Lateks

Zbieranie soku mlecznego z drzewa kauczukowego

Lateks – koloidalny roztwór kauczuku naturalnego (lateks naturalny) lub syntetycznego (lateks syntetyczny) w substancji płynnej. W nomenklaturze przemysłu chemicznego wyraz „lateks” określa wszelkie emulsje polimerów, w tym gumy syntetyczne i plastiki^[1].

Lateks naturalny

Osobny artykuł: sok mleczny.

Lateks naturalny uzyskuje się poprzez nacinanie roślin kauczukodajnych i obróbkę soku mlecznego. Sok mleczny stabilizowany jest substancjami alkalicznymi np. amoniakiem. Ostateczny produkt stanowiący surowiec w przemyśle gumowym uzyskuje się w wyniku koagulacji soku i jego zagęszczenia. Zagęszczenie zawartości kauczuku wykonywane jest zwykle poprzez odwirowanie lub częściowe odparowanie wody. Koagulacja następuje po zakwaszeniu, zamrożeniu lub dodaniu soli rozpuszczalnych w wodzie^[1].

Lateks syntetyczny

Lateks syntetyczny otrzymuje się przez polimeryzację emulsyjną określonych monomerów i zatężanie powstałego koloidu zawierającego kauczuk butadienowo-styrenowy, chloroprenowy, nitrylowy lub butadienowo-winylopirydynowy. pH lateksów uzyskanych syntetycznie wynosi 6–12, zawartość substancji suchej 30–60%. Po ich zakwaszeniu lub dodaniu soli otrzymuje się kauczuki stałe^[1].

Lateks syntetyczny jest produktem pośrednim lub końcowym w procesie wytwarzania kauczuków syntetycznych.

Zastosowanie

Stosowany jest do otrzymywania kauczuku naturalnego stosowanego w przemyśle gumowym (m.in. opony samochodowe, taśmy transporterowe, uszczelki, piłeczki kauczukowe) do wyrobu m.in. pianki lateksowej do produkcji mebli i materaców (dobre właściwości antyalergiczne i antygrzybicze), klejów, nici, prezerwatyw, rękawic oraz odzieży.

Alergia na lateks

Wiele osób z alergią na lateks doświadcza również reakcji alergicznej na niektóre owoce, co określane jest mianem zespołu lateksowo-owocowego (latex-fruit syndrome, LFS). Jest to zjawisko charakteryzujące się reaktywnością krzyżową między naturalnymi alergenami lateksu i niektórymi alergenami owoców, prowadzące do reakcji alergicznych u uczulonych osób. Zostało ono opisane po raz pierwszy przez Blanco i wsp. w 1994 roku^[2]. Częstość występowania LFS u pacjentów uczulonych na lateks jest bardzo zróżnicowana i waha się od 4% do 88%, w zależności od metod diagnostycznych, regionów geograficznych i badanych populacji. Do owoców najczęściej powodujących LFS należą: banan, awokado, kiwi i papaja. Objawy kliniczne są głównie ogólnoustrojowe, przy czym 73% objawów nadwrażliwości jest ogólnoustrojowych a 27% miejscowych. Postulowana jest standaryzacja kryteriów diagnostycznych i systemów klasyfikacji ciężkości w celu poprawy dokładności diagnozy i leczenia LFS^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Lateks – zalety i wady stosowania. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie. [dostęp 2014-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-27)]. (pol.).
↑ C.C. Blanco C.C. i inni, Latex allergy: clinical features and cross-reactivity with fruits, „Annals of Allergy”, 73 (4), 1994, s. 309–314, ISSN 0003-4738, PMID: 7943998 [dostęp 2024-08-09] .
↑ WeronikaW. Gromek WeronikaW. i inni, Revisiting Latex-Fruit Syndrome after 30 Years of Research: A Comprehensive Literature Review and Description of Two Cases, „Journal of Clinical Medicine”, 13 (14), 2024, s. 4222, DOI: 10.3390/jcm13144222, ISSN 2077-0383 [dostęp 2024-08-09] (ang.).

[stacja-1] Lateks – zalety i wady stosowania. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie. [dostęp 2014-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-27)]. (pol.).

[2] C.C. Blanco C.C. i inni, Latex allergy: clinical features and cross-reactivity with fruits, „Annals of Allergy”, 73 (4), 1994, s. 309–314, ISSN 0003-4738, PMID: 7943998 [dostęp 2024-08-09] .

[3] WeronikaW. Gromek WeronikaW. i inni, Revisiting Latex-Fruit Syndrome after 30 Years of Research: A Comprehensive Literature Review and Description of Two Cases, „Journal of Clinical Medicine”, 13 (14), 2024, s. 4222, DOI: 10.3390/jcm13144222, ISSN 2077-0383 [dostęp 2024-08-09] (ang.).

[1]

[2]

[3]