Limonit
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
żelaziak brunatny |
|---|---|
| Skład chemiczny |
2Fe2O3 • nH2O[potrzebny przypis] |
| Twardość w skali Mohsa |
5 do 5,5 |
| Przełam |
muszlowy, ziemisty |
| Łupliwość |
niemożliwa do określenia |
| Układ krystalograficzny |
zmienny |
| Gęstość minerału |
2,7- 4,3 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żółtobrązowa, czarna |
| Rysa |
żółtobrązowa |
| Połysk |
ziemisty, półmetaliczny |
Limonit (żelaziak brunatny) – bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza), kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Podstawowym składnikiem jest goethyt i lepidokrokit. Oprócz tego limonit zawiera też domieszki minerałów ilastych. W przypadku występowania w limonicie większej ilości materiałów ilastych mówi się o nim:
- ochra – jeśli ma dużo hematytu to „ochra czerwona”;
- umbra - jeśli zawiera tlenki i wodorotlenki manganu
- bądź antymon – „ochra antymonowa”.
W budownictwie limonit wpływa negatywnie na estetykę betonów architektonicznych gdyż jest przyczyną pojawiania się rdzawych przebarwień na gotowych elementach betonowych.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Powstaje w wyniku procesów hydrotermalnych, także w sedymentacyjnych – zachodzących w bagnach; w jeziorach; w wodach morskich. Tworzy się też na podmokłych, wilgotnych łąkach pod darnią. Występuje w strefie utleniania złóż kruszców żelaza, jako spoiwo. Występuje w: luźnych, ziemistych masach (ruda darniowa, ruda kuchowa, piasek żelazisty), zbitych, porowatych agregatach (ruda skalista, mydlak), skupieniach skorupowych, naciekowych, konkrecjach.
Miejsca występowania:
- W Polsce: występuje m.in. w rejonie śląsko-krakowskim, w Górach Świętokrzyskich, na Dolnym Śląsku, ziemi lubuskiej.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- kruszywo do produkcji betonu na obudowy bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, z uwagi na zawartość żelaza i wody związanej[1],
- uboga ruda żelaza,
- surowiec do produkcji żółtych i brunatnych pigmentów,
- jest poszukiwany przez kolekcjonerów- szczególnie odmiany wykazujące iryzację.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]goethyt, limonit włóknisty, ochra żelazista, ruda bagienna, ruda darniowa, ruda jeziorna, żelaziak brunatny, żelaziak oolitowy, kakoksen
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ryszard Szepke: 1000 słów o atomie i technice jądrowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06723-6. (pol.).