Trzyszcz nadmorski
| Cicindela maritima | |
| Dejean, 1822 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Podrodzaj | |
| Gatunek |
trzyszcz nadmorski |
Trzyszcz nadmorski (Cicindela maritima) – gatunek kserotermicznego chrząszcza z rodziny biegaczowatych. Owad barwy brązowoczerwonej z czerwonawymi nogami.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Imago
[edytuj | edytuj kod]Trzyszcz ten osiąga od 10 do 14 mm długości ciała. Episternity przedtułowia pokryte białymi włoskami. Policzki nagie. Ostatni segment głaszczków wargowych metaliczny. Ostatni człon czułków z kilkoma tylko szczecinkami w tylnej części. Środkowa przepaska jest odgięta ku tyłowi pokryw. Penis prosty, pałowaty. Torebka wewnętrzna penisa bez ząbka. Pewne odróżnienie tego gatunku od podobnego trzyszcza piaskowego możliwe jest tylko po budowie genitaliów samców[1], choć wskazuje się też na pewne różnice w owłosieniu przedniej części ciała i kształcie plamek na pokrywach[2]. U C. maritima na czole znajduje się grupa sterczących, białych szczecinek położona na i za oczami, podczas gdy u C. hybrida są tylko 1 do 3 szczecinki w tylnych kątach oczu[3].
Larwa
[edytuj | edytuj kod]Ciało larwy smuklejsze niż u trzyszcza polnego, na głowie i przedpleczu słabo z metalicznym, miedzianym lub zielonym połyskiem oraz rozproszonymi, białymi szczecinkami. Na przedpleczu szczecinki te są gęściej rozmieszczone niż u trzyszcza nadmorskiego; w trzecim stadium jest ich ponad 100. Drugi człon czułków blisko trzykrotnie dłuższy niż szerszy, przynajmniej tak długi jak trzeci i czwarty razem wzięte. Po obu stronach nasale środkowy ząbek większy od wewnętrznego i mniejszy od zewnętrznego. Szerokość głowy u kolejnych stadiów wynosi w przybliżeniu: 1,3, 2 i 3 mm. Dziesiąty segment odwłoka otoczony szczecinkami zbliżonej długości po stronie grzbietowej i brzusznej, liczniejszymi niż u trzyszcza małego. Boczne haki grzbietowe odwłoka duże, zwężone u nasady, słabiej u wierzchołka zakrzywione niż u trzyszcza polnego i piaskowego[4].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Trzyszcz nadmorski bytuje na piaszczystych wybrzeżach morza i większych rzek. Jest polifagicznym[5] chrząszczem drapieżnym, drobne bezkręgowce chwyta w biegu lub w locie.
Gatunek kserotermiczny[5]. Przez niektórych określany także jako halobiont[6]
Larwy również drapieżne. Żyją w tunelach wykopanych w sypkim piasku. Przepoczwarczenie przebiega w gruncie[2][1].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek zachodniej palearktyki. Zamieszkuje wybrzeża mórz Północnego i Bałtyckiego oraz Atlantyku[1]. Notowany również ze stanowisk śródlądowych w pobliżu rzek[6]. Podawany z Armenii, Belgii, Białorusi, Chorwacji, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Gruzji, Holandii, Kazachstanu, Łotwy, Litwy, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Rosji, Szwecji, Ukrainy i Wielkiej Brytanii[7].
Podgatunki
[edytuj | edytuj kod]Wyróżnia się 3 podgatunki trzyszcza nadmorskiego[7]:
- Cicindela maritima impercepta Matalin 2002
- Cicindela maritima kirgisica Mandl, 1936
- Cicindela maritima maritima
W Polsce występuje podgatunek nominatywny C. m. maritima[8].
Zagrożenie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek wpisany został na Czerwoną listę zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce w kategorii EN[5]. W Niemczech gatunek ten jest ekstremalnie zagrożony. W Wielkiej Brytanii uznano go za "nationality rare", gdyż występuje tam tylko w kilku miejscach[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 93-107.
- ↑ a b c Ulrich Irmler. Population size and mobility of Cicindela maritima Dejean, 1822 (Coleoptera: Carabidae). „Angewandte Carabidologie”. 9, s. 1–6, 2010. ISSN 2190-7862.
- ↑ Carl Hildebrandt Lindroth, Frits Bangsholt: The Carabidae - Coleoptera - Of Fennoscandia and Denmark. 1985, s. 35, seria: Fauna Entomologica Scandinavica.
- ↑ Martin L. Luff, Sven Gisle Larsson: The Carabidae (Coleoptera) Larvae of of Fennoscandia and Denmark. E.J. Brill, 1993, s. 22, seria: Fauna Entomologica Scandinavica.
- ↑ a b c Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
- ↑ a b C. maritima w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-01-11].
- ↑ a b C. maritima w Carabidae of the World. [dostęp 2014-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-11)].
- ↑ Mieczysław Stachowiak: Przegląd systematyczny biegaczowatych Polski (Coleoptera, Carabidae) – wersja skrócona. 25 stycznia 2008. [dostęp 2013-12-29].