Swansea
51°37′N 3°57′W/51,616667 -3,950000
 Widok na miasto z Kilvey Hill | |||
| |||
| Dewiza: Floreat Swansea | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Księstwo | |||
| Hrabstwo | |||
| Populacja (2011) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
01792 | ||
| Kod pocztowy |
SA1-SA7 | ||
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |||
Położenie na mapie Walii  | |||
Położenie na mapie Swansea  | |||
| 51°37′N 3°57′W/51,616667 -3,950000
| |||
| Strona internetowa | |||
Swansea (wym. [ˈswɒnzi], wal. Abertawe [abɛrˈtawɛ], co znaczy „ujście Tawe”) – miasto ze statusem city w południowej Walii, ośrodek administracyjny hrabstwa Swansea, historycznie w hrabstwie Glamorgan (Morgannwg)[2]. W 2011 roku hrabstwo liczyło 179 485 mieszkańców[1] (drugie pod względem wielkości miasto Walii)[3].
Położone jest wzdłuż wybrzeża Kanału Bristolskiego, u nasady półwyspu Gower, przy ujściu rzeki Tawe. Miasto rozwijało się głównie w XVIII i XIX wieku, stając się ważnym ośrodkiem przemysłu ciężkiego[2].
Swansea jest głównym centrum handlowo-usługowym południowo-zachodniej Walii. W mieście rozwija się turystyka, popularnością cieszą się plaże zatoki Swansea i półwyspu Gower[2]. Jest także siedzibą rafinerii ropy naftowej, która przetwarza ropę docierającą rurociągiem z Milford Haven i zaopatrującą zakład petrochemiczny w Baglan (niedaleko Neath)[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Około roku 1106 Henry de Beaumont wzniósł w okolicy drewniany zamek[4][5][2]. Budowla szybko stała się jednak celem walijskich rebelii przeciwko normańskim władzom i została zniszczona przez podwładnych Owaina Glyndŵra[2][4].
Do początku XVIII wieku Swansea było jedynie niewielkim miasteczkiem oraz portem, w czasie rewolucji przemysłowej zaczęło jednak stopniowo zyskiwać na znaczeniu[2]. Po 1717 roku do wytopu importowanej miedzi zaczęto wykorzystywać wydobyty na miejscu węgiel, a miasto urosło na znaczeniu na tyle, że w połowie XIX wieku Giełda Metali w Swansea stała się centrum światowego handlu miedzią[2]. Zagraniczna konkurencja doprowadziła jednak do stopniowego upadku miejscowego przemysłu[2].
Swansea prosperowało również jako port dla niedalekiej kopalni antracytu[2]. W latach 40. XIX wieku wykopano kanał w celu utworzenia bardziej bezpośredniego połączenia rzeki z morzem (ominięto w ten sposób meandry) oraz wybudowano nowe doki, co ukazują mapy z tamtego okresu[2][6].
Podczas II wojny światowej miasto było intensywnie bombardowane[7]. Centrum zostało prawie całkowicie zniszczone w 1941 roku, ucierpiał także stary kościół parafialny Najświętszej Marii Panny[2] – został on odbudowany w 1959 roku[2].
Po zakończeniu konfliktu w miejscowości rozwinęła się produkcja aluminium oraz obróbka metali[2]. Pod koniec XX wieku ważna dla miasta była także produkcja części samochodowych, produktów inżynieryjnych, tworzyw sztucznych i opakowań[2].
W 1969 roku Swansea uzyskało status city[8] i niedługo po tym, w 1982, zdobyło także prawo tytułowania burmistrza „lordem majorem” (lord mayor)[9].
Urodzeni w Swansea
[edytuj | edytuj kod]- Clive Granger – brytyjski ekonomista[10]
- Catherine Zeta-Jones – aktorka[11]
- Dylan Thomas – poeta[7][12]
- Pete Ham - muzyk
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Swansea Built-up area sub division Local Area Report. Nomis. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Swansea, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-11] (ang.).
- ↑ A może do Walii? [online], biznes.interia.pl [dostęp 2022-10-26] (pol.).
- ↑ a b 1100 – 1200 – Welsh Princes and Marcher Lords [online], Swansea [dostęp 2022-10-01] (ang.).
- ↑ Swansea Castle, Swansea – Coflein [online] [dostęp 2022-10-02] (ang.).
- ↑ Life after the Lords of Gower – 19th century [online], Swansea [dostęp 2022-10-11] (ang.).
- ↑ a b Life after the Lords of Gower – 20th century [online], Swansea [dostęp 2022-10-11] (ang.).
- ↑ London Gazette, issue no. 44986, 12 December 1969.
- ↑ London Gazette, issue no. 48932, 25 March 1982.
- ↑ Clive Granger, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-11] (ang.).
- ↑ Catherine Zeta-Jones, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-11] (ang.).
- ↑ Dylan Thomas, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-11] (ang.).
- ↑ a b c d e Mumbles Twinning [online], www.mumblestwinning.org [dostęp 2022-10-11].
- ↑ Wuhan Partnership – Swansea University [online], www.swansea.ac.uk [dostęp 2022-10-11].
- ↑ Les jumelages favorisent le rayonnement à l’international [online], www.pau.fr [dostęp 2022-10-12].