[go: up one dir, main page]
Przejdź do zawartości

Mikromeria

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mikromeria
Ilustracja
Micromeria juliana
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

mikromeria

Nazwa systematyczna
Micromeria Benth.
Edwards's Bot. Reg. 15: t. 1282 (1829), nom. cons.[3]
Typ nomenklatoryczny

M. juliana (Linnaeus) H.G.L. Reichenbach[4]

Synonimy
  • Apozia Willd. ex Steud.
  • Cuspidocarpus Spenn.
  • Micronema Schott
  • Piperella (C.Presl ex Rchb.) Spach
  • Sabbatia Moench
  • Tendana Rchb.f.
  • Zygis Desv.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Micromeria croatica
Micromeria nervosa

Mikromeria (Micromeria Benth.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 70 gatunków[3]. Zasięg rodzaju obejmuje południową Europę, znaczną część Afryki wraz z Madagaskarem, południową Azję oraz zachodnią Amerykę Północną od Alaski po Kalifornię[3]. Najbardziej zróżnicowany jest w rejonie Morza Śródziemnego oraz na wyspach Makaronezji[5][6] (na Wyspach Kanaryjskich rośnie 15 gatunków[7]). W strefie równikowej przedstawiciele rodzaju występują w górach[8]. Rośliny zwykle związane z siedliskami suchymi, słonecznymi i skalistymi[5].

Rośliny z rodzaju mikromeria są silnie aromatyczne – obfitują w olejki eteryczne, o różnym składzie chemicznym, poza tym zawierają m.in. flawonoidy, aldehydy alifatyczne. Mają w efekcie istotne znaczenie w lecznictwie[5]. Uprawiane są także jako rośliny ozdobne w ogrodach skalnych, bylinowych i naturalistycznych[9].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Micromeria tenuis
Pokrój
Rośliny zielne (częściej byliny, rzadko roczne – M. cymuligera), czasem półkrzewy, krzewinki i krzewy[8].
Liście
Krótkoogonkowe do niemal siedzących[10]. Blaszki całobrzegie lub ząbkowane, równowąskie do jajowatych, płaskie lub podwinięte wzdłuż brzegów[8]. Zwykle mniej lub bardziej owłosione[10].
Kwiaty
Zebrane po 2–20 w okółki tworzące szczytowy[8][10], kłosokształtny lub wiechowaty kwiatostan złożony[10]. Przysadki zwykle są obecne. Kwiaty są szypułkowe lub siedzące. Kielich jest promienisty, rzadko słabo dwuwargowy, dzwonkowaty lub walcowaty, 13–15-nerwowy, z 5 łatkami[8]. Od podobnych i blisko spokrewnionych rodzajów (Satureja, Clinopodium) różni się tym, że nie jest nigdy rozdęty lub wygięty, a łatki są proste, a nie rozchylone[6]. Dwuwargowa korona jest zwykle niewielka, biała, żółtawa, fioletowa, różowa lub purpurowa. Dolna warga jest trójłatkowa, górna łatka jednołatkowa[8]. Górna łatka jest prosta[8] lub odgięta[6], zwykle wycięta na szczycie[6][8]. Dolna warga ma trzy łatki równe lub środkowa jest większa od bocznych[10]. Rurka korony jest prosta, walcowata, czasem owłosiona wewnątrz. Pręciki są cztery, dwusilne[8]. Pylniki zwykle wystają poza wargi korony[6][10].
Owoce
Rozłupki jajowate, czasem nieco zaostrzone na wierzchołku, gładkie, rzadziej owłosione[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Mentheae z podrodziny Nepetoideae należącej do rodziny jasnotowatych Lamiaceae[11]. W obrębie plemienia należy do podplemienia Menthinae[11][6] wchodząc w skład tzw. „kompleksu Satureja”. To grupa rodzajów problematycznych taksonomicznie i w efekcie różnie ujmowanych przez różnych autorów, zwłaszcza z okresu przed zastosowaniem metod molekularnych w analizie pokrewieństwa. Gatunki tu zaliczane były włączane w całości lub częściowo do rodzaju cząber Satureja, część gatunków, np. z Madagaskaru lub Ameryki Północnej, włączano do rodzajów klinopodium Clinopodium, czy kalaminta Calamintha[6].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-11-12] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-11-12] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Micromeria Benth., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-11-12].
  4. ↑ Micromeria Benth., [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-11-12].
  5. ↑ a b c Mohamad Hamwi, Maha Aboul Ela, Abdalla El-Lakany, Genus Micromeria: a review article, „BAU Journal - Health and Wellbeing”, 3 (2), 2021, DOI: 10.54729/2789-8288.1130 [dostęp 2023-11-12].
  6. ↑ a b c d e f g Bräuchler i inni, The genus Micromeria (Lamiaceae), a synoptical update, „Willdenowia”, 38, s. 363-410, DOI: 10.3372/wi.38.38202.
  7. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 586, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b c d e f g h i j K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 240. ISBN 978-3-642-62200-7.
  9. ↑ a b c d e B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 591. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.).
  10. ↑ a b c d e f Micromeria Bentham, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-11-12].
  11. ↑ a b Genus Micromeria Benth.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-11-12].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikromeria&oldid=72290654”