Wołowiec (Tatry)
 Widok z Trzydniowiańskiego Wierchu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2063 m n.p.m. |
| Wybitność |
152 m |
| Pierwsze wejście zimowe |
1906 |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°12′27,2″N 19°45′47,2″E/49,207556 19,763111
| |
Wołowiec (słow. Volovec) – szczyt w Tatrach Zachodnich o wysokości 2063 m n.p.m.[1][2] (według niektórych wcześniejszych pomiarów 2064 m[3]).
Topografia
[edytuj | edytuj kod]Wołowiec jest zwornikiem dla trzech grani: od wschodu grani głównej z Jarząbczym Wierchem i Łopatą, od południowej strony grani głównej z Rohaczami oraz biegnącej w północnym kierunku bocznej północnej grani Wołowca przez Rakoń i Grzesia do Bobrowca. Ten jeden z najwyższych szczytów polskiej części Tatr Zachodnich wznosi się nad dolinami: Chochołowską, Rohacką i Jamnicką. Od Rohacza Ostrego oddziela go Jamnicka Przełęcz (1911 m), od Łopaty Dziurawa Przełęcz (1836 m), od Rakonia przełęcz Zawracie (1863 m)[3][1].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Kopulasty masyw zbudowany z silnie zdeformowanych skał metamorficznych (alaskity i mylonity) został w plejstocenie podcięty z trzech stron przez lodowiec. Stale przebywają na nim kozice, a piarżyska po północnej stronie szczytu zamieszkują świstaki. Wysokość szczytu dokładnie zmierzono już w 1820 r., a sam szczyt był ważnym punktem triangulacyjnym[4]. Dawniej na stokach Wołowca prowadzono wypas. Stoki położone na polskiej stronie wchodziły w skład Hali Chochołowskiej[5]. Z rzadkich w Polsce gatunków roślin stwierdzono występowanie takich gatunków, jak: mietlica alpejska, saussurea wielkogłowa, turzyca Lachenala, ukwap karpacki, wierzba szwajcarska, przymiotno węgierskie[6].
Z dość obszernego i płaskiego wierzchołka roztacza się bardzo rozległy widok. Janusz Chmielowski w 1898 pisał: „Widok ze szczytu Wołowca jest nadzwyczaj interesujący (...), ku południowemu zachodowi wachlarzowato rozłożona grupa urwistych Rohaczów (...), ku wschodowi Tatry Wysokie przedstawiające się jakby olbrzymia wyspa skalista...”. Na północno-zachodnim horyzoncie widoczna jest Babia Góra. W zachodnim kierunku widok na leżące poniżej Rohackie Stawy[4].
Przez polskich pasterzy szczyt ten nazywany był przeważnie Hrubym Wierchem. Taką nazwę tego szczytu podaje Ludwik Zejszner, który utrzymywał stałe kontakty z ludnością góralską. Słowaccy pasterze nazywali go Wołowcem i ta nazwa zwyciężyła, gdyż znalazła się na mapach sporządzonych przez austriackich kartografów. Z map tych nazwę wzięli polscy badacze Tatr i turyści, od nich przewodnicy zakopiańscy, którzy ją rozpowszechnili[5]. Pierwsze odnotowane zimowe wejście zostało dokonane przez węgierskich taterników w 1906 roku – Imre Barczę z towarzyszem[4].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]Przez szczyt przechodzą dwa szlaki turystyczne, trzeci dołącza do niebieskiego na północnym grzbiecie[3]:
– niebieski szlak, prowadzący boczną granią z Grzesia przez Długi Upłaz i Rakoń na Wołowiec, a dalej wspólnie z czerwonym na Jamnicką Przełęcz i do Doliny Jamnickiej.
- Czas przejścia z Grzesia na Wołowiec: 1:40 h, ↓ 1:25 h
- Czas przejścia z Wołowca do rozdroża w Dolinie Jamnickiej: 1:35 h, ↑ 2:05 h
– czerwony szlak biegnący główną granią, prowadzący z Rohaczy przez Smutną Przełęcz na Wołowiec (od Jamnickiej Przełęczy razem z niebieskim), a dalej wzdłuż granicy na Łopatę, Jarząbczy Wierch i Kończysty Wierch.
- Czas przejścia z Rohacza Ostrego na Wołowiec: 1:00 h, z powrotem tyle samo
- Czas przejścia z Wołowca na Jarząbczy Wierch: 1:50 h, z powrotem 1:45 h
– zielony szlak z Polany Chochołowskiej przez Dolinę Chochołowską Wyżnią, wyprowadzający na grzbiet pomiędzy Rakoniem a Wołowcem. Stąd dalej szlakiem niebieskim. Czas przejścia: 2:30 h, ↓ 2:05 h
Szlaki wejściowe (oprócz szlaku przez Rohacze) są pozbawione większych trudności, natomiast wymagają pokonania stosunkowo dużej odległości i różnicy wzniesień[4].
Na szczycie odbywa się masowy ruch turystyczny, szczególnie od strony słowackiej – co jest efektem wybudowania w latach 1968–1970 szosy Zuberzec – Zwierówka, która dochodzi do stóp Rakonia i Wołowca. Skutkiem tego jest tzw. erozja turystyczna wokół szczytu[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
- ↑ a b c Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1: 25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, październik 2009, ISBN 83-87873-36-5.
- ↑ a b c d e Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
