Wierzyca
Wierzyca w Starej Kiszewie | ||||||||||||||||||||||
Kontynent | ||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Państwo | ||||||||||||||||||||||
Województwo | ||||||||||||||||||||||
Lokalizacja |
Pojezierze Kaszubskie, Pojezierze Starogardzkie[1], Dolina Dolnej Wisły[2] | |||||||||||||||||||||
Rzeka | ||||||||||||||||||||||
Długość | 151,4 km | |||||||||||||||||||||
Powierzchnia zlewni |
1 603 km² | |||||||||||||||||||||
Średni przepływ |
8,94 m3/s (przy ujściu (Brody Pomorskie)) m³/s | |||||||||||||||||||||
Źródło | ||||||||||||||||||||||
Miejsce | Jezioro Piotrowskie | |||||||||||||||||||||
Współrzędne | ||||||||||||||||||||||
Ujście | ||||||||||||||||||||||
Recypient | Wisła | |||||||||||||||||||||
Miejsce | ||||||||||||||||||||||
Współrzędne | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego | ||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski |
Wierzyca (też Wierzysza, Werysa, łac. Verissa, kaszb. Wierzësa, niem. Ferse) – rzeka w północnej Polsce, lewy dopływ dolnej Wisły. Długość rzeki wynosi 151,4 km, a powierzchnia dorzecza 1603 km²[3]. Wierzyca wypływa z niewielkiego Jeziora Piotrowskiego na Pojezierzu Kaszubskim przy miejscowości Piotrowo na południowy wschód od Wieżycy. Płynie w kierunku południowo-wschodnim, miejscami przebieg meandrowaty. Stanowi szlak kajakowy. W jej biegu są liczne elektrownie wodne. Uchodzi do Wisły w okolicach miasta Gniew. Nazwa rzeki Wierzyca bywa mylona z nazwą kilku szczytów o nazwie Wieżyca. Tymczasem nazwa pochodzi od słowa ver – wilgoć i przyrostka issa – typowego dla języka Wenedów przybyłych na te tereny w II w. p.n.e. Po raz pierwszy nazwa rzeki Verissa pojawiła się w dokumentach w XII wieku[4].
Ważniejsze dopływy
[edytuj | edytuj kod]- Mała Wierzyca (w górnym biegu Kacinka)
- Wietcisa
- Piesienica
- Węgiermuca
- Janka
Miejscowości nad rzeką Wierzycą
[edytuj | edytuj kod]- Barchnowy
- Będomin
- Wielki Klincz
- Podleś
- Sarnowy
- Nowa Kiszewa
- Stara Kiszewa
- Zamek Kiszewski
- Pogódki
- Czarnocin
- Starogard Gdański
- Owidz
- Kolincz
- Klonówka
- Rajkowy
- Pelplin
- Stocki Młyn
- Gniew
- Rekownica
Jeziora, przez które przepływa Wierzyca
[edytuj | edytuj kod]Elektrownie wodne na Wierzycy
[edytuj | edytuj kod]- Nowa Kiszewa 18 kW[5]
- Stary Bukowiec 24 kW
- Zamek Kiszewski 110 kW
- Czarnocińskie Piece 156 kW (uruchomiona w 1906 z dwiema pionowymi turbinami Francisa o mocach 162 i 82 kW; pod koniec lat 50. obydwie turbiny zlikwidowano, mniejszą komorę turbinową zamknięto, natomiast w większej zainstalowano turbinę Kaplana)
- Nowa Wieś Rzeczna 350 kW
- Starogard Gdański 250 kW
- Owidz 190 kW (turbina Francisa)
- Kolincz 410 kW (turbina Francisa, znajduje się tu kilkudziesięcioletnia żarówka Philipsa z dwuzwojową spiralą żarnika)
- Klonówka 180 kW
- Pelplin 80 kW
- Stocki Młyn 360 kW (z początku XX wieku, dwie turbiny Francisa; w l. 30. zwiększono moc przez dobudowanie segmentu parowego)
- Brodzkie Młyny 160 kW
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wierzyca w serwisie rzekipolski.info
- ↑ Wierzyca, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-01-16] .
- ↑ Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994
- ↑ "Wierzyca. Nurty natury, nurty kultury", LOT Kociewie, 2011
- ↑ Uchwała Nr: 1155/350/10 Zarządu Województwa Pomorskiego [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, 3 września 2010 [dostęp 2024-03-21] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Elektrownia wodna Zamek Kiszewski. mew.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-30)].
- Elektrownia wodna Czarnocińskie Piece
- Elektrownia wodna Kolincz
- Elektrownia wodna Owidz
- Charakterystyka zlewni rzeki Wierzycy. rzgw.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-06)]. link nieaktywny 13.11.2017
- Wierzyca, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 419 .
- Wierzyca, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 687 .