu 1542 roku – kolejny statek europejski zbliżył się do atolu dopiero w 1788 roku – był to brytyjski transportowiec prowadzony przez kapitana Thomasa Gilberta[13]. W okresie pierwszych kontaktów z Europejczykami atol zamieszkiwany był przez ponad 350 osób[4].
W 1816 roku rosyjski podróżnik i odkrywca Otto Kotzebue (1788–1846) dotarł do archipelagów Ratak i Ralik na pokładzie statku Rurik[14] i przybył na atol Wotje, skąd zabrał na pokład karolińskiego rozbitka, z którym popłynął na wody Arktyki i następnie w 1817 roku odstawił z powrotem[4]. Notatki z wyprawy Kotzebue zawierają najwcześniejszy i najbardziej dokładny opis atolu ze wszystkich atoli Wysp Marshalla[4]. Kotzebue powrócił na Wotje w 1826 roku, dokumentując zmiany jakie zaszły od jego pierwszego pobytu[4]. W 1884 roku na Wotje przebywała ekspedycja japońska, która sporządziła szczegółowe świadectwo życia na atolu[4].
Po zakupie Wysp Marshalla przez Niemcy w 1885 roku, głównym ośrodkiem stał się Jaluit, a na Wotje utrzymywano jedynie punkt handlowy[4]. W 1870 na atol dotarli przedstawiciele Kościoła Chrześcijańskiego[4]. Atol, wraz z innymi Wyspami Marshalla został przejęty przez Japonię na początku I wojny światowej i stał się bazą dla japońskiej radiostacji[4]. Po zakończeniu wojny wszystkie terytoria niemieckie na północ od równika przekazano administracji Japonii. W 1922 roku Japonia zamknęła radiostację i otworzyła szkołę dla dzieci z wysp łańcucha Ratak Chain[4].
Pod koniec lat 30. XX w. Japonia zaczęła umacniać swoją pozycję na Wyspach Marshalla[4]. Ignorując postanowienia międzynarodowe, rozwinęła bazy na atolach Kwajalein, Maloelap i Wotje[4]. Wotje było miejscem manewrów marynarki wojennej i prób z wodnosamolotami[4]. Do budowy lotniska wojskowego z dwoma pasami użyto batalionu więźniów[4]. Ponadto powstała rampa dla wodnosamolotów i keja[4]. Do 1943 roku wzniesiono setki budynków, głównie z drewna[4]. W bazie stacjonowało 2100 żołnierzy i 420 osób personelu marynarki, a bazą dowodził Nobukazu Yoshimi[4]. Wybrzeże zostało umocnione i wyposażone w artylerię nadbrzeżną, m.in. działa przeciwlotnicze[4]. Podczas II wojny światowej stacjonowały tu dwa szwadrony lotnictwa wyposażone w samoloty torpedowe i patrolowe[4]. Na początku wojny znajdowało się tu ponadto 6–12 łodzi typu Kawanishi H6K, które zastąpiono później modelem Kawanishi H8K[4]. Stąd startowały wodnosamoloty podczas drugiego – po Pearl Harbor – ataku na Hawaje, tzw. Operacji K[4].
Japońska baza na Wotje była jednym z celów wojsk amerykańskich w ramach operacji Flintlock[4]. Od połowy 1943 roku do sierpnia 1945 roku bombowce amerykańskie zrzuciły tu 3500 ton bomb, a okręty 1000 ton pocisków[4]. Amerykanie odcięli również dostawy zaopatrzenia, przez co w garnizonie japońskim zapanował głód[4]. Z 3300 stacjonujących tu wówczas żołnierzy japońskich przeżyło 1200, większość zmarła z głodu[4].
Do dziś zachowały się pozostałości japońskich bunkrów i umocnień oraz wielkich dział, a w lagunie znajdują się liczne wraki[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Marshallese-English Dictionary – Place Name Index. Marshallese-English Dictionary. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ a b Nazewnictwo Geograficzne Świata. Zeszyt 1. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych, 2004, s. 144. ISBN 83-239-7552-3. (pol.).
- ↑ a b c Digital Micronesia-An Electronic Library & Archive is: Marshall Islands Atoll Information Wotje Atoll. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Dirk HR Spennemann & Hemley Benjamin: Essays on the Marshallese Past. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ Marshall Islands – Erikub. the island encyklopedia. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ Erikub Atoll. Marshall Islands Guide. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ a b c Wotje Atoll. [w:] Marshall Islands Guide [on-line]. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ Dirk HR Spennemann & Hemley Benjamin: The Japanese seaplane base at Wotje Island, Wotje Atoll. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ WTE – Wotje Atoll, MH – Airport – Great Circle Mapper. Great Circle Mapper. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ Economic Policy, Planning, and Statistics Office, Office of the President: The RMI 2011 Census of Population and Housing. Summary and Highlights Only. U.S. Department of the Interior, 2017-06-18. s. 7. [dostęp 2017-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-02)]. (ang.).
- ↑ Denis Lepage: Avibase – Bird Checklists of the World Wotje Atoll. [w:] Avibase – Bird Checklists of the World [on-line]. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ Max Quanchi, John Robson: Historical Dictionary of the Discovery and Exploration of the Pacific Islands. Lanham, Maryland; Toronto; Oxford: The Scarecrow Press, Inc., 2005, s. XX. ISBN 0-8108-5395-7. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ Dirk HR Spennemann & Hemley Benjamin: Ships visiting the Marshall Islands (until 1885) Wotje Atoll. [dostęp 2017-06-18]. (ang.).
- ↑ Anono Lieom Loeak, Veronica C. Kiluwe, Linda Crowl: Life in the Republic of the Marshall Islands. University of South Pacific Centre Majuro and Institute of Pacific Studies Univeristy of the South Pacific, s. 192. ISBN 978-982-02-0364-8. [dostęp 2017-06-18].
| Ratak Chain („Wschód Słońca”, Wschodnie) | |
|---|---|
| Ralik Chain („Zachód Słońca”, Zachodnie) |
