Wisaginia
55°36′N 26°25′E/55,600000 26,416667 Bloki mieszkalne w Wisaginii | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Okręg | |||||
| Rejon | |||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
58 km² | ||||
| Wysokość |
149–156 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2005) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
386 | ||||
| Kod pocztowy |
LT-31139 | ||||
Położenie na mapie Litwy  | |||||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||||
| 55°36′N 26°25′E/55,600000 26,416667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Wisaginia (lit. Visaginas, w latach 1975–1992 Sniečkus) – miasto na Litwie, w okręgu uciańskim, w północno-wschodniej części kraju, niedaleko granicy z Białorusią (ok. 10 km) i Łotwą (ok. 15 km), siedziba administracyjna rejonu wisagińskiego. Ludność (2001): ok. 29,5 tys. osób, z czego Litwini stanowili niespełna 16%, a Rosjanie ponad 55% (Białorusini – 10%, Polacy – 9%, Ukraińcy – 5%).
Miasto zbudowano w czasach ZSRR (od 1975) na miejscu składającej się z kilku drewnianych chałup wsi wraz z elektrownią jądrową Ignalino i do 1992 nosiło nazwę Sniečkus (od Antanasa Sniečkusa)[1]. Elektrownia nazwę wzięła od nazwy pobliskiej większej miejscowości – Ignalino, siedziby starostwa. 3 tysiące mieszkańców Wisaginii było do niedawna zatrudnionych w elektrowni i firmach z nią współpracujących[1].
Elektrownia ta, typu czarnobylskiego (RBMK-1500), była jedną z najbliższych granic Polski. Składała się z dwóch reaktorów po 1500 MW i została uruchomiona w połowie lat 80. Zgodnie z ustaleniami podjętymi w związku z przystąpieniem Litwy do UE, reaktory RBMK-1500 zostały zlikwidowane. Pierwszy z reaktorów wyłączono w grudniu 2004, a drugi w grudniu 2009. W pobliżu planuje się jednak wybudowanie około roku 2025 nowej elektrowni atomowej; przedsięwzięcie to miałoby być wspólnym projektem Litwy, Polski, Łotwy i Estonii.
Na centralnym placu miasta stoi wysoki na kilkanaście metrów pomnik z wyobrażeniem lecącego żurawia na szczycie (ptak ten na niebieskiej tarczy jest herbem miasta; widoczny jest m.in. na zdjęciu u wejścia elektrowni, za herbem Litwy), pod którym widnieje wyświetlacz licznika Geigera, pokazujący aktualny poziom promieniowania w mieście (na zdjęciu: 5 μR/h). Niżej znajduje się mosiężna tablica z napisem w języku rosyjskim i litewskim upamiętniająca miejsce zakopania listu – „posłania do młodego pokolenia roku 2100 od młodzieży roku 2000”. Uroczystość ta miała miejsce 21 kwietnia 2000.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W czasach zaborów wieś leżała w granicach Imperium Rosyjskiego.
W dwudziestoleciu międzywojennym wieś leżała w Polsce, w województwie nowogródzkim (od 1926 w województwie wileńskim), w powiecie brasławskim[2], w gminie Rymszany[3].
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 28 osób, wszystkie były wyznania rzymskokatolickiego i zadeklarowały polską przynależność narodową. Było tu 5 budynków mieszkalnych[3]. W 1931 w 7 domach zamieszkiwało 30 osób[4].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej w Rymszanach. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w m. Turmont i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Rymszanach[5].
Religia
[edytuj | edytuj kod]Wisaginia jest siedzibą prawosławnego dekanatu wisagińskiego i wchodzących w jego skład dwóch parafii – pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela i pw. św. Pantelejmona[6]. Działa tu również parafia rzymskokatolicka pw. św. Pawła Apostoła[7].
Świątynie parafialne w mieście:
- Cerkiew pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela[8];
- Cerkiew pw. Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni i św. Pantelejmona[9];
- Kościół pw. św. Pawła Apostoła[7].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Elektrownia Ignalino -
List do przyszłości -
Licznik Geigera w Wisaginii
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Robert Mickiewicz. Co dalej z atomowym miastem Wisaginia. „Rzeczpospolita”, s. A13, 2009-12-31. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 11.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 12.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1924.
- ↑ ВИЛЕНСКО-ЛИТОВСКАЯ ЕПАРХИЯ. ВИСАГИНСКОЕ.. orthodoxy.lt. [dostęp 2021-03-26]. (ros.).
- ↑ a b Visaginas – parafia p.w. św. Pawła Apostoła. vilnensis.lt. [dostęp 2021-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-09)]. (pol.).
- ↑ ХРАМ В ЧЕСТЬ РОЖДЕСТВА ПРОРОКА И ПРЕДТЕЧИ И КРЕСТИТЕЛЯ ИОАННА. orthodoxy.lt. [dostęp 2021-03-26]. (ros.).
- ↑ ХРАМ В ЧЕСТЬ ВВЕДЕНИЯ ВО ХРАМ БОЖИЕЙ МАТЕРИ И ВО ИМЯ ВЕЛИКОМУЧЕНИКА ПАНТЕЛЕИМОНА. orthodoxy.lt. [dostęp 2021-03-26]. (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kowalski M., 1997, Problemy miasta Wisaginia (Visaginas) na Litwie jako przykład skutków migracji transgranicznych. [w:] J. Kitowski (red.) Społeczne koszty migracji transgranicznych. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego nr 12, Filia UMCS, Rzeszów 1997, s. 387–400.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcie satelitarne miasta Wisaginia
- Oficjalna strona rejonu wisagińskiego, w jęz. lit., ang. i ros.