Komórka Sertolego

Ściana kanalika nasiennego – komórkę Sertolego oznaczono numerem 7
Legenda (pozostałe elementy)
1. błona podstawna
2. spermatogonia
3. spermatocyt I rzędu
4. spermatocyt II rzędu
5. spermatyda
6. dojrzała spermatyda
7. komórka Sertolego
8. obwódka zamykająca (bariera krew–jądro)

Przekrój przez miąższ jądra knura. 1. światło kanalików krętych, 2. spermatydy, 3. spermatocyty, 4. spermatogonia, 5. komórki Sertolego, 6. miofibroblasty, 7. komórki Leydiga, 8. włośniczki

Komórka Sertolego^[1] (w użyciu jest także nazwa komórka Sertoliego^[2], która jest jednak niepoprawna^[3]), komórka podporowa – wysoka, stożkowata, nieproliferująca komórka kanalika nasiennego (krętego) w jądrze, wspomagająca i kontrolująca proces spermatogenezy.

Komórki Sertolego są wysokimi komórkami podporowymi, sięgającymi światła kanalika, znajdującymi się na błonie podstawnej pomiędzy komórkami plemnikotwórczymi. Bocznie wytwarzają wypustki, które łącząc się z sąsiednimi wypustkami tworzą połączenia międzykomórkowe typu jonowego. Te połączenia są częścią bariery krew–jądro^[4].

Wyposażenie cytoplazmatyczne stanowi przypodstawnie położone jądro z trójdzielnym jąderkiem i liczne cysterny szorstkiej i gładkiej siateczki śródplazmatycznej. Cytoplazma tworzy wiele fałdów i wpukleń na powierzchniach bocznych i przyszczytowej – leżą na nich komórki plemnikotwórcze. W obrębie fałdów spotykamy elementy cytoszkieletu. Pod błoną komórkową znajdują się skupiska filamentów aktynowych i kanaliki gładkiej siateczki śródplazmatycznej^[4].

Komórki Sertolego pełnią szereg istotnych funkcji dla prawidłowego przebiegu spermatogenezy^[4]^[5]:

boczne fałdy sąsiednich komórek połączone strefami zamykającymi w dolnej części tworzą barierę krew–jądro
fagocytują cytoplazmę spermatyd odczepionych podczas spermatogenezy
funkcja podporowa (dzięki dobrze rozwiniętemu cytoszkieletowi), funkcja odżywcza (wydzielanie płynu bogatego we fruktozę), uczestniczy w tym białko KATNAL1, którego niedobór wywołuje złuszczanie nabłonka plemnikotwórczego do światła kanalików nasiennych, co prowadzi do bezpłodności i obniżenia masy jąder^[6]
regulują stężenie testosteronu w kanaliku nasiennym poprzez wydzielanie białka wiążącego androgeny (ABP, androgen-binding protein) zapewniającego wysokie stężenie testosteronu w jądrze i najądrzu
poprzez wydzielanie szeregu substancji biologiczne czynnych (TGF alfa i beta, czynniki wzrostu IGF) regulują przebieg spermatogenezy; wydzielają transferynę jądrową (odpowiada ona za transport żelaza do komórek plemnikotwórczych), inhibinę (SCF, Sertoli cell factor, hamuje wydzielanie FSH w przysadce) oraz czynnik pobudzający syntezę testosteronu w komórkach Leydiga. Aktywina A wydzielana przez komórki Sertolego podczas spermatogenezy indukuje morfologiczne przemiany mitochondriów spermatyd, prowadzące do powstania skondensowanej struktury tych organelli.
we wczesnej fazie życia prenatalnego komórki Sertolego syntetyzują hormon antymüllerowski (białko hamujące rozwój przewodów przyśródnerczowych), mając tym samym wpływ na determinację płci^[5].

Nazwa eponimiczna upamiętnia włoskiego histologa Enrico Sertolego^[7].

Przypisy

↑ Jan A.J.A. Litwin Jan A.J.A., Męski układ rozrodczy, [w:] TadeuszT. Cichocki, Jan A.J.A. Litwin, JadwigaJ. Mirecka, Kompedium histologii. Podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 373, ISBN 978-83-233-4166-6 .
↑ BarbaraB. Dolińska-Krajewska BarbaraB., Układ rozrodczy męski, [w:] MaciejM. Zabel (red.), Histologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii, Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2021, s. 317, ISBN 978-83-66960-02-2 .
↑ Nazwiska zakończone na -i [online], PWN - Słownik języka polskiego [dostęp 2024-10-25] .
↑ ^a ^b ^c Litwin i inni, Kompendium histologii : podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, ISBN 978-83-233-2752-3, OCLC 750843645 .
↑ ^a ^b Bartel, Hieronim, 1938-, Embriologia medyczna : ilustrowany podręcznik, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, ISBN 978-83-200-3337-3, OCLC 297847892 .
↑ Lee B.L.B. Smith Lee B.L.B. i inni, KATNAL1 Regulation of Sertoli Cell Microtubule Dynamics Is Essential for Spermiogenesis and Male Fertility, „PLOS Genetics”, 8 (5), 2012, e1002697, DOI: 10.1371/journal.pgen.1002697, ISSN 1553-7404, PMID: 22654668, PMCID: PMC3359976 .
↑ BogusławB. Gołąb BogusławB., Słownik eponimów morfologicznych, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1974, s. 92 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[Cichocki2016-1] Jan A.J.A. Litwin Jan A.J.A., Męski układ rozrodczy, [w:] TadeuszT. Cichocki, Jan A.J.A. Litwin, JadwigaJ. Mirecka, Kompedium histologii. Podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 373, ISBN 978-83-233-4166-6 .

[Zabel2021-2] BarbaraB. Dolińska-Krajewska BarbaraB., Układ rozrodczy męski, [w:] MaciejM. Zabel (red.), Histologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii, Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2021, s. 317, ISBN 978-83-66960-02-2 .

[SJP-3] Nazwiska zakończone na -i [online], PWN - Słownik języka polskiego [dostęp 2024-10-25] .

[:0-4] Litwin i inni, Kompendium histologii : podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, ISBN 978-83-233-2752-3, OCLC 750843645 .

[worldcat.org-5] Bartel, Hieronim, 1938-, Embriologia medyczna : ilustrowany podręcznik, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, ISBN 978-83-200-3337-3, OCLC 297847892 .

[6] Lee B.L.B. Smith Lee B.L.B. i inni, KATNAL1 Regulation of Sertoli Cell Microtubule Dynamics Is Essential for Spermiogenesis and Male Fertility, „PLOS Genetics”, 8 (5), 2012, e1002697, DOI: 10.1371/journal.pgen.1002697, ISSN 1553-7404, PMID: 22654668, PMCID: PMC3359976 .

[SEM-7] BogusławB. Gołąb BogusławB., Słownik eponimów morfologicznych, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1974, s. 92 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]