Tytoń bakun

Tytoń bakun
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	psiankowate
Rodzaj	tytoń
Gatunek	tytoń bakun
	Nazwa systematyczna
	Nicotiana rustica L.; Sp. pl. 1:180. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tytoń bakun, machorka (Nicotiana rustica L.) – gatunek roślin jednorocznych z rodziny psiankowatych. Prawdopodobnie pochodzi z Ameryki Południowej. W Polsce uprawiany i przejściowo dziczejący (efemerofit).

Morfologia

Łodyga: Gruba, omszona, wydzielająca lepką substancję. Cała roślina osiąga wysokość do 1 m. Tuż nad ziemią rozgałęzia się.
Liście: Duże, jajowate, czasem sercowate, pomarszczone, całobrzegie.
Kwiaty: Zebrane na szczycie łodygi w wiechowate kwiatostany. Mniejsze, niż u tytoniu szlachetnego, zielonkawożółte, w kształcie trąbki, z pięcioma tępo zakończonymi łatkami o długości 1,5 cm, wytwarzające lekki, specyficzny zapach. Mają 1 słupek i 5 pręcików.
Owoce: Pękająca na szczycie torebka. Nasiona okrągłe, malutkie (około 0,5 mm średnicy), ciemnobrązowe, zachowują zdolność kiełkowania przez wiele lat^[3].

Zastosowanie

Suszone liście tego gatunku tytoniu zawierają do 9% nikotyny, tj. 3–10 razy więcej niż tytoń szlachetny^[4]. Ze względu jednak na mniej przyjemny zapach używany jest do produkcji mniej szlachetnych wyrobów tytoniowych. Uprawiany również w Polsce. Ze względu na zawartość substancji trujących, nadaje się do produkcji naturalnych pestycydów. Najprostszym takim środkiem jest odwar z liści.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Katherine M. Roberts: Nicotiana sp.. [w:] Laboratory Guide To Archaeological Plant Remains From Eastern North America [on-line]. Washington University in St. Louis, 2009. [dostęp 2010-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-10)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Dokładny opis rośliny – herbarium

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).

[3] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[nicot-4] Katherine M. Roberts: Nicotiana sp.. [w:] Laboratory Guide To Archaeological Plant Remains From Eastern North America [on-line]. Washington University in St. Louis, 2009. [dostęp 2010-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-10)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]