Orzeł Haasta
| Hieraaetus moorei[1] | |||
| (Haast, 1872) | |||
 Orzeł Haasta atakuje moa | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
orzeł Haasta | ||
| Synonimy | |||
| |||
Orzeł Haasta[2] (Hieraaetus moorei) − gatunek dużego, wymarłego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący niegdyś Nową Zelandię.
Cechy gatunku
[edytuj | edytuj kod]Najcięższy znany orzeł, jaki kiedykolwiek występował na Ziemi. Charakteryzował się potężnymi szponami, wąską czaszką i stosunkowo krótkimi skrzydłami, co sugeruje, że był to ptak leśny. Samice były cięższe od samców.
Wymiary średnie
[edytuj | edytuj kod]- długość ciała: do 130 cm
- rozpiętość skrzydeł – maksymalnie do 260 cm
- masa
- samce ok. 10 kg
- samice ok. 13 kg
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Nie odnaleziono jak dotąd szczątków gniazd, jaj czy piskląt orła Haasta, jednak przypuszcza się, że sposób rozmnażania nie odbiegał zbytnio od innych dużych jastrzębiowatych.
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Ich ofiarami padały głównie duże nielotne ptaki, m.in. moa[3][4]. Z analizy szkieletów moa wynika, że orły chwytały ofiary w okolicy miednicy, a następnie zabijały jednym uderzeniem szponów drugiej nogi w głowę lub szyję[3]. Żywiły się też być może niedużymi nielotnymi grzywienkami nowozelandzkimi (Euryanas finschi), co sugerują duże skupiska ich kości odkryte w XIX w.[5] oraz prawdopodobnie padliną[potrzebny przypis]. Przypuszczalnie, gdy zaczęło brakować wielkich ptaków, polował na przybyłych do Nowej Zelandii Maorysów[6][7].
Wymarcie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek wymarł około roku 1400, choć niektórzy twierdzą, że widywano go również w XIX wieku. Prawdopodobną przyczyną wymarcia było wytępienie wielkich nielotnych ptaków (w tym przedstawicieli rodziny moa), głównego składnika pożywienia orła Haasta, oraz bezpośrednie polowania. Współcześnie najbliższym krewnym orła Haasta jest orzełek włochaty (Hieraaetus pennatus), z którym miał wspólnego przodka około milion lat temu, a nie, jak wcześniej sądzono, orzeł australijski (Aquila audax).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J. Boyd III: Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-06]. (ang.).
- ↑ J. Polit: Nie ma już moa: ptaki, pamięć historyczna i największa tajemnica Nowej Zelandii. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2021, s. 32. ISBN 978-83-66304-87-1. (pol.).
- ↑ a b Michael Bunce i inni, Ancient DNA Provides New Insights into the Evolutionary History of New Zealand's Extinct Giant Eagle, „PLoS Biology”, 3 (1), 2005, e9, DOI: 10.1371/journal.pbio.0030009, PMID: 15660162, PMCID: PMC539324 [dostęp 2021-04-13] (ang.).
- ↑ Haast's eagle [online], BBC [dostęp 2021-04-13] (ang.).
- ↑ Julian P. Hume, Michael Walters, Extinct Birds, A&C Black, 2012, s. 47–48, ISBN 978-1-4081-5861-6.
- ↑ Paul Rodgers, Maori legend of man-eating bird is true [online], Independent, 14 września 2009 [dostęp 2021-04-13] (ang.).
- ↑ Dan Nosowitz: These Massive Extinct Eagles Could Have Carried Off That Toddler's Dad. PopSci.com, 2012-12-19. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Pouakai (ang.)