Kodeks cywilny (ustawa z 1964)
| Nazwa potoczna |
Kodeks cywilny |
|---|---|
| Skrót nazwy |
K.c., k.c., kc |
| Państwo | |
| Data wydania |
23 kwietnia 1964 |
| Miejsce publikacji | |
| Tekst jednolity | |
| Data wejścia w życie |
18 maja 1964 |
| Rodzaj aktu | |
| Przedmiot regulacji |
prawo cywilne, w tym normy ogólne, prawo osobowe, rzeczowe, spadkowe, zobowiązań |
| Status |
obowiązujący |
| Ostatnio zmieniony przez | |
| Wejście w życie ostatniej zmiany |
29 sierpnia 2024 |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Kodeks cywilny – obowiązująca w Polsce ustawa, która została uchwalona 23 kwietnia 1964 r.[1] Kodeks cywilny wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1965 r.[1], z wyjątkiem art. 160–167, 178, 213–219 i 1058–1088, które weszły w życie z dniem ogłoszenia, czyli 18 maja 1964 r. Opublikowany został w Dzienniku Ustaw nr 16, poz. 93 z 1964[2]. Organem wydającym był Sejm PRL, a organami zobowiązanymi: Rada Ministrów, minister rolnictwa oraz minister obrony narodowej.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Uchwalenie kodeksu cywilnego w Polsce wywołane było w głównej mierze potrzebą unifikacji polskiego prawa cywilnego oraz unowocześnieniem dotychczasowych przepisów. Do momentu wejścia w życie kodeksu cywilnego w zakresie stosunków cywilnoprawnych obowiązywały:
- ustawa z dnia 18 lipca 1950 r. – Przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz.U. z 1950 r. nr 34, poz. 311),
- dekret z dnia 11 października 1946 r. – Prawo rzeczowe (Dz.U. z 1946 r. nr 57, poz. 319, z późn. zm.),
- rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. – Kodeks zobowiązań (Dz.U. z 1933 r. nr 82, poz. 598, z późn. zm.),
- dekret z dnia 8 października 1946 r. – Prawo spadkowe (Dz.U. z 1946 r. nr 60, poz. 328, z późn. zm.),
- rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. – Kodeks handlowy (w pozostałej części kodeks obowiązywał do końca 2000 r., z wyjątkiem przepisów o prokurze i firmie, które utraciły moc w 2003 r.) (Dz.U. z 1934 r. nr 57, poz. 502),
- ustawa z dnia 13 lipca 1957 r. o obrocie nieruchomościami rolnymi (Dz.U. z 1957 r. nr 39, poz. 172, z późn. zm.),
- ustawa z dnia 29 czerwca 1963 r. o ograniczeniu podziału gospodarstw rolnych (Dz.U. z 1963 r. nr 28, poz. 168),
- rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o własności lokali (Dz.U. z 1934 r. nr 94, poz. 848, z późn. zm.),
- rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o rejestrowym zastawie rolniczym (Dz.U. z 1928 r. nr 38, poz. 360, z późn. zm.),
- ustawa z dnia 14 marca 1932 r. o rejestrowym zastawie drzewnym (Dz.U. z 1932 r. nr 31, poz. 317, z późn. zm.),
- ustawa z dnia 28 kwietnia 1938 r. o rejestrowych prawach rzeczowych na pojazdach mechanicznych (Dz.U. z 1938 r. nr 36, poz. 302, z późn. zm.),
- ustawa z dnia 15 czerwca 1939 r. o zastawie rejestrowym na maszynach i aparatach (Dz.U. z 1939 r. nr 60, poz. 394, z późn. zm.),
- rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 czerwca 1924 r. o lichwie pieniężnej (Dz.U. z 1924 r. nr 56, poz. 574, z późn. zm.),
- dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1935 r. o wysokości odsetek ustawowych (Dz.U. z 1935 r. nr 88, poz. 545).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 94, z późn. zm.), która zawiera w głównej mierze przepisy derogacyjne, kolizyjne i intertemporalne przygotowała polski system prawa do wejścia w życie kodeksu cywilnego. Akty prawne wymienione wyżej zostały w całości lub w części uchylone przez niniejszą ustawę.
Zawartość polskiego kodeksu cywilnego
[edytuj | edytuj kod]Polski kodeks cywilny składa się z czterech ksiąg[1]: części ogólnej[1] (art. 1–125) dotyczącej m.in. osób i czynności prawnych, oraz ksiąg regulujących kolejno: prawo rzeczowe (własności i innych praw rzeczowych[1]; art. 126–352), prawo zobowiązań[1] (art. 353–92116) oraz prawo spadkowe[1] (art. 922–1088). Księgi dzielą się na tytuły, tytuły na działy, działy na rozdziały, a niektóre rozdziały na oddziały.
Na podstawie kodeksu cywilnego zostało wydanych ponad 50 rozporządzeń.
Nowelizacje
[edytuj | edytuj kod]Kodeks cywilny został wielokrotnie zmieniany[1]. Dotychczas wydano ponad 100 aktów zmieniających polski kodeks cywilny[3], a pierwsza nowelizacja nastąpiła w 1971 r. W okresie PRL-u kodeks cywilny znowelizowano ośmiokrotnie. Najważniejsza i najbardziej obszerna nowelizacja miała miejsce w roku 1990, a był rezultatem zmian polityczno-gospodarczych (transformacją ustrojową) w Polsce[1][4].
Przejście z gospodarki centralnie sterowanej na gospodarkę planową koncesyjno-reglamentacyjną wywołało potrzebę dokonania głębokich zmian w kodeksie cywilnym, głównie w zakresie własności oraz umów (wprowadzono do kodeksu cywilnego np. zasadę swobody umów, która jest jednym z fundamentów gospodarki wolnorynkowej – stanowi o niej art. 3531 kodeksu cywilnego). Nowelizacja z roku 2000 zapoczątkowała nowy rozdział w modyfikowaniu kodeksu cywilnego[1], co obejmuje bezpośrednie uwzględnienie norm prawnych Unii Europejskiej[1]. Ten proces trwa nadal, szczególnie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 roku, co wymusiło konieczność dostosowania prawa polskiego do standardów unijnych[1]. Marszałek Sejmu ogłosił ośmiokrotnie tekst jednolity kodeksu.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria Marek: Prawo cywilne: wybrane zagadnienia. Wyd. Stan prawny na 1 października 2023 r. Warszawa: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, 2023. ISBN 978-83-7228-571-3.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l Marek 2023 ↓, s. 5.
- ↑ Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93)
- ↑ Lista aktów zmieniających ustawę z dnia 23 kwietnia 1964
- ↑ Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1990 r. nr 55, poz. 321, z późn. zm.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93)
- Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 czerwca 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2024 r. poz. 1061)
- Tekst ujednolicony kodeksu cywilnego w serwisie kodeks-cywilny.org
- Kodeks Cywilny Dz.U.2019.1145 t.j. – wersja od 19 czerwca 2019 r. – OpenLEX Wolters Kluwer