Stanisław Pawłowski (geolog)

Stanisław Pawłowski
Data i miejsce urodzenia	11 maja 1910 ; Łódź
Data i miejsce śmierci	2 czerwca 1992 ; Konstancin
	Poseł na Sejm PRL IV i V kadencji
Okres	od 1965; do 1972
Przynależność polityczna	poseł bezpartyjny
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Pawłowski (ur. 11 maja 1910 w Łodzi, zm. 2 czerwca 1992 w Konstancinie k. Warszawy) – polski geolog i geofizyk, odkrywca złóż siarki w Tarnobrzegu, poseł na Sejm PRL IV i V kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Piotra^[1] (tkacza) i Bronisławy z Kędzierskich^[2]. Wychował się w Łodzi, gdzie w 1928 ukończył Gimnazjum Miejskie. W latach 1929–1934 studiował na Wydziale Geodezji Politechniki Warszawskiej, uzyskując stopień inżyniera geodety z wynikiem bardzo dobrym, na podstawie pracy dyplomowej Pomiary grawimetryczne wahadłami w Warszawie w 1933 r. W latach 1934–1937 pracował w Biurze Pomiarowym Ministerstwa Komunikacji (w 1934–1935 także jako asystent na Politechnice Warszawskiej). Od 1937 był zatrudniony jako geofizyk w Państwowym Instytucie Geologicznym (okresowo: Instytut Geologiczny CUG). W 1937–1939, przy udziale Edwarda W. Janczewskiego, prowadził badania geofizyczne głównie na Podolu, Wołyniu, w Górach Świętokrzyskich oraz w Lubelskiem^[2].

Podczas II wojny światowej pracował w Amt für Bodenforschung (dawny PIG). Czynnie działał w AK oraz w konspiracyjnych badaniach anomalii grawimetrycznych i magnetycznych^[2].

Po wojnie, w latach 1945–1947 uczył matematyki i fizyki w Miejskim Gimnazjum w Łodzi^[3]. W 1948 doktoryzował się na Politechnice Warszawskiej, na podstawie rozprawy Anomalie magnetyczne w Polsce^[2]. Pracował w Państwowym Instytucie Geologicznym, gdzie do 1952 był geofizykiem, w latach 1952–1955 – kierownikiem Świętokrzyskiej Stacji Terenowej, w latach 1955–1968 – kierownikiem Zakładu Geofizyki, w latach 1968–1982 – kierownikiem Zespołu Geofizyki Złóż Siarki^[2].

We wrześniu 1953 kierował wierceniami w okolicy Mokrzyszowa, podczas których odkryto złoża siarki. Był również współodkrywcą złóż gazu ziemnego k. Lubaczowa, wysadu solnego w Rogóźnie, fosforytów na Lubelszczyźnie oraz biłgorajskiej anomalii grawimetrycznej.

Na Uniwersytecie Łódzkim, w latach 1946–1947, był asystentem w Katedrze Fizyki Eksperymentalnej. W latach 1965–1967 kierował Katedrą Geofizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładał także fizykę litosfery, kartografię matematyczną oraz geologię surowcową w WAT i Politechnice Warszawskiej. Tytuł profesora uzyskał w 1954, a w 1976 został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk^[2]. Członek Polskiego Towarzystwa Geologicznego^[4].

Był bezpartyjnym posłem na Sejm PRL w latach 1965–1972.

Od 1940 jego żoną była córka Jana Czarnockiego – Katarzyna (1916–2020)^[5], również geolog.

Wybrane prace naukowe

Anomalie magnetyczne w Polsce (1947)
Kredowy i jurajski rów lubelski (1961)
Zarys budowy geologicznej okolic Chmielnika-Tarnobrzega (1965)
Budowa geologiczna tarnobrzeskiego złoża siarki (1985)

Ordery i odznaczenia

Order Budowniczych Polski Ludowej^[3]
Order Sztandaru Pracy I klasy^[6] (1959)^[7]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (21 czerwca 1955)^[1]
Złoty Krzyż Zasługi (1 października 1952)^[8]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)^[9]

Nagrody i wyróżnienia

Nagroda Państwowa I stopnia za odkrycie złóż siarki o dużym znaczeniu gospodarczym (1955)^[10]
Nagroda Prezesa Rady Ministrów (1955)
Nagroda Komitetu Nauki i Techniki (1968, 1969)
Nagroda Państwowa I stopnia (zespołowa) (1976)
Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa tarnobrzeskiego” (1979)^[11]

Źródło^[3]:.

Przypisy

↑ ^a ^b M.P. z 1955 r. nr 86, poz. 1017 („za wybitne osiągnięcia w dziedzinie prac geologicznych”).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pawłowski Stanisław, Giganci Nauki [dostęp 2024-06-16].
↑ ^a ^b ^c Kto jest kim w Polsce, Interpress 1984.
↑ Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego Tom XL-1970, Zeszyt 3–4, Kraków 1971 [dostęp 2024-06-16].
↑ Stanisław II Pawłowski, M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-06-16].
↑ Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1966. Warszawa: Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika „Stolica”, 1965, s. 86.
↑ Najwyższe odznaczenia dla zasłużonych obywateli Polski Ludowej, „Trybuna Robotnicza”, nr 173, 22 lipca 1959, s. 7.
↑ M.P. z 1952 r. nr 90, poz. 1397 („za zasługi w pracy zawodowej”).
↑ Nadzwyczajna sesja Sejmu, „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-16].
↑ Wpisani do „Księgi zasłużonych dla województwa tarnobrzeskiego”. „Nowiny”. Nr 162, s. 3, 20–22 lipca 1979.

Bibliografia

Wielka encyklopedia PWN. T. 20. Warszawa: PWN, 2004, s. 401. ISBN 83-01-14114-X.
DorotaD. Kozioł DorotaD., Wspomnienie o odkrywcy polskiej siarki profesorze Stanisławie Pawłowskim, „Afisz”, 16 (44), 2003, s. 10–12 .

[:0-1] M.P. z 1955 r. nr 86, poz. 1017 („za wybitne osiągnięcia w dziedzinie prac geologicznych”).

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pawłowski Stanisław, Giganci Nauki [dostęp 2024-06-16].

[:2-3] Kto jest kim w Polsce, Interpress 1984.

[4] Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego Tom XL-1970, Zeszyt 3–4, Kraków 1971 [dostęp 2024-06-16].

[5] Stanisław II Pawłowski, M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-06-16].

[6] Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1966. Warszawa: Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika „Stolica”, 1965, s. 86.

[7] Najwyższe odznaczenia dla zasłużonych obywateli Polski Ludowej, „Trybuna Robotnicza”, nr 173, 22 lipca 1959, s. 7.

[8] M.P. z 1952 r. nr 90, poz. 1397 („za zasługi w pracy zawodowej”).

[9] Nadzwyczajna sesja Sejmu, „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1.

[10] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-16].

[11] Wpisani do „Księgi zasłużonych dla województwa tarnobrzeskiego”. „Nowiny”. Nr 162, s. 3, 20–22 lipca 1979.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]