Kuna domowa
| Martes foina[1] | |||||
| (Erxleben, 1777) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
kuna domowa | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
| |||||
Kuna domowa[3], kamionka[4][5] (Martes foina) – synantropijny gatunek niewielkiego ssaka drapieżnego z rodziny łasicowatych.
Występowanie i biotop
[edytuj | edytuj kod]Występuje w niemal całej Europie oraz w strefie klimatu umiarkowanego Azji, aż po Himalaje i Chiny. W Europie jest spotykana od północnej Danii po zachodnią Hiszpanię i – na południe – po Włochy i niektóre wyspy na Morzu Śródziemnym i Egejskim. W Polsce występuje na całym obszarze kraju, zwykle w okolicach ludzkich siedzib, ruinach, lasach, a także w centrach dużych miast. W stanie Wisconsin w USA zaadaptowała się do warunków naturalnych mała populacja kun domowych, które zostały tam sprowadzone jako zwierzęta domowe.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak większość małych łasicowatych charakteryzuje się wydłużonym ciałem i krótkimi nogami. Sierść brązowa, na piersi biała rozwidlona plama; jej rozwidlenia sięgają aż do nasady przednich łap zwierzęcia. Jest to najprostszy sposób odróżnienia kuny domowej od kuny leśnej (Martes martes), która wprawdzie też ma łatę na piersi, ale żółtą i nierozwidloną. W odróżnieniu od kuny leśnej, kuna domowa ma nagie opuszki palców i stóp.
Rozmiary
[edytuj | edytuj kod]- długość ciała: 45–53 cm
- długość ogona: 25–30 cm
- masa ciała: 1,1–1,5 kg (samice nieznacznie mniejsze od samców)
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Żywi się gryzoniami, ptakami i ich jajami, żabami i owadami. Dość duży udział w jej diecie mają owoce. W jaskiniach poluje na nietoperze. W zabudowaniach gospodarskich tępi szczury i myszy, wyrządza jednak również szkody wśród drobiu.
Na wspólnych stanowiskach konkuruje z kuną leśną.
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Okres rui kamionki przypada na lipiec i sierpień, ciąża przedłużona trwa długo, nawet 9 miesięcy. Ruja dodatkowa przypada na styczeń i luty. Młode rodzą się ślepe, w liczbie od 2 do 8. Ssą mleko ok. 3 miesięcy. Dojrzałość płciową osiągają po 2 latach.
Długość życia
[edytuj | edytuj kod]Kuna domowa żyje średnio 8–10 lat. Jej naturalnymi wrogami są wilki, psy i lisy, a także borsuki.
Podgatunki
[edytuj | edytuj kod]Wyróżnia się 11 podgatunków kuny domowej[6][3]:
- M. foina bosniaca
- M. foina bunites
- M. foina foina – kuna domowa
- M. foina intermedia – kuna kaszmirska
- M. foina kozlovi
- M. foina mediterranea
- M. foina milleri
- M. foina nehringi
- M. foina rosanowi
- M. foina syriaca
- M. foina toufoeus
Inne informacje
[edytuj | edytuj kod]Wywołuje szkody gospodarcze uszkadzając elementy gumowe, w szczególności przegryzając okablowanie w samochodach[7]. Kuny mogą wyrządzać również poważne szkody w domach w szczególności dachu[8]. Kuny przedostają się przez szczeliny w dachu, rozszarpują termoizolacje dachu po czym moszczą w niej gniazda, pozostawiając niekiedy odchody i padliny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Martes foina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ A.V. Abramov i inni, Martes foina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-07-19] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 157. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 155, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ Piotr Sumiński, Jacek Goszczyński, Jerzy Romanowski: Ssaki drapieżne Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1993, s. 194. ISBN 83-09-01483-X.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Martes foina. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 3 września 2009]
- ↑ Wildlife. The marten menace. „The Economist”, s. 24, 2 lutego 2019.
- ↑ Robert Gołąb, Trans-Hand – zabezpieczenie dachu przed kuną w całej Polsce [online], www.trans-hand.pl, 1 kwietnia 2015 [dostęp 2024-05-15] (pol.).