Sierżant Stubby
 Sierżant Stubby, ok. 1920 | |
 sierżant
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1916 |
|---|---|
| Data śmierci |
16 marca 1926 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1917–1918 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Sierżant Stubby (ang. Sergeant Stubby, ur. 1916, zm. 16 marca 1926) – pies przydzielony do amerykańskiej 26 Dywizji Piechoty w czasie I wojny światowej i nieoficjalna maskotka 102 Pułku Piechoty. Służył przez 18 miesięcy i brał udział w 17 bitwach i czterech ofensywach na froncie zachodnim. Uratował swój pułk przed niespodziewanymi atakami gazem musztardowym, odnajdował i pocieszał rannych, a według legendy złapał niemieckiego żołnierza za spodnie i przetrzymywał go, dopóki nie pojmali go amerykańscy żołnierze[1]. Jego czyny zostały dobrze udokumentowane w amerykańskiej prasie[2][3][4].
Stubby został nazwany najbardziej odznaczonym psem Wielkiej Wojny i jedynym psem, który został nominowany i awansowany na sierżanta za czyny bojowe[5]. Wypchane ciało Stubby’ego znajduje się obecnie w Smithsonian Institution[2][3][5].
Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]We współczesnych mu przekazach Stubby’ego opisywano jako boston terriera lub kundelka „bulteriera”[4][6]. Opisując go jako psa „niepewnej rasy”, Ann Bausum napisała, że: „pręgowany szczeniak prawdopodobnie zawdzięczał przynajmniej część swojego pochodzenia rozwijającej się rodzinie bostońskich terierów, rasy tak nowej, że nawet jej nazwa była wtedy nieustalona: [mówiono na nie] Boston Round Heads, amerykańskie [...][7] i bostońskie bulteriery”[8][3]. Stubby’ego znaleziono błąkającego się po terenie kampusu Uniwersytetu Yale w New Haven w stanie Connecticut w lipcu 1917 roku, gdzie wówczas ćwiczyli żołnierze 102 Pułku Piechoty. Jeden z żołnierzy, kapral James Robert Conroy (1892–1987), szczególnie go polubił[3]. Kiedy nadszedł czas wysłania oddziału na front, Conroy ukrył Stubby’ego na pokładzie statku transportowego. Kiedy wysiadali ze statku we Francji, wyniósł Stubby’ego pod swoim płaszczem bez wykrycia[9]. Po odkryciu zwierzęcia przez dowódcę Conroya, Stubby zasalutował mu tak, jak został wyszkolony w obozie, a dowódca pozwolił psu pozostać przy oddziale[5].
Służba wojskowa
[edytuj | edytuj kod]Stubby służył w 102 Pułku Piechoty w okopach we Francji przez 18 miesięcy i brał udział w czterech ofensywach i 17 bitwach. Wszedł do walki 5 lutego 1918 roku w Chemin des Dames, na północ od Soissons, gdzie znajdował się pod ciągłym ostrzałem, dniem i nocą przez ponad miesiąc. W kwietniu 1918 roku, podczas rajdu na Seicheprey, Stubby został ranny w przednią nogę przez wycofujących się Niemców rzucających granatami ręcznymi. Został wysłany na tyły na rekonwalescencję, gdzie tak jak na froncie poprawiał morale żołnierzy. Kiedy wyzdrowiał z ran, Stubby wrócił do okopów[3].
W pierwszym roku walki Stubby został podtruty gazem musztardowym. Po wyzdrowieniu wrócił ze specjalnie dla niego zaprojektowaną maską przeciwgazową[10]. Nauczył się ostrzegać swoją jednostkę przed atakami gazem musztardowym, lokalizować rannych żołnierzy na ziemi niczyjej i – ponieważ mógł słyszeć wycie nadlatujących pocisków artyleryjskich szybciej niż ludzie – stał się bardzo biegły w informowaniu swojej jednostki, kiedy żołnierze mają się schować. Jego wyłączną zasługa było schwytanie niemieckiego szpiega w Argonne, za co dowódca jednostki mianował Stubby’ego na stopień sierżanta[5]. Po wyzwoleniu Château-Thierry przez wojska amerykańskie kobiety z miasta uszyły Stubby'emu zamszowy płaszczyk, do którego przypięto jego liczne medale. Później pies został ponownie ranny w klatkę piersiową i nogę przez granat[11]. Robert Conroy i Stubby wrócili do domu pod koniec wojny w 1918 roku[5].
Po wojnie
[edytuj | edytuj kod]
Po powrocie do USA Stubby stał się celebrytą i brał udział, a zazwyczaj nawet prowadził wiele parad w całym kraju. Spotkał prezydentów Woodrowa Wilsona, Calvina Coolidge’a i Warrena Hardinga[5]. Występował również na scenach wodewilowych należących do Sylvestra Z. Poli i otrzymał dożywotnie członkostwo w American Legion oraz YMCA.
W 1921 roku generał John Pershing wręczył Stubby'emu złoty medal od Humane Education Society, co zostało uwiecznione na słynnej fotografii i w wielu innych dziełach kultury[3][4][11][12]. W tym samym roku, gdy Conroy uczęszczał do Georgetown University Law Center, często pojawiał się na uczelni razem z opiekunem i został maskotką drużyny Georgetown Hoyas[12]. Gdy w przerwie w rozgrywkach podawano mu piłkę, popychał ją po boisku ku uciesze kibiców[13][14].
Stubby zmarł we śnie w marcu 1926 roku[3]. Po śmierci został zakonserwowany poprzez taksydermię, a jego prochy zostały zaszyte wewnątrz skóry[15]. Conroy później podarował Stubby’ego do Smithsonian Institution w 1956 roku. Wypchana skóra psa jest częścią stałej kolekcji w Smithsonian National Museum of American History i jest obecnie eksponowana na wystawie Price of Freedom: Americans at War („Cena wolności: Amerykanie na wojnie”)[2][3][5].
Dziedzictwo
[edytuj | edytuj kod]Oficjalny nekrolog Stubby’ego ukazał się po jego śmierci w „The New York Times”. Nekrolog miał długość pół strony, znacznie więcej niż nekrologi wielu znanych osób z tamtego okresu[12].
Pies został również uwieczniony na portrecie autorstwa „artysty Kapitolu” Charlesa Ayera Whipple’a[4]. Obraz był prezentowany na wystawie „Brave Beasts” w Legermuseum w Delft w Holandii od 2008 do 2009 roku[16]. Podczas ceremonii zorganizowanej z okazji Armstice Day (rocznicy zakończenia I wojny światowej) w 2006 roku w Alei Honoru przy Liberty Memorial w Kansas City wstawiono cegłę upamiętniającą sierżanta Stubby’ego[17].
Stubby był tematem co najmniej czterech książek[9][18][19][20]. W 2014 roku w serialu brytyjskiej telewizji BBC Schools o I wojnie światowej przedstawiono Stubby’ego jako słynną postać związaną z I wojną światową, a także stworzono animowany komiks ilustrujący jego życie[21][22].
Stubby ma swój portret wystawiony w West Haven Military Museum w Connecticut[9]. Ponadto potomkowie Roberta Conroya odsłonili naturalnej wielkości brązowy posąg Stubby’ego nazwany „Stubby Salutes” autorstwa Susan Bahary w Connecticut Trees of Honor Memorial w Veteran's Memorial Park w Middletown w stanie Connecticut w maju 2018 roku. Pomnik oddaje hołd wszystkim poległym z Connecticut, skąd pochodzili zarówno Stubby, jak i Robert Conroy[23].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Connie Goldsmith: Dogs at War: Military Canine Heroes. Minneapolis, MN: Twenty-First Century Books, 2017, s. 23. ISBN 978-1512410129. (ang.).
- ↑ a b c Stubby, World War I Canine Hero 1921. History wired. Smithsonian Institution, 16.03.2012. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Gillian Kane, Lisa Larson-Walker: Sergeant Stubby: America's original dog of war fought bravely on the Western Front—then helped the nation forget the Great War's terrible human toll. slate.com, 7.05.2014. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c d Stubby's Obituary: Stubby of A.E.F. Enters Valhalla. The New York Times, 4.04.1926. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g "The Price of Freedom" exhibition. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Evening public ledger, July 09, 1921, NIGHT EXTRA, Image 18. chroniclingamerica.loc.gov, 9.07.1921. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Boston Terrier Dog Breed Information. akc.org. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Bausum 2014 ↓, s. 23
- ↑ a b c Bausum 2014 ↓, s. 112
- ↑ Anna Marie Lux. Janesville author breathes new life into Stubby the war dog. „The Janesville Gazette (WI)”, 2014. (ang.).
- ↑ a b Anna Marie Lux. Dog Hero Again Honored. „Roundup Record-Tribune & Winnett Times”, s. 10, 28.10.1921. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c Thaddeus Martin: Stubby the Military Dog. Connecticut Military department, 12.04.2011. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ A Connecticut Hero: Sgt. Stubby. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Derek Richmond: From Mascot to Military, Stubby Left Pawprints on Hilltop and Beyond. Georgetown University, 4.11.2003. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Sergeant Stubby. Atlas Obscura. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Brave Beasts. Legermuseum, 18.07.2008. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Stubby. snopes.com, 11.11.2006. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Ann Bausum: Stubby the War Dog: The True Story of World War I's Bravest Dog. Washington D.C.: National Geographic Children's Books, 2014. ISBN 1-4263-1486-8. (ang.).
- ↑ Richard Glendinning, Sally Glendinning, Richard Amundsen: Stubby, Brave Soldier Dog. Champaign, Illinois: Garrard Pub. Co./Olympic Marketing Corp., 1978. ISBN 0-8116-4864-8. (ang.).
- ↑ Isabel George: The Most Decorated Dog In History: Sergeant Stubby. HarperCollins, 2012. (ang.).
- ↑ BBC Schools World War One. BBC. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Animation: Sergeant Stubby. BBC, 28.03.2014. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
- ↑ Monument honors courage, bravery of WWI war dog Sgt. Stubby. Las Vegas Review-Journal, 28.05.2018. [dostęp 2024-08-22]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ann Bausum: Sergeant Stubby: How a Stray Dog and His Best Friend Helped Win World War I and Stole the Heart of a Nation. David E. Sharpe (przedmowa). Washington, D.C.: National Geographic, 2014. ISBN 978-1426213106. (ang.).