Resko

Resko
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	łobeski
Gmina	Resko
Prawa miejskie	1288
Burmistrz	Arkadiusz Czerwiński
Powierzchnia	4,49 km²
Wysokość	42 m n.p.m.
Populacja (2017–06–30); • liczba ludności; • gęstość	; 4263; 953,5 os./km²
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	72-315
Tablice rejestracyjne	ZLO
	Położenie na mapie Polski Resko
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Resko
	Położenie na mapie powiatu łobeskiego Resko
	Położenie na mapie gminy Resko Resko
	53°46′23″N 15°24′21″E/53,773056 15,405833
TERC (TERYT)	3218044
SIMC	0979580
	Urząd miejskiRynek 1; 72-315 Resko
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Resko (do 1945 r. niem. Regenwalde) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Resko. Ośrodek usługowy dla rolnictwa, drobny przemysł spożywczy i drzewny.

Według danych z 30 czerwca 2017, miasto miało 4263 mieszkańców^[2].

Położenie

Most nad Regą w Resku przy elektrowni wodnej

Resko położone jest w północno-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego w powiecie łobeskim nad Regą. Miasto usytuowane na Równinie Gryfickiej i Wysoczyźnie Łobeskiej. W latach 1818–1945 miasto administracyjnie należało do Powiatu Regenwalde, początkowo z siedzibą w Resku, a od roku 1860 z siedzibą w Łobzie^[3]. W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego. W latach 1999–2001 należało do powiatu gryfickiego, a od 2002 r. należy do powiatu łobeskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 r. powierzchnia miasta wynosi 4,49 km²^[4].

Resko leży przy drodze wojewódzkiej nr 152 (Płoty – Świdwin). Około 10 km od Reska przebiega droga ekspresowa S6 (trasa Szczecin – Gdańsk). W 2013 roku rozebrana została linia kolejowa nr. 420 Worowo – Wysoka Kamieńska na odcinku Worowo – Resko Północne wraz z infrastrukturą stacji Resko Północne.

Nazwa miasta

Pochodzenie nazwy miasta Reska nie jest do końca znane. Istnieje teza iż pochodzi ono od starosłowiańskiego słowa „reż” oznaczającego żyto. W zapiskach istnieje wzmianka iż w XIV w. miasto nazywało się tak jak przepływająca przez nie rzeka – Rega. W późniejszym okresie powstała niemiecka nazwa, używana do 1945 r., która brzmiała Regenwalde, co w wolnym tłumaczeniu oznacza Deszczowy Las.

Po zakończeniu II wojny światowej miasto przez pewien czas nosiło nazwę Reskogród^[5] oraz Ławiczka^[6]^[7]^[8]^[9]. Nazwę Resko wprowadzono rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 roku^[10].

Historia

W X-XI w. był to słowiański gród opolny z osadą^[11]. Około XII wieku na wzgórzu nad Regą stanął gród książąt pomorskich, a wkrótce potem rozwinęła się wokół niego osada handlowo-rzemieślnicza. Pierwsza nieudana próba nadania praw miejskich dla osady nastąpiła w roku 1255 i z tego roku też pochodzi pierwsza wzmianka o Resku. W tym czasie była ona własnością dwóch rodów: Borków (wywodzących się ze Strzemiela) i Vidantów. Brak zgodności między oboma rodzinami spowodował problemy z nadaniem lokacji. W latach 1260–1270 Jakub Borek, syn kasztelana kołobrzeskiego Borka z Łobza zabudował zamek nad Regą. Borko z Łobza wraz z synami Jakubem, Janem i Mikołajem lokowali Resko w 1280 roku na prawie magdeburskim^[12], jednak wg innych dokumentów źródłowych wynika, że dopiero w 1288 roku Resko otrzymało prawa miejskie, które zostały potwierdzone w 1295 roku^[13]. Około 1400 r. nastąpiła budowa kościoła mariackiego dla mieszkańców miasta, a w następnych latach mury obronne. W 1441 r. książę pomorski Eryk I przekazał resztę miasta rodowi von Borcke. Na długie lata, aż do 1808 r. Resko stało się prywatnym miastem rodziny Borcke. Podstawą rozwoju miasta było rolnictwo i częściowo rzemiosło (kowalstwo, młynarstwo i krawiectwo). W 1630 r. wojska cesarskie spaliły i zniszczyły miasto, a od 1648 r. Resko na mocy pokoju westfalskiego przeszło pod władanie Brandenburgii. Kres miastu przyniósł 1714 r., kiedy to w ogromnym pożarze spaleniu uległa większość miasta. Ocalało jedynie 11 domów i kościół. Kolejne działania wojenne w latach 1756–1763 również zniszczyły Resko, a miasto przez kilkanaście następnych lat było okupowane przez żołnierzy rosyjskich. W 1834 r. władze miejskie podjęły decyzję o rozbiórce murów obronnych Reska. Ponad 10 lat później, w 1842 r. Carl Sprengel zakłada w mieście Akademię Rolniczą, Fabrykę Maszyn Rolniczych i powstaje również młyn parowy i gorzelnia. W 1892 r. powstała stacja kolejowa na wąskotorowej linii Wyszogóra – Kołobrzeg. W kolejnych latach Resko uzyskało połączenia kolejowe z kolejnymi miastami: w 1905 r. z Łobzem, a w 1909 r. ze Świdwinem. W latach 1939–1945 w mieście działała tajna organizacja Polska Armia Powstania, która stworzyła silny oddział partyzancki i zbierała tajne informacje wojskowe^[11].

W 1945 r. miasto zostało zajęte przez oddziały 3 armii uderzeniowej I Frontu Białoruskiego (ku czci żołnierzy zdobywających Resko po wojnie w Alei Wojska Polskiego postawiono Pomnik Wyzwolenia)^[14], a następnie przekazane Polsce. Zniszczenia wojenne w centrum miasta sięgały 60%^[15]. Nastąpiła odbudowa i rozbudowa miasta, powstały nowe budynki użyteczności publicznej.

W 1968 r. z miasta został wydzielony obszar o powierzchni 384 ha z miejscowością Policko^[16].

W roku 1971 urodził się tutaj Bartosz Arłukowicz.

Zabytki

Sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej w Resku

W Resku pomimo znaczących zniszczeń wojennych zachowało się kilka zabytków. Należą do nich:

Kościół gotycki pochodzący z XIV-XV w., obecnie Sanktuarium Matki Boskiej Reskiej,
Ratusz – pochodzi z 1841 r. wybudowany jest w stylu klasycystycznym, rozbudowany w XX w. Cechuje go skromna sylwetka i niewielka wieżyczka z zegarem i kurantem,
Obelisk Karola Sprengla z 1881 r.,
Zabytkowa elektrownia wodna na rzece Redze,
Budynek Sądu Powiatowego pochodzący z 1900 r., mieszczący obecnie pocztę,
Gmach szkoły,
Pomnik Żołnierzy Polskich,
Zabytkowy Park Miejski, pomnikowe dęby, daglezje i lipy^[17],
ruiny zamku z (XIV-XV w.) – pierwszy drewniany zamek zbudowano w latach 1260–1270. Pierwsza wzmianka o zamku w dokumencie wydanym z okazji podziału księstwa na dzielnice pojawiała się w 1295 roku. Wiadomo, że zamek był podzielony i jego właścicielami były rody Borków i Vidantów. W 1365 roku Vidanci sprzedali swoją część księciu pomorskiemu Bogusławowi V. Przypuszcza się, że w tym czasie nastąpiła przebudowa zamku na obiekt w pełni murowany. W 1447 roku zamek w całości powrócił do Borków. Największe jednak zniszczenia przyniosła wojna 7-letnia (1756–1763) i przechodzące przez nie wojska rosyjskie. Prawdopodobnie wówczas uległ również zniszczeniu zamek Borków. Na jego miejscu powstał w 1774 roku nowożytny dwór. Około roku 1826, gdy wygasł ród Borków, wzgórze zamkowe i dobra ziemskie przejęła rodzina von Bülow. Zapewne wtedy rozebrano ryglowy dwór Borków, a wzgórze i otaczający go teren zalesiono, tworząc zaczątek parku^[13].
Cmentarz żydowski w Resku.

Demografia

Według danych^[18] z 30 czerwca 2007 r., miasto miało 4415 mieszkańców.

Rok	Liczba ludności
1815	1190
1850	2400
1880	3200
1900	3400
1925	4020
1939	5014
1960	3415^[19]
1983	4137
1995	4749
2000	4585
2005	4410

Piramida wieku mieszkańców Reska w 2014 roku^[20].

Klimat

W Resku znajduje się stacja hydrologiczno-meteorologiczna.

Średnie wartości temperatur i opadów w Resku^[21]
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Czer	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Rocznie
Śr. wysoka temperatura [°C]	6	7	14	21	26	29	29	29	25	20	12	9	18
Śr. niska temperatura [°C]	-14	-13	-9	-4	0	3	6	5	1	-1	-5	-11	-3
Opady [mm]	47	36	39	42	50	68	89	88	76	64	58	54	711

Administracja

Urząd Gminy i Miasta w Resku przed remontem

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Reska wybierają do swojej rady miejskiej 8 radnych (8 z 15)^[22]. Pozostałych 7 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Resko. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest ratusz przy Rynku.

Burmistrzowie Reska:

Jan Olszewski (2002–2006)^[23]
Arkadiusz Czerwiński (od 2006)

Mieszkańcy Reska wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Świadkowie Jehowy:
- zbór Resko (Sala Królestwa ul. Henryka Sucharskiego 35)^[24].

Ludzie związani z Reskiem‎ ‎

Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Reskiem‎.

Przypisy

↑ Mapa wysokości i głębokości [1].
↑ ^a ^b Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Stan i struktura ludności. Ludność stan w dniu 30 VI 2017: Tab. 09 Ludność według płci i miast – zachodniopomorskie [online] [dostęp 2018-02-04] .
↑ Regenwalde [2].
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
↑ Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.
↑ Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196.
↑ Krótka historia powiatu łobeskiego. powiatlobeski.pl. [dostęp 2010-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 września 2013)]. (ang.).
↑ Ludwik Cwynar. 60 lat temu. „Prowincjonalny Okazjonalnik Literacki „Łabuź””. 52/2005, marzec 2005.
↑ Ze starej książki dochodzenie. „Miesięcznik „Łobeziak””. 98, luty 2000.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85, s. 1).
↑ ^a ^b CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 230-231, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
↑ Łukasz Michalski, Średniowieczne posiadłości Borków w ziemi sławieńskiej i białogardzkiej w kontekście udziału rodu w życiu politycznym, w: Historia i kultura ziemi sławieńskiej t. IV, Sławno 2005, s. 149.
↑ ^a ^b http://wkz.bip.alfatv.pl/pliki/wkz/File/ZWK%202018%20small.pdf
↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 709
↑ Wirtualny sztetl [3].
↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 października 1968 r. (Dz.U. z 1968 r. nr 42, poz. 297).
↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 108, ISBN 978-83-7495-133-3 .
↑ LucynaL. Nowak LucynaL., JoannaJ. Stańczyk JoannaJ., AgnieszkaA. Znajewska AgnieszkaA., Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2007 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006, ISSN 1734-6118 (pol.).
↑ Władysław Nowotniak: Gryfice i okolica – Wycieczki po mieście i okolicy. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1962, s. 48.
↑ Resko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Historia pogody dla Reska, dane uśrednione z 38 lat. Weatherbase.com. [dostęp 2007-10-24]. (ang.).
↑ Rada Miejska w Resku. Państwowa Komisja Wyborcza, 2006. [dostęp 2009-09-30]. (pol.).
↑ I tura wyborów burmistrza gminy Resko. Państwowa Komisja Wyborcza, 2002. [dostęp 2009-09-30]. (pol.).
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-15] .

Linki zewnętrzne

Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Resku
Regenwalde (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 589 .

[1] Mapa wysokości i głębokości [1].

[demografia2017-2] Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Stan i struktura ludności. Ludność stan w dniu 30 VI 2017: Tab. 09 Ludność według płci i miast – zachodniopomorskie [online] [dostęp 2018-02-04] .

[3] Regenwalde [2].

[4] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.

[5] Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.

[6] Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196.

[7] Krótka historia powiatu łobeskiego. powiatlobeski.pl. [dostęp 2010-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 września 2013)]. (ang.).

[8] Ludwik Cwynar. 60 lat temu. „Prowincjonalny Okazjonalnik Literacki „Łabuź””. 52/2005, marzec 2005.

[9] Ze starej książki dochodzenie. „Miesięcznik „Łobeziak””. 98, luty 2000.

[10] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85, s. 1).

[pomorze-11] CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 230-231, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .

[12] Łukasz Michalski, Średniowieczne posiadłości Borków w ziemi sławieńskiej i białogardzkiej w kontekście udziału rodu w życiu politycznym, w: Historia i kultura ziemi sławieńskiej t. IV, Sławno 2005, s. 149.

[autonazwa1-13] ttp://wkz.bip.alfatv.pl/pliki/wkz/File/ZWK%202018%20small.pdf

[14] Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 709

[15] Wirtualny sztetl [3].

[16] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 października 1968 r. (Dz.U. z 1968 r. nr 42, poz. 297).

[pomorze2-17] PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 108, ISBN 978-83-7495-133-3 .

[18] LucynaL. Nowak LucynaL., JoannaJ. Stańczyk JoannaJ., AgnieszkaA. Znajewska AgnieszkaA., Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2007 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006, ISSN 1734-6118 (pol.).

[19] Władysław Nowotniak: Gryfice i okolica – Wycieczki po mieście i okolicy. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1962, s. 48.

[populacja2016-20] Resko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[temp_Resko-21] Historia pogody dla Reska, dane uśrednione z 38 lat. Weatherbase.com. [dostęp 2007-10-24]. (ang.).

[22] Rada Miejska w Resku. Państwowa Komisja Wyborcza, 2006. [dostęp 2009-09-30]. (pol.).

[23] I tura wyborów burmistrza gminy Resko. Państwowa Komisja Wyborcza, 2002. [dostęp 2009-09-30]. (pol.).

[24] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-15] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

Miasta na prawach powiatu	Koszalin Szczecin Świnoujście
Miasta powiatowe	Białogard Choszczno Drawsko Pomorskie Goleniów Gryfice Gryfino Kamień Pomorski Kołobrzeg Łobez Myślibórz Police Pyrzyce Sławno Stargard Szczecinek Świdwin Wałcz
Miasta gminne	Barlinek Barwice Biały Bór Bobolice Borne Sulinowo Cedynia Chociwel Chojna Czaplinek Człopa Darłowo Dębno Dobra Dobrzany Drawno Dziwnów Golczewo Gościno Ińsko Kalisz Pomorski Karlino Lipiany Maszewo Mielno Mieszkowice Międzyzdroje Mirosławiec Moryń Nowe Warpno Nowogard Pełczyce Płoty Polanów Połczyn-Zdrój Recz Resko Sianów Stepnica Suchań Trzcińsko-Zdrój Trzebiatów Tuczno Tychowo Węgorzyno Wolin Złocieniec

Siedziba gminy	Resko
Wsie	Dorowo Gardzin Godziszewo Iglice Komorowo Lubień Dolny Luboradz Łabuń Mały Łabuń Wielki Łosośnica Ługowina Piaski Prusim Sienno Siwkowice Sosnowo Stara Dobrzyca Taczały
Kolonie	Łosośniczka Mokronos Sąpólko Sosnówko Trzaski
Osady	Bezmoście Krosino Lubień Górny Łagiewniki Miłogoszcz Mołstowo Naćmierz Porąbka Potuliny Przemysław Słowikowo Smólsko Starogard Żerzyno
Przysiółki	Policko Świekotki
Integralne części wsi	Gozdno Orzeszkowo Stołążek Święciechowo

Miasta	Dobra Łobez Resko Węgorzyno
Gminy miejsko-wiejskie	Dobra Łobez Resko Węgorzyno
Gminy wiejskie	Radowo Małe

Przynależność wojewódzka	woj. szczecińskie
Miasta	Łobez Płoty (do 1957 →) Resko (Ławiczka) Węgorzyno
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bełczna (do 1954) Łobez (od 1973) Płoty (do 1954) Przytoń (Klauszewo) (do 1954) Radowo Małe (Radówko Małe) Resko (Ławiczka) Rogowo (do 1954) Starogard (Starogrodek) (do 1954) Węgorzyno (od 1973) Wicimice (do 1954) Winniki (Jaźwiny) (do 1954) Zajezierze (Czarnowo) (do 1954) Żerzyno (Orłowo) (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bełczna (1954–71) Lubień Dolny (1954–57) Łabuń Wielki (1954–57) Łobez (1959–72) Łosośnica (1954–71) Mechowo (1954–57 →) Modlimowo (1954–57 →) Mołdawin (1954–59) Płoty (1954–57 →) Przytoń (1954–68) Radowo Małe (1954–72) Rekowo (1954–59) Resko (1958–72) Rogowo (1954–72) Runowo (1954–71) Sielsko (1954–72) Starogard (1954–72) Węgorzyno (1969–72) Wicimice (1954–57 →) Winniki (1954–68) Wysiedle (1954–59) Zajezierze (1954–57)