[go: up one dir, main page]
Przejdź do zawartości

Nibylis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nibylis
Lycalopex
Burmeister, 1854[1]
Ilustracja
Nibylis andyjski (L. culpaeus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Rząd

drapieżne

Podrząd

psokształtne

Infrarząd

Canoidea

Rodzina

psowate

Rodzaj

nibylis

Typ nomenklatoryczny

Canis magellanicus J.E. Gray, 1847 (= Canis culpaeus Molina, 1782)

Synonimy
Gatunki

9 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Nibylis[10] (Lycalopex) – rodzaj ssaków drapieżnych z rodziny psowatych (Canidae).

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[11][12][13].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 48–89 cm, samców 44,5–92,5, długość ogona 11,5–49,3 cm; masa ciała samic 1,8–10 kg, samców 1,9–13,8 kg[12][14].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1854 roku niemiecki przyrodnik Hermann Burmeister w publikacji własnego autorstwa dotyczącej systematyki brazylijskich zwierząt[1]. Burmeister wymienił dwa gatunki – Canis azarae[d] Wied-Neuwied, 1824 i Canis vetulus Lund, 1842 – nie wskazując gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1914 roku angielski zoolog Oldfield Thomas na typ nomenklatoryczny wyznaczył Canis vetulus Lund, 1842[15].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Procyon: gr. προ pro ‘przed’; κυων kuōn, κυνος kunos ‘pies’[16]. Gatunek typowy: Fisher wymienił trzy gatunki – Procyon annulatus G. Fischer, 1814 (= Ursus lotor Linnaeus, 1758), Procyon concolor G. Fischer, 1814 (= Viverra cancrivora Brongniart, 1792) i Procyon gymnocercus G. Fisher, 1814 – nie wskazując gatunku typowego.
  • Vulpes: łac. vulpes, vulpis ‘lis’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vulpes fulvipes W. Martin, 1837.
  • Lycalopex: gr. λύκος lýkos ‘wilk’; αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos ‘lis’[18].
  • Pseudalopex (Pseudolopex): gr. ψευδος pseudos ‘fałszywy’; αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos ‘lis’[19]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Canis magellanicus J.E. Gray, 1847 (= Canis culpaeus G.I. Molina, 1782)[15].
  • Pseudolycos: gr. ψευδος pseudos ‘fałszywy’[20]; λυκος lukos ‘wilk’[21]. Gatunek typowy: Philippi nie podał gatunku typowego.
  • Eunothocyon: gr. ευ eu ‘ładny, piękny, typowy’[22]; rodzaj †Nothocyon Matthew, 1899. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Canis sladeni O. Thomas, 1904 (= Canis vetulus Lund, 1842).
  • Angusticeps: łac. angustus ‘wąski, mały’[23]; -ceps ‘-głowy’, od caput, capitis ‘głowa’[24]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Canis reissii[e] Hilzheimer, 1906.
  • Viverriceps: rodzaj Viverra Linnaeus, 1758 (wiwera); -ceps ‘-głowy’, od caput, capitis ‘głowa’[24]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Canis reissii[e] Hilzheimer, 1906.
  • Microcyon: gr. μικρος mikros ‘mały’[25]; κυων kuōn, κυνος kunos ‘pies’[26]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Speothos riveti Trouessart, 1906 (= Canis culpaeus Molina, 1782).

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące żyjące współcześnie gatunki[27][14][11]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[10] Podgatunki[12][11][14] Rozmieszczenie geograficzne[12][11][14] Podstawowe wymiary[12][14][f] Status
IUCN[28]
Lycalopex vetulus (Lund, 1842) nibylis siwy gatunek monotypowy siedliska cerrado na środkowym obszarze płaskowyżu, Brazylia DC: 49–71 cm
DO: 25–38 cm
MC: 2,5–4 kg 		 NT 
Lycalopex fulvipes (W. Martin, 1837) nibylis Darwina gatunek monotypowy lasy wyspy Chiloé i przybrzeżne góry (Park Narodowy Nahuelbuta i Cordillera de Oncol), Chile DC: 48–59 cm
DO: 19,5–25 cm
MC: 1,8–3,9 kg 		 EN 
Lycalopex culpaeus (G.I. Molina, 1782) nibylis andyjski 6 podgatunków wzdłuż Andów i obszarów pagórkowatych od południowej Kolumbii (Uariño), Ekwadoru, Peru, Boliwii, Chile i Argentyny (w tym Sierra de Córdoba) na południe do Ziemi Ognistej DC: 44–92 cm
DO: 30–49 cm
MC: 3,4–13,8 kg 		 LC 
Lycalopex griseus (J.E. Gray, 1837) nibylis argentyński gatunek monotypowy po obu stronach Andów w południowym Peru, Chile i Argentynie; introdukowany do Ziemi Ognistej DC: 50–66 cm
DO: 11,5–35 cm
MC: 2,5–5 kg 		 LC 
Lycalopex gymnocercus (G. Fischer, 1814) nibylis pampasowy gatunek monotypowy łąki pampasowe we wschodniej Boliwii, Paragwaju, południowo-wschodniej Brazylii, Urugwaju oraz północnej i środkowej Argentynie DC: 50–74 cm
DO: 25–41 cm
MC: 3–8 kg 		 LC 
Lycalopex sechurae (O. Thomas, 1900) nibylis drobnozębny gatunek monotypowy strefy przybrzeżne południowo-zachodniego Ekwadoru i północno-zachodniego Peru (3–12° S) DC: 50–78 cm
DO: 27–34 cm
MC: 2,6–4,2 kg 		 NT 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia,  EN  – gatunek zagrożony.

Opisano również gatunki wymarłe:

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nie Procyon Storr, 1780.
  2. ↑ Nie Vulpes Frisch, 1775.
  3. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Pseudalopex Burmeister, 1856
  4. ↑ Podgatunek Cerdocyon thous.
  5. ↑ a b Podgatunek C. culpaeus.
  6. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b H. Burmeister: Systematische Uebersicht der Thiere Brasiliens: welche während einer Reise durch die Provinzen von Rio de Janeiro und Minas geraës gesammlt oder beobachtet Wurden. T. 1. Berlin: G. Reimer, 1854, s. 95. (niem.).
  2. ↑ G. Fischer: Zoognosia tabulis synopticis illustrata: in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Typis Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xi, 178. (łac.).
  3. ↑ W. Martin. Observations upon a New Fox from Mr. Darwin’s Collection (Vulpes fulvipes). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 11, 1837. (ang.). 
  4. ↑ H. Burmeister: Erlauterungen zur fauna Brasiliens: enthaltend Abbildungen und ausfuhrliche Beschreibungen neuer oder ungenugend bekannter Thier-Arten. Berlin: Georg Reimer, 1856, s. 24, 44. (niem.).
  5. ↑ a b R.A. Philippi. Einige neue Chilenische Canis-Arten. „Archiv für Naturgeschicthe”. 69, s. 157, 1903. (niem.). 
  6. ↑ J. A. Allen: Reports of the Princeton University Expeditions to Patagonia, 1896-1899. Wyd. 1. Cz. 3. Princeton: The University, 1905, s. 152. (ang.).
  7. ↑ Hilzheimer 1906 ↓, s. 114.
  8. ↑ Hilzheimer 1906 ↓, s. 116.
  9. ↑ É. L. Trouessart. Sur une espèce nouvelle du genre Icticyon (Speothos), provenant de l'Equateur. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l'Académie des Sciences”. 143, s. 1186, 1906. (fr.). 
  10. ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 149. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 430. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  12. ↑ a b c d e C. Sillero-Zubiri: Family Canidae (Dogs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 429–432. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  13. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Lycalopex. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-18]. (ang.).
  14. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 666–667. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  15. ↑ a b O. Thomas. On various South-American mammals. „The Annals and magazine of natural history”. Eight series. 13 (75), s. 352, 1914. (ang.). 
  16. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 568.
  17. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 708.
  18. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 388.
  19. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 588.
  20. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 210.
  21. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 146.
  22. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 98.
  23. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 19.
  24. ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 50.
  25. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 155.
  26. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 74.
  27. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-16]. (ang.).
  28. ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-04]. (ang.).
  29. ↑ H.F.P. Gervais & F. Ameghino: Los mamiferos fosiles de la America Meridional / Les mammifères fossiles de l’Amérique du Sud. Paris; Buenos Aires: F. Savy; Igon Hermanos, 1880, s. 38. (hiszp. • fr.).
  30. ↑ F. Ameghino: Rápidas diagnosis de algunos mamíferos fósiles nuevos de la República Argentina. Buenos Aires: Pablo E. Coni é hijos, 1888, s. 5. (hiszp.).
  31. ↑ Mariano A. Ramírez i Francisco J. Prevosti. Systematic revision of some fossil foxes (Carnivora, Canidae) from the Pleistocene of Argentina. „Ameghiniana”. 51 (1), s. 37–51, 2014. (ang.). 
  32. ↑ E. Nordenskiöld. Ein neuer Fundort für sâugetierfossilien in Peru. „Arkiv för zoologi”. 4 (11), s. 10, 1908. (niem.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nibylis&oldid=74192929”