Scorzoneroides

*Scorzoneroides*
	; Scorzoneroides autumnalis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	Scorzoneroides
	Nazwa systematyczna
	Scorzoneroides Moench; Methodus: 549 (1794)
	Typ nomenklatoryczny
	S. autumnalis (Linnaeus) Moench
Synonimy
	Deloderium Cass.; Hemilepis Kunze; Kalbfussia Sch.Bip.; Millina Cass.; Oporinia D.Don; Leontodon subg. Oporinia;
	Deloderium Cass.; Hemilepis Kunze; Kalbfussia Sch.Bip.; Millina Cass.; Oporinia D.Don; Leontodon subg. Oporinia;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Scorzoneroides Moench – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Tradycyjnie do początków XXI wieku gatunki tu zaliczane włączane były zwykle do rodzaju brodawnik Leontodon. Rodzaj obejmuje 22 gatunki. Występują one w basenie Morza Śródziemnego (południowa Europa, północna Afryka, południowo-zachodnia Azja), na wyspach Makaronezji oraz w pozostałej części Europy i w północnej Azji po Syberię. Jako introdukowane rośliny te rosną także na Dalekim Wschodzie oraz w Ameryce Północnej^[3]. W Polsce występują dwa gatunki – brodawnik jesienny S. autumnalis i brodawnik tatrzański S. pseudotaraxaci^[6]^[3].

Brodawnik jesienny S. autumnalis jest szeroko rozprzestrzenionym w strefie umiarkowanej na półkuli północnej chwastem trawników^[7].

Systematyka

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, podrodziny Cichorioideae, z plemienia Cichorieae i podplemienia Hypochaeridinae^[8]. W obrębie podplemienia sytuowany jest w pozycji bazalnej względem kladu obejmującego rodzaje: Helminthotheca, Picris, Leontodon i Hedypnois, z zajmującym bardziej bazalną pozycję względem całej tej grupy rodzajem Hypochaeris^[9], w innych badaniach rodzaj Hypochaeris wskazywany jest jako młodsza linia rozwojowa niż Scorzoneroides^[5].

Tradycyjnie gatunki tu zaliczane włączane były do rodzaju brodawnik Leontodon jako podrodzaj Oporinia, różniące się jednak istotnymi cechami od podrodzaju typowego Leontodon – liście i okrywy nie są pokryte włoskami rozgałęzionymi, rośliny różnią się chemicznie i liczbą chromosomów^[10]. Ostatecznie wyodrębnione zostały jako osobny rodzaj po publikacji analiz filogenetycznych z 2006, wskazujących na ich odrębną pozycję od podrodzaju typowego Leontodon, który okazał się bliżej spokrewniony m.in. z rodzajem goryczel Picris, niżeli z przedstawicielami rodzaju Scorzoneroides^[9]^[5]^[11].

Wykaz gatunków^[3]

Scorzoneroides atlantica (Ball) Holub
Scorzoneroides autumnalis (L.) Moench – brodawnik jesienny
Scorzoneroides carpetana (Lange) Greuter
Scorzoneroides cichoriacea (Ten.) Greuter
Scorzoneroides crocea (Haenke) Holub
Scorzoneroides duboisii (Sennen ex Widder) Greuter
Scorzoneroides garnironii (Emb. & Maire) Greuter & Talavera
Scorzoneroides helvetica (Mérat) Holub
Scorzoneroides hispidula (Delile) Greuter & Talavera
Scorzoneroides × hugueninii (Brügger) B.Bock
Scorzoneroides kralikii (Pomel) Greuter & Talavera
Scorzoneroides laciniata (Bertol.) Greuter
Scorzoneroides × lannesii (Rouy) B.Bock
Scorzoneroides microcephala (Boiss. ex DC.) Holub
Scorzoneroides montana (Lam.) Holub
Scorzoneroides muelleri (Sch.Bip.) Greuter & Talavera
Scorzoneroides nevadensis (Lange) Greuter
Scorzoneroides × nivatensis (Merino) Gallego
Scorzoneroides oraria (Maire) Greuter & Talavera
Scorzoneroides palisiae (Izuzq.) Greuter & Talavera
Scorzoneroides pseudotaraxaci (Schur) Holub – brodawnik tatrzański
Scorzoneroides pyrenaica (Gouan) Holub
Scorzoneroides rilaensis (Hayek) Holub
Scorzoneroides salzmannii (Sch.Bip.) Greuter & Talavera
Scorzoneroides simplex (Viv.) Greuter & Talavera

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-09-24] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-09-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Scorzoneroides Moench. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-24].
↑ Scorzoneroides Scopoli. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-09-24].
↑ ^a ^b ^c NorbertN. Kilian NorbertN., BirgitB. Gemeinholzer BirgitB., Hans WalterH.W. Lack Hans WalterH.W., Cichorieae, [w:] V.A.V.A. Funk i inni red., Systematics, evolution and biogeography of Compositae, Vienna: International Association for Plant Taxonomy, 2009 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 842, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Scorzoneroides Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-24].
↑ ^a ^b Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012.
↑ Scorzoneroides. [w:] Cichorieae Portal [on-line]. [dostęp 2022-09-24].
↑ Greuter W., Gutermann W. & Talavera S.. A preliminary conspectus of Scorzoneroides (Compositae, Cichorieae) with validation of the required new names. „Willdenowia”. 36, s. 689-692, 2006.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-09-24] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-09-24] (ang.).

[powo-3] Scorzoneroides Moench. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-24].

[ing-4] Scorzoneroides Scopoli. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-09-24].

[compos-5] NorbertN. Kilian NorbertN., BirgitB. Gemeinholzer BirgitB., Hans WalterH.W. Lack Hans WalterH.W., Cichorieae, [w:] V.A.V.A. Funk i inni red., Systematics, evolution and biogeography of Compositae, Vienna: International Association for Plant Taxonomy, 2009 .

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 842, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Scorzoneroides Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-24].

[neela-9] Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012.

[10] Scorzoneroides. [w:] Cichorieae Portal [on-line]. [dostęp 2022-09-24].

[11] Greuter W., Gutermann W. & Talavera S.. A preliminary conspectus of Scorzoneroides (Compositae, Cichorieae) with validation of the required new names. „Willdenowia”. 36, s. 689-692, 2006.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]