Wei Zheng
Data urodzenia |
580 |
---|---|
Data śmierci |
643 |
Wei Zheng (chiń. 魏徵; pinyin Wèi Zhēng; ur. 580, zm. 643) – chiński polityk, myśliciel i historyk epoki Tang, prezentowany jako wzór doradcy.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodzony w 580 r. na terenie współczesnej prowincji Hebei w północnych Chinach. Jego ojciec był urzędnikiem, zmarł, gdy Wei Zheng był jeszcze dzieckiem. Z tego powodu Wei Zheng dorastał w ubóstwie[1] i przez kilka lat wychowywał się w taoistycznym klasztorze[2]. W schyłkowym okresie panowania dynastii Sui (581–618) w kraju dochodziło do licznych rebelii i Wei Zheng dołączył do jednej ze zbuntowanych grup pod dowództwem Li Mi, który potem podporządkował się dynastii Tang[1].
Został urzędnikiem w administracji Tangów. Początkowo służył następcy tronu, ale ten został zamordowany przez brata Li Shimina (późniejszego cesarza Taizonga)[1]. Ten nie tylko wybaczył urzędnikowi pracę u swojego przeciwnika, ale zaoferował mu służbę u siebie i – będąc pod wrażeniem jego oddania i kwalifikacji w zarządzaniu – uczynił go swoim bliskim doradcą[2]. Wei Zheng był jednym z najważniejszych ministrów Taizonga od 626 roku[3]. Jako doradca zawsze bronił swojego zdania, jeśli był przekonany o jego słuszności, i często krytykował opinie lub zachowania cesarza, jeśli uważał je za nieprawidłowe. Jako historyk wsławił się spisaniem księgi poświęconej panowaniu dynastii Sui[1], zaliczanej do tzw. oficjalnych historii dynastycznych[4]. W późniejszych latach, powołując się na opisane w swojej księdze przykłady, wielokrotnie przestrzegał Taizonga przed powielaniem błędów popełnionych niegdyś przez władców poprzedniej dynastii[1].
W ostatnich tygodniach życia był leczony przez osobistego lekarza cesarza Taizonga[2]. Zmarł w 643 r., a cesarz dowiedziawszy się o jego śmierci miał powiedzieć Gdy brąz służy ci za lustro, widzisz, czy twe szaty nie są w nieładzie, gdy historia służy ci za lustro, możesz zrozumieć swe porażki i zwycięstwa, gdy człowiek służy ci za lustro, możesz zrozumieć, co właściwe, a co zgubne. Wei Zheng umarł, straciłem me lustro![5]. Postawa Wei Zhenga była w następnych wiekach przedstawiana jako wzorcowa postawa dla urzędników państwowych[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f 魏征 Wei Zheng (AD 580-643) Candid official earns great respect. Shanghai Daily, 2011-10-28. [dostęp 2019-05-20]. (ang.).
- ↑ a b c David Wu: Wei Zheng, the Impartial but Blunt Advisor of Emperor Taizong. ClearHarmony.net, 2014-02-08. [dostęp 2019-05-20]. (ang.).
- ↑ Li Guoqing , Zhang Yue , Luan Weixia , Zeng Shiqiang and the Chinese Style of Management, Cambridge Scholars Publishing, 6 listopada 2017, ISBN 978-1-5275-0524-7 [dostęp 2019-05-20] (ang.).
- ↑ The Twenty-Five Official Dynastic Histories (ershiwushi 二十五史). [dostęp 2019-05-20]. (ang.).
- ↑ Katarzyna Sarek: Komu i co wolno mówić o Chinach i w Chinach?. [w:] Kultura Liberalna [on-line]. Kultura Liberalna, 2019-05-16. [dostęp 2019-05-20]. (pol.).
- ISNI: 0000000084076053
- VIAF: 110308012, 3139159248545104870008
- LCCN: n81019624
- GND: 119044579
- NDL: 00341006
- BnF: 170296789
- SUDOC: 202749517
- NLA: 36603731
- NTA: 144410990
- BIBSYS: 1470399608965
- CALIS: n2015001870
- CiNii: DA0325464X
- Open Library: OL4279673A
- NUKAT: n2022182390
- J9U: 987007272313505171
- KRNLK: KAC202027614