Paszport

Paszport – dokument tożsamości wydany przez uprawniony organ państwa, uprawniający do przekraczania granic państwowych (niektóre państwa mogą wymagać dodatkowo wiz wjazdowych).

W technice paszport to dokument wystawiany dla urządzeń wymagających szczególnego nadzoru podczas eksploatacji – np. zbiorników ciśnieniowych kontrolowanych przez uprawnione firmy i urzędy dozoru technicznego, aby zapobiec ich rozerwaniu. Firmy zapisują w paszporcie wykonane próby mające na celu jak najwcześniejsze wykrycie ewentualnych uszkodzeń, a urzędy dozoru technicznego – dopuszczenia do eksploatacji tak wypróbowanego urządzenia na kolejne okresy.

W rolnictwie paszport to dokument zwierzęcia wykazujący jego historię od narodzin do ewentualnego uboju.

Historia

Paszport Imperium Osmańskiego z 1900, uprawniający do przekroczenia granicy Imperium Rosyjskiego

Pierwsze paszporty wprowadzili Rzymianie^[1]. Dla bezpieczeństwa oraz bezpiecznego przepływu towarów wystawiali oni zaświadczenie bezpiecznego przejazdu, które należało okazać władzom kraju, w którym się przebywało. Zawierało ono ostrzeżenie dla urzędników, którzy nie honorowaliby tego zaświadczenia^[a]^[2].

Przez wiele wieków w większości krajów nie istniał obowiązek posiadania paszportu jako dokumentu potrzebnego do podróży zagranicznej, od przełomu XVIII i XIX wieku wyjątkiem były Imperium Rosyjskie oraz Imperium Osmańskie. Pierwsze współczesne uregulowania prawne i dokumenty do podróży zagranicznych zaczęto wprowadzać dopiero w XIX wieku. Pierwsze powszechne paszporty i obowiązek posiadania ich do przekraczania granic wprowadzono we Francji (1867), Imperium brytyjskim (1873), Królestwie Włoch (1873) oraz USA (1889)^[3]. W następstwie I wojny światowej znacznie zaostrzono prawo paszportowo-celne w Europie.

Po II wojnie światowej w krajach tzw. bloku sowieckiego wydawanie pozwoleń na wyjazdy zagraniczne i paszportów stało się bardzo ograniczone. Dzięki przemianom politycznym po 1989 oraz rozszerzeniu się Strefy Schengen, paszporty nie są już niezbędne do podróży pomiędzy większością krajów Europy.

Przykładowe okładki paszportów

Paszporty w Polsce

Osobny artykuł: Paszporty w Polsce.

Zobacz też

Uwagi

↑ Z Listu 45 Pliniusza Młodszego do cesarza Trajana dowiadujemy się o problemie korzystania z paszportów, których okres ważności upłynął. W odpowiedzi cesarz zabrania posługiwania się takimi egzemplarzami i wysyła namiestnikowi nowe egzemplarze dokumentów. Były to tzw. diploma, dwie drewniane tabliczki pokryte woskiem z imieniem cesarza, dane uprawnionego, potwierdzenie praw do korzystania z infrastruktury oraz termin ważności paszportu (Korespondencja Pliniusza Młodszego z cesarzem Trajanem – Tekst i tłumaczenie. Wydawnictwo KUL, 2017, Komentarz s. 211).

Przypisy

↑ Simply... The History Of Borders. New Internationalist, 1991-09-05. [dostęp 2022-08-30]. (ang.).
↑ BeataB. Wojtkowska BeataB., MagdaM. Jaranowska MagdaM., Dawne cywilizacje, Warszawa: Wydawnictwo SBM, 2008, ISBN 978-83-612-8082-8, OCLC 751052138 .
↑ Marta Grzywacz. Jak Europa zaczęła zwiedzać. „Ale Historia”. 32/2014 (134), s. 12−13, 2014-08-11. Agora Sa.

Bibliografia

Ustawa z dnia 27 stycznia 2022 r. o dokumentach paszportowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1063)

Linki zewnętrzne

passportindex.org. Passport Index. [dostęp 2019-01-05].

[2] Z Listu 45 Pliniusza Młodszego do cesarza Trajana dowiadujemy się o problemie korzystania z paszportów, których okres ważności upłynął. W odpowiedzi cesarz zabrania posługiwania się takimi egzemplarzami i wysyła namiestnikowi nowe egzemplarze dokumentów. Były to tzw. diploma, dwie drewniane tabliczki pokryte woskiem z imieniem cesarza, dane uprawnionego, potwierdzenie praw do korzystania z infrastruktury oraz termin ważności paszportu (Korespondencja Pliniusza Młodszego z cesarzem Trajanem – Tekst i tłumaczenie. Wydawnictwo KUL, 2017, Komentarz s. 211).

[1] Simply... The History Of Borders. New Internationalist, 1991-09-05. [dostęp 2022-08-30]. (ang.).

[3] BeataB. Wojtkowska BeataB., MagdaM. Jaranowska MagdaM., Dawne cywilizacje, Warszawa: Wydawnictwo SBM, 2008, ISBN 978-83-612-8082-8, OCLC 751052138 .

[ah1108-4] Marta Grzywacz. Jak Europa zaczęła zwiedzać. „Ale Historia”. 32/2014 (134), s. 12−13, 2014-08-11. Agora Sa.

[1]

[a]

[2]

[3]