STS-51-F
| |
| Dane misji | |
| Indeks COSPAR |
1985-063A |
|---|---|
| Zaangażowani | |
| Oznaczenie kodowe |
STS-51-F |
| Pojazd | |
| Wahadłowiec | |
| Załoga | |
 Rząd z przodu L-P: England, Henize, Fullerton, Bridges. Z tyłu L-P: Musgrave, Acton, Bartoe | |
| Dowódca | |
| Start | |
| Miejsce startu | |
| Początek misji |
29 lipca 1985, 21:00:00 UTC |
| Orbita okołoziemska | |
| Apogeum |
320 km |
| Lądowanie | |
| Miejsce lądowania |
Edwards AFB, Pas startowy 23 |
| Lądowanie |
6 sierpnia 1985, 19:45:26 UTC |
| Czas trwania misji |
7 dni, 22 godz, 45 min, 26 sek |
| Przebyta odległość |
5 284 350 km[1] |
| Liczba okrążeń Ziemi |
127 |
| Program lotów wahadłowców | |
STS-51-F (ang. Space Transportation System) (Spacelab 2) – dziewiętnasta wyprawa w ramach programu lotów amerykańskich wahadłowców. W misji wziął udział wahadłowiec kosmiczny Challenger, był to ósmy lot tego wahadłowca. Był to jednocześnie pięćdziesiąty lot załogowy USA[2].
Załoga
[edytuj | edytuj kod]źródło dla sekcji: [2]
- C. Gordon Fullerton (2)*, dowódca (CDR)
- Roy D. Bridges, Jr. (1), pilot (PLT)
- F. „Story” Musgrave (2), specjalista misji 1 (MS1)
- Anthony England (1), specjalista misji 2 (MS3)
- Karl Henize (1), specjalista misji 3 (MS1)
- Loren W. Acton (1), specjalista ładunku 1 (PS1)
- John-David F. Bartoe (1), specjalista ładunku 2 (PS2)
Załoga rezerwowa
[edytuj | edytuj kod]- George W. Simon (0), specjalista ładunku 1
- Diane K. Prinz (0), specjalista ładunku 2
- *(liczba w nawiasie oznacza liczbę lotów odbytych przez każdego z astronautów)
Parametry misji
[edytuj | edytuj kod]źródło dla sekcji: [1]
- Masa:
- startowa orbitera: 114 590 kg
- lądującego orbitera: 98 307 kg
- ładunku: 15 603 kg
- Perygeum: 203 km
- Apogeum: 337 km
- Inklinacja: 49,5°
- Okres orbitalny: 89,9 min
Cel misji
[edytuj | edytuj kod]- źródło[2]
Prowadzenie obserwacji astronomicznych i astrofizycznych w laboratorium Spacelab-2. Większość jego oprzyrządowania naukowego służyła do obserwacji Słońca i wiatru słonecznego. Prowadzenie badań z dziedziny biomedycyny kosmicznej.
Przebieg misji
[edytuj | edytuj kod]Start
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza próba startu 12 lipca 1985 roku nie powiodła się, gdyż komputer wkrótce po zapłonie silników wyłączył je[3].
Ostatecznie start odbył się 29 lipca 1985 roku. Przez 5 minut i 45 sekund przebiegał prawidłowo. Po tym czasie został wyłączony jeden z trzech silników głównych – SSME. Gdyby wyłączenie nastąpiło 33 sekundy wcześniej, Challenger nie byłby w stanie osiągnąć trwałej orbity wokółziemskiej. Po skoku nad Atlantykiem musiałby lądować awaryjnie w Saragossie w Hiszpanii. Pozostałe silniki pracowały nadal i szansa na powodzenie misji rosła. By odciążyć prom, wyrzucono około 2000 kg z zapasu 11 000 kg materiałów pędnych dla silników OMS. Dodatkowy nieplanowany manewr tymi silnikami pochłonął dalsze 750 kg paliwa i utleniacza. Ostatecznie Challenger znalazł się na orbicie, lecz przebiegającej 71 km niżej (311–301 km), niż planowano. Nachylenie orbity wyniosło 49,5°. Jak się później okazało przyczyną kłopotów była nie awaria silnika SSME nr 1, a czujników temperatury w pompie turbinowej podającej ciekły wodór do komory spalania. Wadliwie działające czujniki sygnalizowały wzrost temperatury turbiny powyżej 1071 °C, co groziłoby jej uszkodzeniem, a w konsekwencji także całego pojazdu.
Misja
[edytuj | edytuj kod]Tymczasem rozpoczęto wysiłki, by uratować naukowy charakter misji. W związku z mniejszą wysokością orbity trzeba było zaktualizować program badań i przeprogramować komputery. Przesłano w tym celu na pokład wahadłowca rekordową w historii wypraw STS liczbę 12 932 instrukcji zmieniających programy komputerowe oraz zapełniono poleceniami dla załogi 140 m papieru dalekopisowego. Z kolei dane naukowe napływające ze Spacelaba 2 zostały zarejestrowane na około 430 km taśm magnetycznych. Za pomocą teleskopu słonecznego zarejestrowano w ciągu 16 godzin (pierwotnie planowano 50 godzin) planowane 12 000 obrazów Słońca o wysokiej rozdzielczości. Zebrano więcej informacji niż podczas trwających 171 dni obserwacji prowadzonych przez załogi stacji kosmicznej Skylab.
Z kolei teleskop sprzężony ze spektrografem dostarczył 4150 zdjęć metodą fotograficzną. Zebrano je w ciągu 20 okrążeń Ziemi. W ciągu poprzednich lat za pomocą rakiet sondażowych przeprowadzono podobne badania, lecz ich łączny czas obserwacji wyniósł zaledwie 16 minut.
Niestety, nie wszystkie doświadczenia i pomiary przebiegały pomyślnie. Część danych miała mniejszą dokładność, w związku z mniejszą wysokością orbity. Szereg przyrządów odmawiało posłuszeństwa – system pozycjonowania przyrządów astronomicznych IPS udało się uruchomić dopiero w ostatniej dobie – przedłużonej z siedmiu do ośmiu dni – wyprawy. Okazało się, że w programach komputerowych były błędy, które stopniowo wykrywano i korygowano.
Ostatecznie NASA i współpracujące z nią instytucje naukowe USA i innych krajów oceniły misję Spacelaba 2 wieńczącą ośmioletni okres przygotowań pozytywnie. W międzynarodowych badaniach Słońca, których częścią była misja Spacelaba 2 brały udział – wśród około 50 placówek na całym świecie – także Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego i Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, prowadząc badania porównawcze.
Lot STS-51-F zakończył się po 127 okrążeniach Ziemi lądowaniem w Kalifornii. Dla zmniejszenia prędkości w czasie powrotu na Ziemię Challenger zużył resztki materiałów pędnych. Powrót przez atmosferę odbywał się szerokimi zakosami, by zniwelować odchylenia płaszczyzny orbity od lądowiska, wynoszące około 1120 km.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Mark Wade: STS-51-F. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2017-07-23]. (ang.).
- ↑ a b c Tomáš Přibyl: Dzień, w którym nie wróciła COLUMBIA. Bielsko-Biała: Wydawnictwo >DEBIT<, 2003, s. 160. ISBN 83-7167-224-1.
- ↑ Andrzej Marks: Baza satelitarna Alfa. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1997, s. 90. ISBN 83-204-2203-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Wierzbowski. „Astronautyka”. 144 (2), s. 20–21, 1986. Wrocław: Ossolineum. ISSN 0004-623X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- podsumowanie misji STS-51-F na stronie NASA (ang.)
- Spaceflight mission report: STS-51F. [w:] Spacefacts [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. (ang.).