Wacław Machnik
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
nauczyciel |
Narodowość |
polska |
Edukacja |
Seminarium Nauczycielskie w Jędrzejowie |
Alma Mater | |
Rodzice |
Michał, Anna |
Krewni i powinowaci |
Marian (brat) |
Odznaczenia | |
Wacław Machnik (ur. 10 września 1915 w Lipnie, zm. 26 lutego 1976 w Sanoku) – polski nauczyciel, żołnierz, działacz społeczny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 10 września 1915 w Lipnie[1]. Był synem Michała i Anny z domu Dąbrowskiej. W pobliskim Jędrzejowie ukończył Seminarium Nauczycielskie w 1935[2], po czym odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych w Kielcach. W ostatnich latach istnienia II Rzeczypospolitej pracował jako nauczyciel w miejscowościach powiatu jędrzejowskiego: Małogoszcz, Zalesie, Jaronowice, Oksa. Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas okupacji sowieckiej podjął działalność w ramach tajnego nauczania. Dorabiał jako pracownik folwarku w Jaronowicach. Był żołnierzem partyzantki Armii Krajowej działając pod pseudonimem „Buk” (Wacław Machnik został wymieniony na tablicy pamiątkowej poświęconej żołnierzem AK, ustanowionej w gminie Oksa w 1992). Po nadejściu frontu wschodniego w 1944 został wcielony do ludowego Wojska Polskiego. Przydzielony jako oficer do 2 Armii Wojska Polskiego uczestniczył w operacji berlińskiej w 1945.
Po zakończeniu wojny pracował jako nauczyciel w Tyńcu, od 1946 w szkole podstawowej w Ostropie, następnie objął funkcję dyrektora szkoły przemysłowej działającej przy kopalni „Pstrowski” w Biskupicach. Równocześnie działał jako wizytator szkół zawodowych w strukturze Ministerstwa Górnictwa. Od 1946 do 1949 studiował na Wydziale Administracji Publicznej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach, gdzie w 1952 uzyskał dyplom ukończenia studiów. Przeniósł się na obszar i pełnił funkcje dyrektora szkół w strukturze Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy: Gimnazjum Przemysłu Rafinerii Nafty w Jaśle od 1950 do 1954, Zasadniczej Szkoły Elektrycznej w Jaśle od 1954 do 1958, Zasadniczej Szkoły Metalowo-Włókienniczej w Rakszawie od lutego 1958 do 1 września 1959[3][4]. Następnie sprawował stanowisko dyrektora szkół mechanicznych przy Fabryce Wagonów w Sanoku od 1959 do 1968[5]. W tym czasie oddany został do użytku okazały gmach szkoły 8 marca 1960. Równolegle od 1962 do 1965 był dyrektorem wydzielonej ze szkół mechanicznych Zasadniczej Szkoły Zawodowej Sanockiej Fabryki Autobusów[6].
Pełnił funkcję przewodniczącego Związku Nauczycielstwa Polskiego w Sanoku[7]. Był kierownikiem oddziału powiatowego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Sanoku (jego poprzednikiem był Franciszek Moszoro, a następcą Roman Daszyk)[8]. Był wybierany członkiem zarządu oddziału powiatowego w Sanoku Związku Bojowników o Wolność i Demokrację: 12 marca 1961[9], 17 marca 1963[10], 6 lutego 1966 (w toku zmian w nomenklaturze z 1964 oddział powiatowy został zastąpiony oddziałem)[11], 20 października 1968[12]. Był też prelegentem tej organizacji[13]. Sprawował mandat radnego Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku kadencji 1961-1965 (był zastępcą przewodniczącego Komisji Zaopatrzenia Ludności), kadencji 1965-1969[14] (został przewodniczącym Komisji Mandatowej)[15]. Po odejściu ze szkoły był zatrudniony sanockim szpitalu jako nauczyciel leczonych tam dzieci. Odszedł na emeryturę w styczniu 1970.
Zmarł 26 lutego 1976[16][17][18]. Został pochowany na Cmentarzu Posada w Sanoku.
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Partyzancki
- Medal „Za udział w walkach o Berlin”
- Dyplom uznania dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego za pracę werbunkową przy naborze do szkół oficerskich (1962)[19]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Katowicach (1945) 1983-1990. Wacław Machnik. inwentarz.ipn.gov.pl. [dostęp 2016-03-04].
- ↑ Wykaz absolwentów Seminarium Nauczycielskiego. zsp1.jedrzejow.com.pl. [dostęp 2016-02-20].
- ↑ Dzieje szkoły. zstg.pl. [dostęp 2016-02-20].
- ↑ Tradycje włókiennictwa w Rakszawie. rakszawa.pl. [dostęp 2016-02-20].
- ↑ Krystyna Chowaniec: W latach powojennych, Szkoły ponadpodstawowe. Zespół Szkół Mechanicznych. W: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995, s. 886. ISBN 83-86077-57-3.
- ↑ Krystyna Chowaniec: W latach powojennych, Szkoły ponadpodstawowe. Zespół Szkół Mechanicznych. W: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995, s. 887. ISBN 83-86077-57-3.
- ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 178, 198, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Janusz Talaga. 80 służby dzieciom. „Nowe Podkarpacie”, s. 7, nr 29 z 23 lipca 2000.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 57.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 70.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 79, 89.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 118.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 76.
- ↑ Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 110, 30 czerwca 1965.
- ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 178, 179, 202, 203, 211, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 223.
- ↑ Inskrypcja na nagrobku Wacława Machnika wskazała 26 lutego 1976. Ponadto Stanisław Dydek w publikacji Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996 podał datę śmierci 24 lutego 1970. Rok 1970 stanowi omyłkę, jako że inskrypcja nagrobna wskazała, iż Wacław Machnik przeżył 60 lat.
- ↑ Tu podano 24 lutego 1976. Niektórzy z grona. Wacław Machnik. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 254. ISBN 83-87450-00-6.
- ↑ Trwa nadal nabór do szkół oficerskich. „Nowiny”, s. 4, Nr 70 z 23 marca 1962.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 1-335.
- Niektórzy z grona. Wacław Machnik. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 252–254. ISBN 83-87450-00-6.
- Absolwenci Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach
- Członkowie ZBoWiD
- Członkowie Związku Nauczycielstwa Polskiego
- Działacze Towarzystwa Przyjaciół Dzieci
- Ludzie związani z Jasłem
- Ludzie związani z Jędrzejowem
- Ludzie związani z Rakszawą
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Nauczyciele związani z Sanokiem
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Partyzanckim
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem „Za udział w walkach o Berlin”
- Oficerowie ludowego Wojska Polskiego
- Pochowani na Cmentarzu Posada w Sanoku
- Polscy nauczyciele
- Radni Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Urodzeni w 1915
- Zmarli w 1976
- Żołnierze Armii Krajowej
- Żołnierze ludowego Wojska Polskiego – uczestnicy walk na froncie wschodnim