Nothofagus alpina

*Nothofagus alpina*
	; Liście gatunku, widoczne także owoce
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	bukanowate
Rodzaj	bukan
Gatunek	Nothofagus alpina
	Nazwa systematyczna
	Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst.; Bidr. Egefam. 24 1872
Synonimy
	Fagus alpina Poepp. & Endl.; Fagus nervosa Phil.; Fagus procera Poepp. & Endl. (nom. illeg.); Nothofagus nervosa (Phil.) Krasser; Nothofagus procera Oerst.;
	Fagus alpina Poepp. & Endl.; Fagus nervosa Phil.; Fagus procera Poepp. & Endl. (nom. illeg.); Nothofagus nervosa (Phil.) Krasser; Nothofagus procera Oerst.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst. – gatunek rośliny z rodziny bukanowatych (Nothofagaceae). Występuje naturalnie w południowych częściach Chile i Argentyny^[5]^[6].

Morfologia

Pokrój: Zrzucające liście drzewo dorastające do 25 m wysokości i 15 m szerokości^[6]^[7]. Pokrój jest stożkowy i szeroki^[8]. Kora jest spękana, ma ciemnoszarą barwę^[6]. Pędy są mocne, długo owłosione przez cały rok i mają zieloną barwę. Pąki są relatywnie duże – dorastają do 1 cm długości^[9].
Liście: Ulistnienie jest naprzemianległe^[8]^[10]. Liście są pojedyncze^[10]. Blaszka liściowa ma owalny kształt. Mierzy 5–7 cm długości oraz 3,5–5,5 cm szerokości, jest tępo ząbkowana na brzegu, ma nasadę od zaokrąglonej do uciętej i tępy wierzchołek. Młode liście są brązowe, latem ich górna powierzchnia jest brązowozielona, natomiast od spodu są blade i nieco owłosione przy narwach, jesienią przebarwiają się na kolor od jasnozłocistego do lekko czerwonawego. Liście są wyraźnie unerwione – mają 14–18 par żyłek. Ogonek liściowy jest nagi i ma 8 mm długości^[6]^[8]^[9].
Kwiaty: Są jednopłciowe, mają zielonkawą barwę i dorastają do 5–6 mm średnicy. Kwiaty męskie są zebrane po 3 w kwiatostany^[6].
Owoce: Orzechy o brązowej barwie, osadzone są po 3 w kupulach mierzących 10 mm długości. Kupule powstają ze zrośnięcia czterech liści przykwiatowych^[6]^[10].
Gatunki podobne: Roślina jest podobna do gatunku N. betuloides, który jednak ma nieco inne liście, a także różni się gęstszą koroną drzewa^[10].

Biologia i ekologia

Rośnie w lasach zrzucających liście. Występuje na wysokości od 500 do 1000 m n.p.m.^[6] Kwiaty zapylane są przez owady^[8]. Charakteryzuje się szybkim wzrostem. Jest mrozoodporny – znosi spadki temperatury do -15 °C. Najlepiej rośnie na stanowiskach w pełnym nasłonecznieniu^[7].

Zastosowanie

Gatunek jest uprawiany komercyjnie w wielu państwach półkuli północnej ze względu na dobre jakościowo drewno^[8]^[10].

Ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii LC – gatunków najmniejszej troski^[11].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst.. The Plant List. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).
↑ Nothofagus alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Discover Life: Point Map of Nothofagus alpina. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Nothofagus alpina. Plantes & botanique. [dostęp 2017-03-03]. (fr.).
↑ ^a ^b Ch. Brickell: The Royal Horticultural Society. Gardeners' Encyclopedia of Plants and Flowers. London: Dorling Kindersley Limited, 1994, s. 41. ISBN 978-0-7513-0147-2. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e T. Russell, C. Cutler & M. Walters: Ilustrowana encyklopedia – Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 148. ISBN 97883-242-0842-5. (pol.).
↑ ^a ^b O. Johnson, D. More: Przewodnik Collinsa. Drzewa. 1600 gatunków i odmian drzew rosnących w Europie. Multico Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 200. ISBN 978-83-7073-643-9. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e T. Russell: Arbres du monde. Larousse, 2013, s. 157. ISBN 978-2-03-587199-2. (fr.).
↑ M.M. Barstow M.M., Nothofagus alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-02-21] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-03] (ang.).

[tpl-3] Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst.. The Plant List. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).

[iucn-4] Nothofagus alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[eol-5] Discover Life: Point Map of Nothofagus alpina. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).

[peb-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Nothofagus alpina. Plantes & botanique. [dostęp 2017-03-03]. (fr.).

[brickell-7] Ch. Brickell: The Royal Horticultural Society. Gardeners' Encyclopedia of Plants and Flowers. London: Dorling Kindersley Limited, 1994, s. 41. ISBN 978-0-7513-0147-2. (ang.).

[drzewaswiata-8] T. Russell, C. Cutler & M. Walters: Ilustrowana encyklopedia – Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 148. ISBN 97883-242-0842-5. (pol.).

[collins-9] O. Johnson, D. More: Przewodnik Collinsa. Drzewa. 1600 gatunków i odmian drzew rosnących w Europie. Multico Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 200. ISBN 978-83-7073-643-9. (pol.).

[arbresmonde-10] T. Russell: Arbres du monde. Larousse, 2013, s. 157. ISBN 978-2-03-587199-2. (fr.).

[11] M.M. Barstow M.M., Nothofagus alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-02-21] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]